Гипопаратиреоз
Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2014 (Қазақстан)
Гипопаратиреоз неуточненный (E20.9)
Педиатрия, Эндокринология детская
Анықтамасы
Анықтамасы
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму министрлігінің
«Денсаулық сақтауды дамыту
республикалық орталығы» ШЖҚ РМК
Сараптамалық кеңесінің
2014 жылғы «12» желтоқсандағы
№ 9 хаттамасымен ұсынылған
Гипопаратиреоз – қалқансерікбездер бөлетін паратиреоидтық гормонның (ПТГ) жетіспеуінің немесе оған рецепторлық тіндік сезімталдықтың бұзылуының салдарынан дамитын ауру. Қалқансерікбездердің әртүрлі генездегі функционалдық белсенділігінің төмендеуі халықтың 0,3—0,4% пайызында байқалады және кез келген жата туындауы мүмкін, кальций мен фосфор алмасуының бұзылуына әкеліп соқтырады [1].
Хаттама атауы: Гипопаратиреоз
Хаттама коды:
АХЖ-10 код(тар)ы: Е 20
Е 20.0 Идиопатиялық гипопаратиреоз
Е 20.1 Жалған гипопаратиреоз
Е 20.8 Гипопаратиреоздың басқа да нысандары
Е 20.9 Нақтыланбаған гипопаратиреоз
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:
МРТ магнитті-резонанстық томография
ПТГ паратиреоидтық гормон
УДЗ ультрадыбыстық зерттеу
Са кальций
Р фосфор
СФ сілтілік фосфатаза
ЭКГ электрокардиография
ЭЭГ электроэнцефалография
Хаттаманың әзірленген күні: 2014 жыл.
Пациенттер санаты: гипокальциемиясы бар балалар, ересектер.
Хаттаманы пайдаланушылар: эндокринологтар, терапевттер, жалпы тәжірибе дәрігерлері, жедел кезек күттірмейтін медициналық жәрдем дәрігерлері.
Жіктемесі
Клиникалық жіктемесі [2]:
1. Туа біткен гипопаратиреоз – (қалқансерікбездердің құрсақішілік жетілмеуі) - Ди Джорджи синдромы кезінде кездеседі, қалқансерікбездер дамуының бұзылуымен, айырша бездің (тимустың) дамымауымен және туа біткен жүрек ақауларымен сипатталады.
2. Операциядан кейінгі гипопаратиреоз – қалқансерікбездерді зақымдаумен қалқанша безге немесе мойынның басқа да ағзаларына жасалған хирургиялық араласудың нәтижесінде дамиды, әдетте қалқанша безді толық алып тастағаннан кейін пайда болады (тиреоидэктомия);
3. Жарақаттан кейінгі гипопаратиреоз мыналардың:
· Қалқансерікбездерге қанқұйылудың;
· Сәулелік әсер етудің;
· Инфекциялық факторлардың;
· Мойын жарақаттарының нәтижесінде дамиды.
4. Аутоиммундық гипопаратиреоз көп бездік аутоиммундық сырқаттар кезінде кездеседі.
5. Оқшауланған идиопатиялық гипопаратиреоз әдетте анда-санда кездеседі, сирек жағдайда - аутосомалық-басыңқы немесе аутосомалық-үстем тұқым қуалайтын отбасылық ауру болады. Сырқат кез келген жаста басталуы мүмкін. ПТГ-ға аутоантидене жоқ. Оқшауланған идиопатиялық гипопаратиреоз ПТГ синтезінің немесе бөлінуінің (секреция) ақауларымен байланысты болады. Жоқ дегенде, ауру нұсқаларының біреуі ПТГ процессингінің бұзылуына байланысты туған.
6. Жалған гипопаратиреоз - Олбрайт синдромы: гипопаратиреозды имитациялайтын және кальций мен фосфор алмасуының бұзылуымен сипатталатын, сүйек жүйесінің сирек кездесетін, тұқым қуалайтын ауруы; жиі ақыл-ой және дене дамуының тежелуіне ұласады.
Ағымы бойынша:
Жіті сатысы – жай-күйі қиын өтеледі, ауыр құрысқақ талмалар жиі туындайды;
Созылмалы сатысы – жұқпалар, физикалық жүктеме, жүйкенің зорығуы, етеккір, психологиялық жарақат жиі ұстамайтын талмалар тудырады. Гипопаратиреоздың өршуі әдетте көктемде және күзде орын алады. Адекватты емдеу ұзаққа созылатын ремиссияға қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Жасырын сатысы – сыртқы байқалулары болмайды, биохимиялық деңгейдегі бұзылыстар және арнайы тексеру өткізу кезінде анықталады.
Диагностикасы
Негізгі және қосымша диагностикалық іс-шаралардың тізбесі:
Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеп-қарау:
· ЖҚА;
· ЖНА;
· Қан сарысуындағы иондалған кальцийді (Са) анықтау;
· Несептегі кальцийді (Са) анықтау;
· Қан сарысуындағы фосфорды (Р) анықтау;
· Қан сарысуындағы ПТГ анықтау;
· Қанның биохимиялық талдауы (глюкоза, креатинин, несепнәр)
Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеп-қарау:
· Бүкіл дененің рентгендік денситометриясы;
· ЭКГ;
· ЭЭГ;
· Қалқанша бездерінің және қалқансерікбездердің УДЗ;
· Электронейромиография;
· Қалқансерікбездердің статикалық бірфотондық эмиссиялық компьютерлік томографиясы;
· Денситометрия;
· МРТ.
Жоспарлы емдеуге жатқызуға жолдау кезінде жүргізілуі қажет зерттеп-қараудың ең аз тізбесі:
· ЖҚА;
· ЖНА;
· Қан сарысуындағы иондалған кальцийді (Са) анықтау;
· Несептегі кальцийді (Са) анықтау;
· Қан сарысуындағы фосфорды (Р) анықтау;
· Қан сарысуындағы ПТГ анықтау;
· Қанның биохимиялық талдауы (глюкоза, креатинин, несепнәр)
Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеп-қарау:
· 6 өлшемді ЖҚА;
· ЖНА;
· Қан сарысуындағы иондалған кальцийді (Са) анықтау;
· Несептегі кальцийді (Са) анықтау;
· Қан сарысуындағы фосфорды (Р) анықтау;
· Қан сарысуындағы ПТГ анықтау;
· Қанның биохимиялық талдауы (глюкоза, креатинин, несепнәр)
Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеп-қарау:
· Бүкіл қаңқаның рентгендік денситометриясы;
· ЭКГ;
· ЭЭГ;
· Қалқанша бездерінің және қалқансерікбездердің УДЗ;
· Электронейромиография;
· Қалқансерікбездердің статикалық бірфотондық эмиссиялық компьютерлік томографиясы;
· Денситометрия;
· МРТ.
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар:
Диагностикалық критерийлер***:
Шағымдар және анамнез [3]:
Ересектердегі шағымдар:
· Аяқ пен қолдағы ауырсынатын құрысулар: қолды шынтақтық, кәріжілік-білезіктік және алақан сүйектер-білезік буындарында бүгу, иық буынында келтіру, қолдың саусақтары созылған, жұмылған және аздап алақанға келтірілген – «акушер қолы» қалып-күйі;
· Жалған сезімдер (парестезия) (жансыздану сезімі, аяқ пен қолдың өне бойының жыбырлауы);
· Ауыз айналасының жансыздануы, аяқ пен қол бұлшықеттеріндегі қимылсыздық, бет бұлшықеттерінің тартылуы, бет бұлшықеттерінің «балық ауызын» жасаумен ұласатын құрысқақ талмалары;
· Ашып ауыру, қол және аяқ саусақтарының шаншуы;
· Сүйектердегі ауырсыну;
· Жүрек ритмінің бұзылуы;
· Бастың ауыруы;
· Ұйқысыздық, мазасыздану, қозу, есте сақтау қабілетінің төмендеуі;
· Қабақтың тартылуы;
· Терінің құрғап кетуі, тырнақтың сынғыштығы, шаш өсуінің бұзылуы, ерте таздану;
· Көру қабілетінің төмендеуі.
Балалардың шағымдары (ата-аналарының сөзінен) [4]:
· Қинала тыныс алу;
· Жұтудың бұзылыстары;
· Құрысқақ талмалар.
Жоғарғы жастағы балалардың шағымдары:
· Аяқ бұлшықеттерінің тартылуы, аяқтар созылған, бір-біріне қосылған, аяқтың басы табанды күрт бүгу жағдайында (ат тұяғы тәрізді аяқ басы) болады, аяқтың башпайлары бүгілген.
· Мелшию;
· Шаршау;
· Қолдардағы, аяқтардағы, ауыздың айналасындағы шаншуды сезіну;
· Қозғыштық;
· Үлкен дәреттің бұзылуы (іш өтудің жиі болуы);
· Жарықтан қарығу;
· Конъюнктивит;
· Шаштың, кірпіктің, қастың түсуі.
Анамнез
· Қалқанша безді кесіп тастау кезінде қалқансерікбездерді байқамай алып тастау;
· Бас пен мойынның сәулесоққы алу;
· Кальций препараттарын енгізумен тоқтатылатын құрысқақ талмалар;
· Аутоиммундық гипопаратиреоз кезінде – кандидоз, бүйрекүсті бездері жеткіліксіздігінің белгілері.
Физикалық зерттеп-қарау:
Талмалар арасындағы кезеңде тетанияның жасырын нысанын диагностикалау симптомдардың негізінде жүргізіледі.
· Хвостек симптомы – сыртқы есту жолының алдындағы бет нервісінің шығатын жерін балғашамен тықылдату кезінде бет бұлшықеттерінің жиырылуы (I дәреже – беттің тықылдатқан жақтағы бүкіл бұлшықеттерінің жиырылуы; II дәреже – мұрын танауы мен ауыз бұрышы аймағындағы бұлшықеттердің жиырылуы; III дәрежесі – тек ауыз бұрышы аймағындағы бұлшықеттердің жиырылуы).
· Труссо симптомы – иықты бунамамен (жгут) немесе артериялық қысымды өлшеуге арналған манжеткамен қысқан соң 2-3 минуттан кейін қолдың басында («акушер қолы») құрысудың пайда болуы.
· Вейс симптомы – сыртқы көзұялық жиекті тықылдату кезінде қабақтың дөңгелек бұлшықетінің жиырылуы.
· Шлезингер симптомы – санның бүккіш бұлшықеттеріндегі құрысулар және аяқты тізе буыны жазылған күйде ұршық буынында тез пассивті бүгу кезінде аяқ басының сыртқа айналып кетуі (супинациясы).
· Гофман симптомы – қастың ішкі жиегін (нервтердің тарамдалу аймағы) басқан кезде жалған сезімдердің (парестезия) пайда болуы.
· Эрб симптомы – әлсіз токпен тітіркендіру кезінде аяқ нервтерінің жоғары электрлік қозғыштығы, ол құрысулардан көрінеді.
Аурудың жеңіл нысанында құрысулар аптасына 1-2 рет туындайды, минуттарға созылуы мүмкін;
Ауыр нысаны кезінде тәулігіне бірнеше қайтара туындайды және бірнеше сағатқа созылады.
Бұлшықеттердің спазмы терінің бозаруымен, қысымның ауытқуларымен, жүрек соғысымен, асқорытудың бұзылуымен (құсумен, іш өтумен) ұласуы мүмкін. Гипопаратиреоздың ауыр жағдайларында пациент есін жоғалтуы мүмкін (1-кесте).
1-кесте. Гипопаратиреоздың клиникалық симптомдары
| Әртүрлі бұлшықет топтарының құрысулық жиырылулары | ||
| Қаңқа | Тыныс алу | Асқазан-ішек жолы |
|
Талшықты тартылулар, тонустық дірілдер; жалған сезімдер |
Ларинго- және бронхспазмы | Дисфагия, құсу, іш өту немесе іш қату |
| Басқа да клиникалық көрінулері | ||
| Вегетативтік бұзылыстар | Қоректік бұзылыстар | Психиканың өзгеруі |
| Қызу көтерілу, қалтырау, бастың айналуы, жүрек аймағындағы ауырсынулар, жүрек соғысы | Катаракта, тіс эмалінің ақаулары, тырнақтың сынғыштығы, шаш өсуінің бұзылуы, ерте таздану | Невроздар, есте сақтау қабілетінің төмендеуі, ұйқысыздық, депрессия |
Гипопаратиреоз кезінде тіс-жақсүйек жүйесі тарапынан өзгерістер: балаларда –тіс қалыптасуының бұзылыстары, эмаль ақаулары; барлық жастық топтағы науқастарда – тіс жегі (кариес), тіс эмалінің ақаулары орын алады. Сондай-ақ балаларда бойы өсудің тежелуі болады [5].
Зертханалық зерттеулер:
Гипопаратиреоздың зертханалық диагностикасы қан сарысуындағы Ca, P мен ПТГ-ды және несептегі Ca мен P зерттеуді көздейді (2,3-кестелер).
Аспаптық зерттеулер
· Бүкіл қаңқаның рентгендік денситометриясы – остеопорозды, қабырға шеміршектерінің ізбестенуін анықтау;
· ЭКГ – Т тісшесінің өзгерісінсіз QT және ST аралығының ұзаруын айқындайды. Бұл бөліктердің ұзаруы гипокальциемия кезінде миокард жасушалары поляризациясының қайта қалпына келуінің бұзылуымен байланысты;
· ЭЭГ – ырғақтық ауытқулардың ұстамалары (пароксизмдері), «шырқау шектері», жіті толқындар және т.б.; ерекшелігі - берік қалыпты кальцемияға қол жеткізгендегі ЭЭГ жылдам жағымды динамикасы, классикалық эпилепсия кезінде бұлай болмайды;
· Қалқанша бездерінің және қалқансерікбездердің УДЗ – қалқансерікбездердің толық немесе ішінара болмауы мүмкін;
· Электронейромиография – бұлшықеттің әлсіздігімен көрінеді. Фаскуляция және мультифаскуляция (миокимиялық дүркіндердің) түріндегі бұлшықеттің кенеттен болатын белсенділігі пайда болуы мүмкін, бірақ бұл сирек кездеседі. Сандық электромиография қозғалтқыш бірліктің төмен амплитудалы, тар әлеуеттерін, сондай-ақ шала салдану жағдайында қанық интерференциялық қисық сызығын тауып көрсетеді;
· қалқансерікбездердің статикалық бірфотондық эмиссиялық компьютерлік томографиясы – УДЗ-сканерлеудің көмегімен жекелеген қалқансерікбездердің мөлшері мен орналасуын нақтылау;
· МРТ ішкі ағзалардағы, тері шелісіндегі, мидың нерв түйіндеріндегі (ганглия) кальцинаттарды анықтайды.
Арнаулы мамандардың консультациясы үшін көрсетімдер:
· окулист – көру нерві емізігінің ісінуі мен көру қабілетінен айрылудың алдын алу мақсатымен, катарактаның дамуына күдік болғанда;
· невролог – қалқансерікбездердің біріншілік патологиясымен байланысты болмаған тетаниялардың басқа да түрлерін жоққа шығару үшін;
· кардиолог – қалқансерікбездердің патологиясымен байланысты болмаған аритмияны жоққа шығару үшін.
Емдеу тактикасы
Емдеу мақсаттары:
Тетанияның жіті ұстамасын тоқтату
Қалыпты кальциемияны ұстап тұру
Емдеу тактикасы***:
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
Пациенттің таамақтану рационы құрамында кальцийдің мөлшері жоғары өнімдерге: жасыл жапырақты көкөністер, брокколь, орамжапырақ, жемістің байытылған апельсин шырыны, сүт, сүт өнімдері және дәнді дақылды таңғы асқа бай болуы тиіс.
Құрамында фосфор бар өнімдерді тұтынуды қысқарту керек. Оларға: газдалған сусындар, жұмыртқа және ет өнімдері жатады.
Құрамында D2 дәрумені бар өнімдерді (нәлім балықтың бауыры, балықтың майы, жұмыртқаның саруызы, сары май) тұтыну көрсетілген.
Өршу кезеңдерінде тағамнан ет алынып тасталынады, себебі ол тетанияның туындауын күшейтеді.
Дәрі-дәрмекпен емдеу [6,7,8,9,10]
Гипопаратиреоз кезіндегі негізгі патогенездік терапия паратгормонмен (Терипаратид) толықтырушы гормоналдық ем болып табылады және фосфорлы-кальцийлік зат алмасуды қалпына келтіру үшін - Дигидротахистерол. Қазіргі уақытта бұл препараттар ҚР-да тіркелмеген.
· Терипаратид, тері астына ендіруге арналған ерітінді 250 мкг/мл, тәулігіне 1 рет жамбас немесе қарын аймағындағы тері астына 20 мкг енгізіледі – ұзақ уақытқа
Ағзадағы кальций алмасуын реттеу үшін кальций және Д дәруменінің препараттары
· Дигидротахистерол 0,1 % ішке қабылдауға арналған майлы ерітінді, тамшы тамызғы-тығыны бар шыны құтылар 15 мл. Күнделікті 0,5 мг-нан* тәулігіне 3 рет; 0,5 мг 12 тамшыға сәйкес келеді. Ең жоғарғы тәуліктік мөлшерлемесі - 1,5-2,25мг. Демеуші ем – тәулігіне 0,2-1мг – қандағы Са мен Р мөлшерін бақылай отырып ұзақ уақыт қабылдайды.
· Альфакальцидол ішке қабылдауға арналған 0,25, 05 және 1 мкг капсулалар, 1-2 мкг-нан тәулігіне 2 рет, тәуліктік мөлшері 2–4 мкг-ды құрайды, ұзақ уақытқа. Дене салмағы 20 кг-нан төмен балаларға препаратты қандағы Са мен Р мөлшерін бақылай отырып, тәулігіне салмағының 1 кг-на 0,01–0,05 мкг, дене салмағы 20 кг және одан жоғары балаларға - тәулігіне салмағының 1 кг-на 1 мкг тағайындайды.
· Колекальциферол ішке қабылдауға арналған (1 мл-де – 15000 ME, 20 000 ME (500 мкг) тамшылар, 1 тамшыда - 500 ME); немесе б/і инъекция жасауға арналған майлы ерітінді (1 мл-де — 200 000 ME). Емдеу үшін 10 000-нан 20 000-ға дейін (МЕ/тәу) тағайындайды. Бұл ретте әрбір 3–6 ай сайын қандағы кальций деңгейін бақылау және алынған деректерге орай мөлшерін түзетіп отыру қажет.
Құрысу синдромы кезінде қолданылатын кальций препараттары:
· кальций глюконаты 10% ерітінді – 10-20 мл в/і тамшылатып
· кальций хлориді 10% ерітінді -10-20 мл в/і тамшылатып
D дәруменінің препараттарын таңдау кезінде оның белсенділігін, әрекет етуінің басталатын және тоқтайтын уақытын, қандағы кальций деңгейін, сондай-ақ кальцийдің деңгейін қалыптандыру үшін қажетті емнің бастапқы кезеңінің ұзақтығын ескеру керек (5-кесте).
5-кесте. D дәрумені препараттарының мінездемесі
| Препарат | 25(OH)D3-ке қатысты белсенділігі |
Әрекет етуінің басталуы (тәулік) |
Әрекет ету ұзақтығы |
| Колекальциферол | 1 | 10-14 | Апталар-айлар |
| Дигидротахистерол | 5-10 | 4-7 | 7-12 тәулік |
| Альфакальцидол | 1000 | 1-2 | 2-3 тәулік |
| Кальцитриол | 1000 | 1-2 | 2-3 тәулік |
Амбулаториялық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
Негізгі дәрілік заттар тізбесі (100% қолданылу мүмкіндігі бар):
· Дигидротахистерол
· Терипаратид
· кальций глюконаты 10% ерітінді
· кальций хлориді 10% ерітінді
Қосымша дәрілік заттар тізбесі (қолданылу мүмкіндігі 100%-дан төмен):
· Альфакальцидол
· Колекальциферол
Стационарлық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
Негізгі дәрілік заттар тізбесі (100% қолданылу мүмкіндігі бар):
· Дигидротахистерол
· Терипаратид
· кальций глюконаты 10% ерітінді
· кальций хлориді 10% ерітінді
Қосымша дәрілік заттар тізбесі (қолданылу мүмкіндігі 100%-дан төмен):
· Альфакальцидол
· Колекальциферол
· Эргокальциферол
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
· кальций глюконаты 10% ерітінді – 10,0 в/і тамшылатып
· кальций хлориді 10% ерітінді -10,0 в/і тамшылатып
Емдеудің басқа түрлері:
Емдеудің амбулаториялық деңгейде көрсетілетін басқа түрлері:
Емдеудің стационарлық деңгейде көрсетілетін басқа түрлері:
Емдеудің жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін басқа түрлері:
Хирургиялық араласу: жүргізілмейді.
Амбулаториялық жағдайда көрсетілетін хирургиялық араласу:
Стационар жағдайында көрсетілетін хирургиялық араласу:
Алдын алуы
Профилактикалық іс-шаралар:
Гипопаратиреоздың профилактикасы кешенді болуы тиіс және, ең алдымен, мыналардың:
· балалар инфекцияларының;
· уланудың;
· операциядан кейінгі гипопаратиреоздың (қалқанша безіне операциялар өткізу қағидаларын аса мұқият сақтау;
· ауру тудыратын факторлардың (күйзеліс, қатты тоңу, инсоляция) профилактикасын қамтуы тиіс.
Ақпарат
Пайдаланған әдебиеттің тізбесі
-
Протоколы заседаний Экспертной комиссии по вопросам развития здравоохранения МЗ РК, 2014
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 1) Bilezikian JP, Khan A, Potts JT., Jr Guidelines for the management of asymptomatic primary hyperparathyroidism: Summary statement from the Third International Workshop. J Clin Endocrinol Metab. 2009;94:335–339. 2) Marx SJ. Hyperparathyroid and hypoparathyroid disorders. New Engl J Med.2000;343:1863–1875. [PubMed] 3) Hypoparathyroidism Association Inc website. HPTH Association Inc; Idaho Falls, ID, USA: 2011г. [PubMed] 4) Дедов И.И., Петеркова В.А. Детская эндокринология. Универсум Паблишинг. 2006г 5) Л.Я. Рожинская, Медицинский вестник №9(352) 2006г. 6) Winer KK, Yanovski JA, Cutler GB., Jr Synthetic human parathyroid hormone 1-34 vs calcitriol and calcium in the treatment of hypoparathyroidism. JAMA. 1996;276:631–636. [PubMed] 7) Winer KK, Yanovski JA, Sarani B, Cutler GB., Jr A randomized, cross-over trial of once-daily versus twice-daily parathyroid hormone 1-34 in treatment of hypoparathyroidism. J Clin Endocrinol Metab. 1998;83:3480–3486. [PubMed] 8) Winer KK, Ko CW, Reynolds JC, et al. Long-term treatment of hypoparathyroidism: A randomized controlled study comparing parathyroid hormone-(1-34) versus calcitriol and calcium. J Clin Endocrinol Metab. 2003;88:4214–4220. [PubMed] 9) Winer KK, Sinaii N, Peterson D, Sainz B, Jr, Cutler GB., Jr Effects of once versus twice-daily parathyroid hormone 1-34 therapy in children with hypoparathyroidism. J Clin Endocrinol Metab. 2008;93:3389–3395. [PMC free article] [PubMed] 10) Winer KK, Sinaii N, Reynolds J, Peterson D, Dowdy K, Cutler GB. Long-term treatment of 12 children with chronic hypoparathyroidism: A randomized trial comparing synthetic human parathyroid hormone 1-34 versus calcitriol and calcium. J Clin Endocrinol Metab. 2010;95:2680–2688. [PMC free article] [PubMed] 11) Shoback D. Hypoparathyroidism. N Engl J Med. 2008;359:391–403. [PubMed] 12) Maeda SS, Fortes EM, Oliveira UM, Borba VC, Lazaretti-Castro M. Hypoparathyroidism and pseudohypoparathyroidism. Arq Bras Endocrinol Metab. 2006;50:664–673. [PubMed] 13) Noordzij M, Voormolen NMC, Boeschoten EW, et al. Disordered mineral metabolism is not a risk factor for loss of residual renal function in dialysis patients. Nephrol Dial Transplant. 2009;24:1580–1587. [PubMed]
Ақпарат
Хаттаманы әзірлеушілердің біліктілік деректері көрсетілген тізім:
1) Абылайұлы Ж., м.ғ.д., профессор, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ эндокринология кафедрасының меңгерушісі.
2) Бөлшекова С.В., м.ғ.к., С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ эндокринология кафедрасының доценті.
3) Ахмадияр Н.С. – м.ғ.д., «Ана мен бала Ұлттық ғылыми орталығы» АҚ аға клиникалық фармакологы.
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
Рецензент: Ідірісова А.С., м.ғ.д., «Астана медицина университеті» АҚ ішкі аурулар кафедрасының профессоры
Хаттаманы қайта қарау шарттарын көрсету: хаттаманы 3 жылдан кейін және/немесе дәлелділіктің неғұрлым жоғары деңгейі бар диагностикалаудың/емдеудің жаңа әдістері пайда болған кезде қайта қарау.
Қазықтаулы файлдар
Назар аударыңыз!
- Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.
- Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.
- Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.
- Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.
- Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.