Глаукома

 

Негізгі жəне қосымша диагностикалық шаралар тізімі
 

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Визометрия.

2. Биомикроскопия.

3. Офтальмоскопия.

4. Тонометрия.

5. Периметрия.

6. Орталық көру алаңын анықтау.

7. Көру жітілігін анықтау.

8. Компьютерлік томография (оптикалық).
 

Қосымша диагностикалық шаралар тізімі:

1. Тонография.

2. Гониоскопия.

 

Емдеу тактикасы
 

Ем мақсаты:  көру қызметінің төмендеу үрдісінің үдеуіне алып келетін көзішілік қысымды төмендету, хирургиялық емге уақытынды жіберу.
 

Дəрі-дəрмексіз ем:  жалпы режим, диета – стол №15.

Дəрі-дəрмектік ем:
 

Біріншілік ашықбұрышты глаукома кезінде тиімділігі болжанады: дəрілік препараттарды жергілік қолдану,  лазерлік трабекулопластика. Артықшылықтары мен кемшіліктерін сəйкестендіру -   хирургиялық  трабекулэктомия.

 

КІҚ қалыпты глаукома кезінде тиімділігі болжанады: КІҚ төмендету, трабекулоэктомияның катаракта тудыратын жанама əсерін мүмкіндігінше жою. Жедел жабықбұрыштық глаукоманы дəрілік емдеудің тиімдлігі анықталмады.
 

Туа біткен глаукома. Негізгі принцип – біріншілік туа біткен глаукома медикаментоздық емінің тиімділігі аз, ол тек операция жүргізгенге дейін ғана қолданылады. Бұл мақсатпен сулы ылғал өндірілуін азайтатын препараттар (β-адреноблокаторлар): 0,25-0,5% тимолол ерітіндісі күніне 2 рет немесе тимололдың (0,5%) əсері ұзартылған түрлері күніне 1 рет.
 

Егер КІҚ қажетті деңгейге дейін түспесе (таңертең көзге тамшы тамызбай тұрып КІҚ өлшегенде сын. бағ. бойынша 25 мм артық болса) – карбоангидраза ингибиторлары жергілікті тағайындалады. Егер КІҚ мүлде төмендемесе – карбоангидраза ингибиторлары мен осмостық диуретиктерді жүйелік түрде тағайындайды. Медикаментоздық ем тиімді болмаса (КІҚ қалыпты сандарға дейін түспесе) – оперативтік ем.
 

Біріншілік ашықбұрыштық глаукоманы емдеу

 

Бірінші кезектегі дəрілік заттар:

- Тимолол 0,5% (1 тамшыдан тəулігіне 2 рет);

- Простагландины (1 тамшыдан тəулігіне 1 рет кешке);

- Пилокарпин 2% (1 тамшыдан тəулігіне 3 рет);

Екінші кезектегі дəрілік заттар:

- Бетаксолол 0,25%, 0,5% (1 тамшыдан тəулігіне 2 рет);

- Дорзоламид 2% (1 тамшыдан тəулігіне 3 рет);

- Дипивефрин 0,1% (1 тамшыдан тəулігіне 2 рет);

- Клонидин 0,125-0,25 (по 1 капле 3 раза/сут).
 

Біріншілік жабықбұрыштық глаукома
 

Жедел ұстаманы емдеу:

- Тимолол 0,5% ерітіндісінің 1 тамшысын əр көзге тамызады. Қарсы көрсеткіштер – бронхтық демікпе немесе жүректік өткізгіштің бұзылыстары (өліммен аяқталған жағдайлар белгілі);

- 2% пилокарпин ерітіндісін инстилляциялап, 15 минуттан кейін тағы да қайталап, кейіннен 1-2 тамшыдан тəулігіне 4 рет қолданады. Науқаста жетілген катаракта немесе ирит болса пилокарпинді қолдануға болмайды;

- бұлшықет ішіне литикалық қосынды (смесь) салынады: хлорпромазин 2,5% ерітіндісінің 1-2 мл мен дифенгидраминнің 2% ерітіндісінің 1 мл (бір шприцте);

- КІҚ төмендету үшін ацетазоламидті (500 мг б/і, т/і немесе ішке), анальгетиктерді қолдануға болады. Қарсы көрсеткіштер – сульфаниламидтерге аллергия. Препаратты тамыр ішіне енгізген тиімді. ДЗ құсу кезінде ішке тағайындамайды; 

- Жабықбұрышты глаукоманың жедел ұстамасы дамыған науқасты лазерлік шеткі иридэктомия немесе негізгі иридэктомиямен трабекулоэктомия жүргізу үшін офтальмологиялық бөлімшеге шұғыл түрде жолдайды;

- КІҚ басқа əдістердің көмегімен түсіру мүмкін болмаса, қанның осмостық қысымын көтеретін препараттар тамыр ішіне (маннитол 2 г/кг 20% ерітінді түрінде 30 минут ішінде). Бұл препараттарды қолдану жүректік жедел жетіспеушілік ұстамасын тудыру мүмкіндігін естен шығармау керек.
 

Жеделдеу ұстаманы емдеу:

- пилокарпиннің 1% ерітіндісінің бірнеше сағат ішінде 3-4 инстилляциясы;

- тимололдың 0,5% ерітіндісін күніне 2 рет тамызады;

- ацетазоламид 0,25 г күніне 1-3 рет ішке тағайындайды;

- ұстаманы тоқтату немесе ұстамалардың қайталануын алдын алу үшін лазерлік шеткі иридэктомия немесе негізгі иридэктомиямен трабекулоэктомия екі көзге де жасалуы шарт.
 

Жоғарыда аталған əдістемелердің қайсымен болса да «толеранттық қысымға» қол жеткізілсе ғана нейропротекторлық терапия жүргізуге болады. Толеранттық қысым – нақты адам қауіпсіз КІҚ диапазоны.
 

Ферменттік антиоксиданттар: супероксиддисмутаза.
 

Ферменттік емес антиоксиданттар:
- метилэтилпиридинол гидрохлоридінің 1% ерітіндісі субконъюнктивалдық немесе парабульбарлық жолмен енгізіледі;

- пентагидроксиэтилнафтохинонның 0,02% ерітіндісін субконъюнктивалдық жəне парабульбарлық жолмен енгізіледі;
- ретинол 35 мг + токоферол 100 мг ішке 1 капсуладан күніне 2-3 рет;
- липой қышқылы ішке 0,025-0,05 г күніне 2-5 рет;
 

Спазмолитиктер:

1. Пуриндер туындылары:
- Теофилин – ішке 250 мг күніне 3 рет 2 апта бойы;
- Ксантинол никотинаты – ішке 150 мг күніне 3 рет тағам қабылдағаннан кейін 2 ай бойы немесе бұлшықет ішіне 2 мл 15% ерітіндісін күніне 1 рет 10 күн бойы.

2. Индолдық алкалоидтар:
- Винпоцетин –5 мг күніне 3 рет 1 ай бойы, əрі қарай 5 мг күніне 1 рет ұзақ.

3. Пуриндік алкалоидтар:

- Пентоксифиллин – 400 мг күніне 3 рет тамақпен бірге немесе одан кейін 2 апта бойы, əрі қарай күніне 2 рет 2 апта бойы.

- Дипиридамол – 75-600 мг/тəул. Бірнеше мөлшерге бөліп тамақтың алдында 1 сағат бұрын қабылдайды.

Ангиопротекторлар:  Этамзилат –0,25 г күніне 3 рет 2-3 ай.
 

Ноотроптық препараттар:

- Пирацетам – ішке 30-160 мг/кг/тəул 6-8 апта бойы;

- Никотиноил Y- аминой қышқылы – ішке 1 табл. (10 мг) күніне 3 рет.
 

Гипотензивтік препараттарды 1-3 күн ішінде таңдап-тағайындайды (подбор). КІҚ қалыпты сандарға жеткен кезде – қолдаушы терапия 1 ай жүргізіледі.

Бір айлық қолдаушы терапияның курстары жылына 2 рет жүргізіледі: тамыркеңейтетін препараттар, ангиопротекторлар, антиоксиданттар, милық жəне шеткі қанайналымды жақсартатын препараттар, витаминдер мен антиоксиданттардың түрлі жұптасулары (эмоксипин 0,5 мл парабульбарлық - 10 күн; таурин 0,5 мл парабульбарлық - 10 күн. милдронат парабульбарлық - 0,5 - 10 күн, 1 тб х күніне 3 рет 30 күн немесе 1,0 б/і - 10 күн).
 

Негізгі жəне қосымша дəрі-дəрмектер тізімі
 

Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

1. *Тимолол көздік тамшылар.

2. *Пилокарпин ерітінді (көздік тамшылар) (гидрохлорид) 2% 5 мл, 4% 10 мл.

3.   Бетаксолол 0,25% көздік тамшылар.

4.   Дорзоламид май.

5.   Дипивефрин көздік май.

6.   Клонидин 0,075 мг, 0,3 мг, 0,15 мг табл.

7. *Хлорпромазин инъекцияға арналған ерітінді 2,5% амп. 2 мл; таблетка 25 мг, 100 мг

8.   Дифенгидрамин сыртқа жағуға арналған гель 20 г.

9. *Винпоцетин 5 мг, 10 мг табл.

10. Пентоксифиллин 100 мг драже.

11. Этамзилат 250 мг табл.

12. Пирацетам 30 мг табл.
 

Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі: жоқ.

* – Негізгі (өмірге маңызды) дəрілік заттар тізіміне кіретін препараттар.