Опиоидтарды қабылдау нəтижесінде дамыған психикалық жəне мінез-құлықтық ауытқулар. 1-кезең

Жіктемесі: АХЖ-10 бойынша.

 

Тəуелділік синдромы диагностикасының критерийлері:

1. Есірткі қабылдауға шыдай алмастай құштарлану, немесе мезілегіш əуестік.

2. Есірткілік заттектерді қабылдамау үшін өзін-өзі тежеу қабілеті төмендеп кетуі.

3. Есірткі қабылдауды тоқтатқан жағдай.

4. Есірткілік заттектердің əсеріне толеранттылық жоғарылауы.

5. Зиянды зардабы айқын білінсе де есірткілік заттекті жалғастырып қабылдай беруі.

 

Емдеу тактикасы

Негізгі клиника-психологиялық нысаналар (есірткілік заттектерге тəуелділік қалыптасу тетіктері):

1. Соматикалық патологиялы статус (тəндік дертті ахуал).

2. Психикаға əсерлі заттектерге патологиялық құмарлық.

3. Жекетұлғалық патологиялық статус (жекетұлғалық дертті ахуал).

4. Жекетұлғалық нормативті статус (жекетұлғалық қалыпты ахуал).

5. Əлеуметтік кемістікті статус (ахуал).

6. Медициналық-əлеуметтік оңалтудан толыққұнды өтуге ынталылық деңгейі.

Ем мақсаты:

1. Есірткіге физикалық (тəндік) тəуелділікті жəне психикалық тəуелділікті тыю.

2. Психикалық жəне мінез-құлықтық ауытқуларды түзету.

3. Оңалту бағдарламасына қатысу ынтасын қалыптастыру.

Дəрі-дəрмексіз ем

Негізгі емдік-оңалту шаралары:

- тəндік биологиялық орталардағы есірткі деңгейін ауық-ауық анықтай отырып науқас есірткі қабылдамайтындай жағдай жасау;
- оңалу потенциалының (əлеуетінің) деңгейін (жоғары, орташа, төмен) анықтау;
- əлеуметтік-медициналық оңалту бағдарламасынан нəтижелі өтуге ынталылықты қалыптастыру;
- есірткіге патологиялық құмарлықтың орталықтық жəне перифериялық қайта өршіп кету тетігін тежейтін шараларды жүргізу.

Негізгі психотерапиялық шаралар:

- пациент жеке тұлғасының нормативті статусымен қарым-қатынас орнату;
- есірткіге патологиялы құмарлықты бөгеу;
- мотивациялық сұхбат жүргізу, консультация беру, мотивациялық психотерапия жүргізу;
- есірткіге тəуелділіктің ауырлық индексін анықтау.

Аталған шаралар жеке-дара консультация беру, жеке психотерапия жүргізу тəсілдері арқылы жүзеге асырылады, сонымен қатар топтық консультация беру жəне бейімдеп өзгертілген топтық психотерапия техникасы да қолданылады.

Детоксикация (уыт қайыру) емін жасау алгоритмі

Стандартты тəсіл ретінде клонидин (0,45-0,9 мг/тəу.) жəне преднизолон (5-15 мг/тəу.) қоса тағайындалады, диазепам (30-60 мг/тəу.), трамадол (400-500 мг/тəу.) беріледі. Ауыр жағдайларда трамадолдың дозасын 600 мг-ға дейін көбейтеді, бірақ мұндай жоғары дозамен емдеу 5 күннен аспау керек жəне кейін біртіндеп тəулігіне 100 мг-нан азайта отырып дəрі беруді тоқтатады.

Апиын рецепторларының антагонистерімен емдеу алгоритмі

Налтрексон тағайындаудың мынандай тəсілі ұсынылады:

- тəулігіне 50 мг 5 күн бойы беріледі , ал сенбі күні – 100 мг/тəу.;

- 100 мг-нан күн ара немесе 150 мг-нан арасына екі күн өткізіп береді.

Нейролептиктермен емдеу алгоритмі

Еліруді тыю, есірткіге патологиялы құмарлықты басу, мінез-құлықтық ауытқуларды реттеу үшін тиімді препараттар: галоперидол (5-15 мг/тəу); клозапин (азалептин) −100-200 мг/тəу.; рисперидон (рисполепт) −4-6 мг/тəу. ерітінді түрінде; хлорпромазин (аминазин) − 50-200 мг/тəу.

Антиконвульсанттармен емдеу алгоритмі

Патологиялы құмарлықтың құрылымында дисфориялық ауытқулар басым болса құрысқаққа қарсы, нормотимиялы жəне эмоциотропты қасиеті бар антиконвульсанттар – карбамазепин 400-600 мг/тəу., натрий вальпроат 450-900 мг/тəу. тағайындалады.

Антидепрессанттармен емдеу алгоритмі

Антидепресанттар көңіл-күйді қалыпқа келтіру үшін, апатияны (енжарлықты, селсоқтықты), үрейді жəне ұйқы бұзылуын азайту үшін, сонымен қатар есірткіге патологиялы құмарлықтың обсессиялы құрам бөлігін тыю үшін қолданылады. Антидепресанттардың ішінде негізінен седативті (тыныштандыратын) əсері бар препараттар – кломипрамин, флувоксамин, амитриптилин орташа тəуліктік дозамен беріледі.

Ауырсынуды басатын препараттармен емдеу алгоритмі

Өте қатты ауырсыну синдромы болса жəне тəулігіне 400-500 мг-нан берілген трамодол ауырсынуды баспаса, немесе ауырсыну синдромы 5 күннен асып кетсе қабынуға қарсы əсерлі бейстероид препараттар (диклофенак тəулігіне 150 мг-ға дейін, кетеролак 30-90 мг/тəу. тағайындалған жөн.

Есірткіге патологиялы құмарлық синдромын емдеу алгоритмі

Патологиялы құмарлық өршіп кеткен кезде патологиялы құмарлықты жəне онымен байланысты аффектілік жəне мінез-құлықтық ауытқуларды тиятын препараттар: нейролептиктерден – галоперидол, клозапин (азалептин), рисперидон (рисполепт); антидепресанттардан – кломипрамин, флувоксамин, натрий вальпроаты тағайындалады. Физиотерапиялық ем (электроұйықтатқы, акупунктура, массаж) жасалады.

Диссомниялық бұзылыстарды (ұйқы бұзылуды) емдеу алгоритмі

Таңдаулы препараттар ретінде 3-ші лекке жататын ұйықтатқы дəрілер − зопиклон (имован), бензодиазепин туындылары (диазепам 0,5% ерітінді 4-6 мл/тəу.) жəне барбитур қышқылының туындылары тағайындалады. Нəтиже болмаған жағдайда нейролептиктер (клозапин) тағайындаған жөн.

Астениялық (неврастениялық ) синдромды емдеу алгоритмі

Аса тез шаршағыштықты, ашуланшақтықты, эмоциялық реакциялардың құбылмалылығын азайту үшін таңдаулы препараттар қатарына жататын имипрамин 25-150 мг/тəу., флуоксетин 20-40 мг/тəу., сондай-ақ ноотроптар, витаминдер (В1, В6, В12, жəне т.б.), амин қышқылдары, гепатопротекторлар беріледі. Физиотерапия (электроұйықтатқы, акупунктура, массаж) тағайындалады.

Əрі қарай жүргізу: 2 кезеңге ауыстыру.

Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

1. **Галоперидол 0,5% - 1 мл, амп.

2. **Диазепам 0,5% - 2 мл, амп.

3. **Диазепам 10 мг, таб.

4. **Диклофенак натрий 2,5%, 3,0 мл, амп.

5. **Зопиклон 7,5 мг, таб.

6. **Карбамазепин 200 мг, таб.

7. **Аскорбин қышқылы 50 мг, драже

8. **Клозапин 25 мг, таб.

9. **Клонидин 0,15 мг, таб.

10. **Налтрексон 50 мг, таб.

11. **Натрий хлориді 0.9% инфуз үшін ерітінді, 400 мл, флак.

12. **Преднизолон 5 мг, таб.

13. **Селимарин + фумарин, капс.

14. **Токоферола ацетат, капс.

15. **Трамадол 50 мг/1мл, амп.

16. **Трамадол 50 мг, капс.

17. **Флувоксамин 50 мг, таб.

18. **Флуоксетин 50 мг, таб.

19. **Хлорпромазин 2,5% - 2 мл амп.

Перечень дополнительных медикаментов:

1. **Амброксол 30 мг, таб.

2. **Аминофиллин 2,4% - 5,0 мл, амп.

3. **Амитриптилин 2,5% - 2 мл, амп.

4. **Амитриптилин 25 мг, таб.

5. **Ацетилсалицил қышқылы 500 мг, таб.

6. **Бисакодил 5 мг, таб.

7. **Венлафаксин 75 мг, таб.

8. **Винпоцетин 2 мл, амп.

9. **Винпоцетин 5 мг, таб.

10. **Галоперидол 5 мг, таб.

11. **Гентамицин 4% - 1,0 мл, амп.

12. **Гинкго Билоба 40 мг, таб.

13. **Декстран-70 - 200 мл, флак.

14. **Декстроза, инфуз. үшін ерітінді 5% 400 мл, флак.

15. **Дифенгидрамин 1% -1,0 мл, амп.

16. **Дротаверин 2,0 мл, амп.

17. **Кетопрофен 50 мг, таб.

18. **Аскорбин қышқылы 5% -1,0 мл, амп.

19. **Алюминий жəне магний гидрототығы бар комбинирленген преп-тар, сусп., 70 мл

20. **Шошқа миынан алынған пептидтер кешені 5 мл, амп.

21. **Ко-тримаксозол (бисептол 480), таб.

22. **Левомепромазин 2,5% 1,0 мл, амп.

23. **Левомепромазин 25 мг, таб.

24. **Лоперамид 2 мг, капс.

25. **Метаклопрамид 10 мг, таб.

26. **Метронидазол 250 мг, таб.

27. **Милнаципрам 50 мг, таб.

28. **Налоксон 0,04% - 1 мл, амп.

29. **Никотин қышқылы 1% - 1,0 мл, амп.

30. **Нистатин 500 мың бір. таб.

31. **Оланзапин 10 мг, таб.

32. **Панкреатин 10000 БІР, таб.

33. **Парацетамол 500 мг, таб.

34. **Пирацетам 20% - 5 мл, амп.

35. **Пирацетам 400 мг, таб.

36. **Пиридоксин 5% - 1 мл, амп.

37. **Прокаин 0,5% - 5,0 мл, амп.

38. **Ранитидин 300 мг, таб.

39. **Рисперидон 2 мг, таб.

40. **Рисперидон ерітінді мл, флак.

41. **Сертралин 50 мг, таб.

42. **Спирт 70%, 200 мл

43. **Тиамин 5% -1 мл, амп.

44. **Тригексифенидил 2 мг, таб.

45. **Активті көмір 250 мг, таб.

46. **Фуросемид 1% - 2,0 мл, амп.

47. **Цефазолин 1,0 амп.

48. **Цианокобаламин 0,05% -1,0 мл, амп.

49. **Ципрофлоксацин 500 мг, таб.

50. **Эналаприл 5 мг, таб.

Ем тиімділігінің индикаторлары:
- есірткіге физикалық жəне психикалық тəуелділік əйгіленістерінің тиылуы, патологиялы құмарлықтың, соматикалық асқынулардың азаюы;
- есірткі қабылдамағанына кепілдік берерліктей өзін-өзі ұстауы (бірнеше рет тексергенде анализінде есірткі болмауы);
- емді жалғастырып медициналық-əлеуметтік оңалтудан өтуге пейілді болуы.

 

Госпитализациялау үшін қажет көрсетімдер:

1. Жіті уыттану, асқынбаған түрі.

2. Тəуелділік синдромы.