Дисменорея

Дисменореяны клиникалық жіктеу [1]

Этиологиялық  фактор бойынша:
-алғашқы (қызметтік) – кіші жамбас органдарында патологиялық өзгерістер жоқ болғанда, овуляция циклі қалыптасқан сәттен бастап туындайды;
-қайталама (органикалық) қандай да бір гинекологиялық аурулардың клиникалық көріністерімен сипатталады (мысалы, эндометриоз, қабынудан пайда болатын -аурулар, жыныс органдары дамуының аномалиясы).

Ауырлық деңгейі бойынша:
-жеңіл;
-орташа;
-ауыр[2].

Сатылар бойынша:
-орнына келетін (аурудың белгілері жылдан жылға күшеймейді);
-орнына келмейтін (аурудың белгілері әр жылы ұлғаяды).

 
Госпитальдау үлгісін көрсетуімен госпитальдау үшін көрсетімдер:

Шұғыл госпитальдауға көрсетімдер: ауыр дисменорея (ауру симптомдарын басу мақсатында).

Жоспарлы госпитальдауға көрсетімдер: орташа және ауыр деңгейдегі дисменорея (дұрыс терапия және қайталануының профилактикасын таңдау мақсатында).

Диагностикалық іс-шаралардың негізгі және қосымша тізімі

Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеулер:
-шағымдар, анамнезді жинау;
-физикалды зерттеу.
 
Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеулер:
-ЖҚТ;
-ЖНТ;
-ректовагиналды зерттеу (ретроцервикалды эндометриоздың бар болуына күдік туғанда);
-кіші ж амбас ағзаларының УДЗ (етеккір басталған алғашқы 6 айда дисменореясы бар жасөспірімдердің жатырының дамуындағы кемшіліктер (I,A)[2], жатыр миомасы, эндометриоз, анабезінің ісінуі) (III-B)[3]).
 
Жоспарлы госпитальдаудаға жіберудегі жүргізуге қажетті тексерудің минимальді тізімі:

-ЖҚТ;
-ЖНТ;
-қан сарысуындағы Вассерман реакциясы;
-қан сарысуындағы p24 АИТВ антигенін ИФӘ-әдісімен анықтау;
-қан сарысуындағы В гепатиті HbeAg вирусын ИФӘ-әдісімен анықтау;
-қан сарысуындағы С гепатиті вирусына жиынтық антиденелерді ИФӘ-әдісімен анықтау;
-кіші жамбас ағзаларының УДЗ
-ЭКГ.

 Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеулер:

-ЖҚТ;
-ЖНТ;
-қан сарысуындағы Вассерман реакциясы;
-қан сарысуындағы p24 АИТВ антигенін ИФӘ-әдісімен анықтау;
-кіші жамбас ағзаларының УДЗ

Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеулер: жүргізілмейді.
 
Жедел шұғыл жәрдем көрсету кезінде жүргізілетін  диагностикалық іс-шаралар жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар: жүргізілмейді.

Диагностикалық критерийлер [4,5,6,7]:

Шағымдар:
-толғақ тәрізді, солқылдататын, тартатын, тысырайып ауыртатын іштің төменгі жағындағы аурулар, кейде тік ішекке, қосалқыларға, қуық қалбыршағына әсерін тигізіп ауыруы;
-ашуланшақтық, анорексия немесе булимия, депрессия, ұйқышылдық, ұйқысыздық, иістен жиіркену, дәмнен жиіркену, жүрегі айну, құсу, кекіру, ықылық, дірілдеу, ыстықтау, тершеңдік, гипертермия, ауыздағы құрғақтық, жиі несеп жіберу, тенезмалар;
-талып қалу, бас ауруы, бас айналу, жүректің ауруы, қол мен аяқтың, беттің жаурауы және ұйып қалуы, аяқтың жансыздануы, жалпы кенеттен әлсіздену, терінің қышуы, буындардағы аурулар, ісіктер, полиурия және т.б.;

Анамнез: жоғарыда сипатталған белгілер етеккір кезінде пайда болады және ол аяқталған соң жоғалады.
 
Физикалды зерттеулер: іштің кебуі, тахикардия,
брадикардия, экстрасистолия, етеккір алдында аяқ пен қолдағы ісіктер.

Қынапты зерттеу: бірінші дисменорея кезінде патология анықталмайды.
 
Зертханалық зерттеулер:
 
Мамандардың кеңесіне арналған көрсетілімдер:
-қатты аурудың белгілері байқалғанда ішек-қарын жолының патологиясын болдырмау мақсатында терапевтің кеңесін алу;
-қатты аурудың белгілері байқалғанда хирургиялық патологияны болдырмау мақсатында хирургтің кеңесін алу;
-ағзаның әлсіздігі, естің және жұмыс істеу қабілеті төмендегенде психологтың кеңесін алу.

Сараланған диагноз:
 
Кесте. Бастапқы және екінші дисменореяның сараланған диагностикасы

Емдеу мақсаттары:

-ауырлық синдромын тоқтату;
-қайталанудың алдын алу.
 
Емдеу тәсілі:

Дәрісіз емдеу: жүргізілмейді.

Дәрімен емдеу

Негізгі дәрілердің тізімі:

Бейстероидті қабынуды басатын құралдар

:
-индометацин күніне 3 рет 25 мг, ішке қолдану 5-7 күн;
-диклофенак 1 таблеткадан 75 мг (қажеттілігі бойынша күніне 2 таблеткадан) ішке қабылдау немесе ректальды күніне2 рет 50 мг 5-7 күн;
-ацетилсалицил қышқылын күніне 500 мг ішке қабылдау 5 күн;
-кетопрофен күніне 100 мг немесе күніне б/і 5% 2,0 мл - 3-5 күн;
-мелоксикам (Н11ВС селективті ингибитор ЦОГ-2) күніне 1 рет15 мг 5-7 күн;

Спазмолитиктер:
-гиосцинбутилбромид (түйіршік 10 мг ішке қабылдау);
-магний сульфатының ерітіндісі инъекцияға арналған 25%  20 мл ампулада немесе ауырған кезде күніне 1 таблеткадан ішке қабылдау, 5-6 ай ұзақтығы. (II-1 С). 
Седативті терапия:
-шүйгіншөп сығындысы күніне 3 рет 1 таблеткадан 10 күн.
 
Қосымша дәрілер тізімі:

Гормонды терапия  (3 етеккір циклы ішінде жүргізілген терапия тиімсіз болғанда):
-етеккір циклының 2-фазасында прогестиндер (дидрогестерон) (циклдің 15-і мен 24 күндері) күніне 10 мг 1 рет ішке 3-6 ай;
-құрамдастырылған эстрогенді-гестагенді дәрілер (циклдың бірінші күнінен бастап 3-6 ай аралығында):

этинилэстрадиол - дроспиренон;
этинилэстрадиол - диеногест;
этинилэстрадиол - гестоден;
этинилэстмадиол - дезогестрел.
 
Амбулаториялық деңгейде көрсетілетін дәрімен емдеу:
Негізгі құралдардың тізімі (100% қолдану мүмкіншілігіне ие):

-индометацин, таблеткалар, 25 мг;
-диклофенак, таблеткалар 25 мг;
-ацетилсалицил қышқылы, таблеткалар, 500 мг;
-гиосцинбутилбромид,  0,01 гр драже, орамада  20 драже;
-магний сульфаты, 25% 5 мл инъекция үшін ерітінді, ампула;
-шүйгіншөп сығындысы 0,1 г драже
 
Қосымша дәрілік құралдардың тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%-дан аз):
-дидрогестерон 10 мг, таблеткалар;
-этинилэстрадиол 30 мкг дроспиренон 3 мг, таблеткалар;
-этинилэстрадиол 30 мкг - диеногест 2 мг, драже;
-этинилэстрадиол 20 мкг - гестоден 75 мг, драже;
-этинилэстрадиол 20 мкг - дезогестрел 150 мкг, таблеткалар.
 
Стационарлық деңгейде көрсетілетін дәрімен емдеу:
Негізгі құралдардың тізімі (100% қолдану мүмкіндігіне ие):
-индометацин, 25 мг, таблеткалар;
-диклофенак, инъекцияға арналған ерітінді 75 мг/3 мл/ампулалар;
-ацетилсалицил қышқылы, 500 мг, таблеткалар;
-гиосцинбутилбромид инъекцияға арналған ерітінді 20 мг, 0,01 г , драже;
-магний сульфаты, инъекцияға арналған ерітінді 25% 5 мл, ампулалар;
-тиамин гидрохлориді, инъекцияға арналған ерітінді 5%, 1мл, ампулалар;
-Е витамині (токоферол ацетаты) 400 МЕ 100 капсула,  1 мл  ампуладағы май ерітіндісі 5%, 10%, 30%;
-мелоксикам (НПВС селективті ингибитор ЦОГ-2), 15 мг, таблеткалар.
 
Қосымша дәрілік құралдардың тізімі (қолдану мүмкіндігі 100%-дан аз):
-дидрогестерон 10 мг, таблеткалар;
-этинилэстрадиол 30 мкг дроспиренон 3 мг, таблеткалар;
-этинилэстрадиол 30 мкг - диеногест 2 мг, драже;
-этинилэстрадиол 20 мкг - гестоден 75 мг, драже;
-этинилэстрадиол 20 мкг - дезогест рел 150 мкг, таблеткалар.
 
Жедел көмек көрсету кезеңінде  дәрі-дәрмекпен емдеу:
-гиосцинбутилбромид, инъекцияға арналған ерітінді 20 мг;
-магний сульфаты инъекцияға арналған ерітінді 25%  20 мл ампулада;
-кетопрофен, бұлшықет ішіне арналған ерітінді 30 мг/мл, 1 мл, ампулалар;
-диклофенак инъекцияға арналған ерітінді 75 мг/3 мл/, амп улалар.
 
Емдеудің басқа түрлері:

Амбулаториялық деңгейде көрсетілетін емдеудің басқа түрлері:
-физиотерапия: тері арқылы енетін жоғары жиіліктегі электронейро ынталандырушы (УД II-B) [8];
-жергілікті жылыту (температурасы 39 градус шамасындағы жылытқыны қолдану) (УД II-B) [9];
-ине салу (11-В)[10];
-аутотренинг.
 
Стационарлық деңгейде көрсетілетін басқа түрлер:
-ине-рефлексті терапия.
 
Жедел көмек көрсету кезеңінде көрсетілетін емдеудің басқа түрлері: жүргізілмейді.

Хирургиялық араласу:

Амбулаториялық жағдайларда көрсетілетін хирургиялық араласу: жүргізілмейді.
 
Стационарлық жағдайларда көрсетілетін хирургиялық араласу:
-диагностикалық лапароскопия: жамбастың ауыру себебін анықтау мақсатында дәрі терапиясына және/немесе ауызға салынатын контрацептивтерден тоқтатылмаған, әрі қарай сақталған ауырлық синдромы;
-лапароскопиялық рұқсаты бар пресакралды/ретросакралды нервэктомия: жамбастың ауыру себебін анықтау мақсатында дәрі терапиясынан және/немесе ауызға салынатын контрацептивтерден тоқтатылмай, әрі қарай сақталған ауырлық синдромы (УД III-C) [11].
Тәуекелдер күтілетін пайдаға қарсы тыңғылықты таразылануы керек, себебі бастапқы дисменореяны басқару кезінде пресакралды/ретросакралды нервэктомияны пайдалануда шектеулер бар.
 
Тәуекел факторлары:
-менархенің ертелігі;
-етеккірдің ұзақтығы;
-темекі шегу (белсенді, белсенді емес);
-отбасылық анамнез;
-гиподинамия;
-отбасындағы жиі күйзелістер;
-өмірдегі жиі өзгерістер;
-төменгі әлеуметтік-экономикалық мәртебе.
Салауатты өмір салты мәселелері жөнінде кеңесу (темекі шегуден бас тарту, денеге аз күш түсіру, күйзелістік жағдайлардың алдын алу).
 
Әрі қарай жүргізу:

-акушер-гинекологтың 3 етеккір циклі ішінде БСҚҚҚ емдеу жүргізу кезінде  қадағалауы (әр етеккірден соң тиімділікті бағалау);
-тиімді терапия жағдайында НПВС қарау әр 6 ай сайын;
-БСҚҚҚ әсері жоқ болғанда гормонды терапия тағайындалады, жыл ішінде тиімділікті бақылау әр 3 ай сайын (төзе алуды, емдеудің тиімділігін бағалау) жүргізіледі.

Емдеу тиімділігі мен және диагностика және емдеу әдістерінің қауіпсіздік индикаторлары:

-ауырлық синдромын және жиілігін азайту;
-сезімталдықты жақсарту;
-ремиссия уақытын ұзарту.

Госпитальдау үлгісін көрсетуімен госпитальдау үшін көрсетімдер:

Шұғыл госпитальдауға көрсетімдер: ауыр дисменорея (ауру симптомдарын басу мақсатында).

Жоспарлы госпитальдауға көрсетімдер: орташа және ауыр деңгейдегі дисменорея (дұрыс терапия және қайталануының профилактикасын таңдау мақсатында).

Профилактикалық іс-шаралар: ерекше профилактика жүргізілмейді.

1. ( Дисменорея.pdf )

читать/скачать файл

Отправить

Если вы не являетесь медицинским специалистом:

• Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
• Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
• Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
• Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
• Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.