Тоқпан жіліктің сынығы > Архив - Аурулардың диагностикасы және емдеу хаттамалары (Приказ №764, 2007, №165, 2012)

Анықтамасы

Версия для печати
Скачать или отправить файл

Анықтамасы

Анықтамасы

Тоқпан жілігінің проксималды эпиметафиз, диафиз жəне дисталды эпиметафиз бөлігіндегі ашық жəне жабық сынықтары.

Хаттама коды: Е-016 "Тоқпан жіліктің сынығы"
Жедел медициналық көмек

Кезек мақсаттары:

1. Жарақаттық шоктың алдын алуды ескерту, əсіресе қосарланған жарақаттарда.

2. Ірі тамырлар жарақаттары мен зақымдануларында қан тоқтату.

3. Иықтың нерв-тамырлар өрімдерін, сүйектің сынық ұштарымен зақымдалуының алдын алу шаралары.

4. Жарақаттық инфекцияның дамуын ескерту.

5. Асқынудың бар-жоғына қарамай, науқасты травматологиялық стационарға жеткізу.

АХЖ-10 коды:

S 42 Иықжəне иық белдеу деңгейіндегі сынықтар

S 42.2 Тоқпан жілігінің жоғарғы бөлігінің сынығы

S 42.3 Тоқпан жілігі денесінің (диафизі) сынығы

S 42.4 Тоқпан жілігінің төменгі бөлігінің сынығы

Жіктемесі

Жіктемесі

Тоқпан жіліктің проксималды бөлігінің сынықтары

1. Буынішлік:

- тоқпан жілігі басының сынуы;

- анатомиялық мойнының сынығы.

2. Буыннан тыс:

- төмпешік астылық, төмпешік үстілік сынықтар;

- хирургиялық мойнының сынығы (аддукциялық, абдукциялық);

- үлкен жəне кіші төмпешіктерінің изоляцияланған сынықтары.

Тоқпан жілік диафизінің сынықтары:

- 1-ші тип;

- 2-ші тип;

- 3-ші тип.

Тоқпан жілігінің дистальды сынықтары:

- айдаршық үстілік сынығы;

- айдаршықтың сынығы.

Қауіп-қатерлі факторлар

Қауіп-қатерлі факторлар:

- жарақаттық шоктың дамуы;

- геморрагиялық шоктың дамуы;

- майлы эмболияның дамуы;

- магистральды тамырлардың зақымдалуымен жүретін гематомалар немесе сыртқы қан ағулар болуы;

- иықтың нерв талшықтарының зақымдалулары.

Диагностикасы

Диагностика критерилері

Буынішілік сынықтар (сирек кездеседі):

1. Иық буынындағы ауыру сезімі.

2. Иық буыны қызметінің бұзылысы.

3. Буын ісінуі жəне гемартроз дамуы.

4. Белсенді қозғалыстың шектелуі, əсіресе əкету қызметі.

5. Пассивті қозғалыстар жедел ауырсынумен.

6. Тоқпан жіліктің басына саусақпен басу кезіндегі ауырсыну.

7. Осьтік күштеме(төменнен жоғары қарай шынтақ буынына басу) жедел ауырсыну.

Хирургиялық мойнының сынықтары: аддукциялық жəне абдукциялық (жиі кездеседі , əсіресе кəрі жаста).

Аддукциялық сынық бүгілген шынтақ буынымен құлау сатысында дамиды. Орталық жарықша алдыға жəне сыртқа ығысады. Шеткі жарықша сыртқа жəне жоғары қарай жылжиды. Жарықшалар арасында ішке қарай ашылатын бұрыш дамиды.

Абдукциялық сыну қолдың жазылу, яғни түзелу кезінде құлау. Орталық жарықша ішке жəне төмен қарай ығысады. Шеткі жарықша орталықтан бұрыш құрып сыртқа қарай ашылады.

1. Иық буынының қызметінің ауыр бұзылыстарымен ауыру сезімі.

2. Науқас сынған қолын сау қолымен шынтағынан ұстап тұрады.

3. Иық буынында белсенді қозғалыстар шектелген.

4. Пассивті қозғалыстар болуы мүмкін, бірақ қатты ауырсынумен.

5. Осьтік күштеме оң.

6. Тоқпан жіліктің ротациялық қозғалыстары оның басынан изолияцияланып қозғалады.

Тоқпан жілік диафизінің сынығы

Тікелей механизм: иықты ұру немесе иықпен қатты затқа ұрылу.

Жанама механизм: алақанмен немесе шынтақ буынымен құлау: иық осьмен шектен тыс ротациялық бұралуы.

1-ші тип. Сыну сызығы кеуденің үлкен бұлшық етінің байланысқан жерінен жоғары өтеді. Орталық жарықша сыртқа жəне алдыға ығысқан, сыртқы ротациямен. Шеткі жарықша үлкен кеуде бұлшық етінің жиырылуымен ішке қараған жəне жоғарыға тартылған, ішке қарай бұралған.

2-ші тип. Сыну сызығы кеуденің үлкен бұлшық етінің байланысқан жерінен төмен, бірақ дельта тəріздіден жоғары орналасқан. Орталық жарықша кеуденің үлкен бұлшық етінің жиырылуымен жəне аздап ішке қарай бұрылған. Шеткі жарықшалар дельта тəрізді бұлшық етінің жиырылуының нəтижесінде жоғары көтерілген жəне сыртқа ығысқан.

3-ші тип. Сынық сызығы дельта тəрізді бұлшық етінің байланысқан жерінен төмен орналасқан, орталық жарықшаны сыртқа жəне алдыға ығыстырады. Шеткі жарықшалар иық бұлшық етінің жиырылу нəтижесінде жоғары тартылған.

1. Сыну аймағындағы ауыру сезім.

2. Иық қызметінің бұзылыстары.

3. Мүшенің деформациясы.

4. Қолдың қысқаруы.

5. Патологиялық қозғалғыштық.

6. Жарықшалардың крепитациясы.

7. Осьтік жүктеменің оң симпомы.

Тоқпан сүйегінің дистальді сынықтары

Айдаршық үстілік сынықтар
Бүгілген сынық – науқас шынтақ буынымен бүгілген кезінде құлауы. Орталық жарықшақ артқа жəне ішке ығысады, ал перифериялық алдыға жəне сыртқы жарықшалар арасындағы бұрыш алдыға жəне ішке қарай ашылған.

Жазылқан сынық – шынтақ буынының жазылған күйінде құлауы. Орталық жарықша алдыға жəне ішке ығысқан, ал перифериялық артқа жəне сыртқа қарай ығысқан. Жарықшаларды қосымша иық бұлшық еттер ұзына бойы ығыстырады.

1. Иықтың дистальді жəне шынтақ буынында ауыру сезімі.

2. Шынтақ буыны қызметінің бұзылысы.

3. Белсенді жəне пассивті қозғалыстарда жарықшалар крепитациясы естіледі.

4. Шынтақ буынының деформациясы.

5. Шынтақ аймағында жұмсақ тіндердің айқын ісінуі.

Иықтың айдаршық сынығы

Тоқпан жіліктің айдаршық үстілік сынығы

Тікелей емес механизм: иықтың шамадан тыс ішке немесе сыртқа қайырылуы (үзілген сынықтар).

Тікелей механизм: шынтақпен құлау немесе сол аймаққа соққы алу. Жиі иықтың ішкі айдаршығы зақымдалады.

1. Шынтақ буынында ауырсыну.

2. Пальпациялағанда ауру сезім, қозғалмалы сүйек фрагменті жəне крепитация.

3. шынтақ буынында қозғалыстың аздап шектелуі.

4. Иықтың айқын ротациялық қозғалысының шектелуі.

5. Ішкі айдаршық үстілік сынығында қол басының бүгілуінің шектелуі.

6. Сыртқы айдаршық үстілік сынығында қол басының жазылуының шектелуі.

Тоқпан жілігінің блогімен айдаршық басының сынықтары

Негізінен буынішілікке жатады, сирек кездеседі.

1. Шынтақ буынының ауруымен қозғалысының шектелуі.

2. Гемартроз.

3. Шынтақ аймағындағы жұмсақ тіндер ісіні.

4. Осьтік күштеменің оң симптомы.

Айдаршықтың жиекті, Т-, У- тəрізді сынықтары
Буынішілік сынықтарының ауыр түріне жатады. Тоқпан жілік блогінің жəне айдаршық басының сынықтарының клиникасына ұқсас.

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Қол қызметінің бұзылыстары мəжбүрлі жағдайы, тіндердің ісінуі мен қан құюлуларын анықтау.

2. Тоқпан жілікпен шынтақ буынының диафизі- деформациялар қолдың қысқаруы, жарақат пен гемартрозды қарап анықтау.

3. Пальпациялау арқылы сүйек осінің деформациясының, жарықшалар крепитациясын, патологиялық қозғалғыштығын, тін ісігімен қатты ауыратын жерін табу.

4. Пульсацияны тексеру арқылы сүйек жарықшаларымен иық жəне шыбық артерияларын зақымдалған не қысылғанын анықтау қажет.

5. Қолдың дистальді бөліктерінің сезімталдығын тексеру.

Айқын сүйектің сынықтары кезінде крепитация мен патологиялық қозғалыстарды анықтап тексеруге болмайды!

Емдеу тактикасы

Жедел жəрдем көрсету тактикасы

1. 20-30 мл 1% новокаин ерітіндісін (аллергиясы жоқ болса) сынған жерге (гематомаға) енгізу.

2. Гемартроз кезінде буынның пункциясы, қанды шығарып 10-20мл 1% новокаин ерітіндісін енгізу.

3. Қолтық асты ойығына жастықша қойылады да, қолды фиксациялап Крамер шинасымен, Дезо немесе орамал байламмен бекітіледі.

4. Психомоторлы қозу кезінде седативті препараттар қолданылады.

5. Басылмайтын ауыру сезімінде- наркотикалық аналгетиктер.

6. Сүйек жарықшағымен тері тесілген болса, асептикалық байлам салынады. Сосын барып қолды фиксациялайды.

7. Иық артериясынан профузды қан кету болғанда саусақтармен жоғарғы жəне төменгі жақтарын басады, кейін эластикалық жгут зақымдалған жерден жоғары қойылады.

! Ешқашанда қанап жатқан тамырға дұрыстап көріп алмай, қысқыш салма, себебі ондай қимылдар тамырлардың, нерв талшықтарының жəне жұмсақ тіндердің қосымша езілулеріне алып келеді.

! Сүйек жарықшалар репозициясын өзінше жасауға болмайды.

! Сыртқа шығып тұрған сүйектерді салуға тиым салынады.

Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

1. 1% прокаин ерітіндісі (синтокаин, аминокаин, новокаин).

2. Диазепам (сибазон, реланиум, седуксин, фаустин).

3. Наркотикалық аналгетиктер.

4. 0,85% Na Cl ерітіндісі.

5. Декстран.

* – Негізгі (өмірге маңызды) дəрілік заттар тізіміне кіретін препараттар

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

Аурулардың диагностикасы және емдеу хаттамалары (Приказы №764 - 2007, №165 - 2012)
1. Хаттаманы дайындау барысында пайдаланылған əдебиеттер: 1. Руководство по травматологии и ортопедии. Под ред. Ю.Г. Шапошникова. Москва, «Медицина», 1976 год 2. Травматические вывихи и переломы. Б.К. Бабич. Киев, «Здоровье», 1968 год 3. Избранные лекции по травматологии. В.А. Поляков. Москва, «Медицина», 1980 год 4. Справочник по травматологии. А.Ф. Краснов и др. Москва, «Медицина». 1984 год 5. Peitzman et al. The Trauma Manual. Lippincott, Philadelphia, 1998 6. Feliciano, Mattox, Moore. Trauma. McGraw-Hill Company, 2004 7. Greaves, Porter, Ryan. Trauma Care Manual. London. 2001 8. Henderson. Emergency medicine. Texas. 2006

Ақпарат

Əзірлеушілер тізімі:

С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті «Жедел жəне шұғыл медициналық жəрдем, №2 ішкі аурулар кафедрасының меңгерушісі - м.ғ.д., профессор Тұрланов Қ.М.
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті «Жедел жəне шұғыл медициналық жəрдем, №2 ішкі аурулар кафедрасының қызметкерлері: м.ғ.к,

доцент Воднев В.П.; м.ғ.к., доцент Дюсембаев Б.К.; м.ғ.к., доцент Ахметова Г.Д.; м.ғ.к., доцент Бедельбаева Г.Г.; Альмухамбетов М.К.; Ложкин А.А.; Маденов Н.Н.

Алматы мемлекеттік дəрігерлер біліміг жетілдіру институтыеың «Шұғыл медицина» кафедрасының меңгерушісі – м.ғ.к., доцент Рахымбаев Р.С.
Алматы мемлекеттік дəрігерлер біліміг жетілдіру институтыеың «Шұғыл медицина» кафедрасының қызметкерлері: м.ғ.к., доцент Силачев Ю.Я.; Волкова Н.В.; Хайрулин Р.З.; Седенко В.А.

Қазықтаулы файлдар

1. ( Е-016.pdf )

читать/скачать файл

Назар аударыңыз!

Если вы не являетесь медицинским специалистом:

Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.
Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.
Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.
Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.
Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.