Тізенің буынішілік зақымданулары (педиатрия)

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2014 (Қазақстан)

Внутреннее поражение коленного сустава неуточненные (M23.9)

Анықтамасы

Анықтамасы

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау және әлеуметтік
даму министрлігінің
«Денсаулық сақтауды дамыту
республикалық орталығы» ШЖҚ РМК
Сараптама кеңесі ұсынған
2014 жылғы «12» желтоқсандағы
№ 9 хаттама
 
Тізе буынының буынішілік зақымданулары – даму аномалиясымен байқалатын аурулар тобы. Процестің хронизациясын туындататын менинскінің өзгерген түрі. Зақымдану тізе буынының фронтальдық жағының ауырсынуымен және тізе буыны функциясының бұзылуымен байқалады.
 
Хаттама атауы: Тізенің буынішілік зақымданулары

Хаттама коды: 
АХЖ-10 код(тар)ы:
M23.0 Кисталы мениск;
M23.1 Дискілік мениск (туа біткен);
M23.3 Менискінің басқа да зақымданулары;
M23.9 Тізе буынының анықталмаған ішкі зақымдануы.
 
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:
КТ - компьютерлі томография;
МРТ - магнит-резонанстық томография;
УЗИ – ультрадыбысытық зерттеу;
ЭКГ - электрокардиография;
ЭхоКГ - эхокардиография;
ЭНМГ - электронейромиография.
 
Хаттаманың әзірленген күні: 2014 жыл.
 
Пациенттер санаты: балалар.
 
Хаттаманы пайдаланушылар: жалпы практика дәрігерлері, педиатрлар, балалар травматолог-ортопедтері, балалар хирургтері, ревматологтері, невропатологтері, балалар инфекционистері, медициналық реабилитологтері (физиотерапевтер, ЕДШ дәрігері).

Жіктемесі


Клиникалық жіктемесі:
Watanabe бойынша дискілік менискінің жіктемесі [1,3,9]:
толық түрі 1 (дискілік мениск үлкен жіліншіктің жон беткейін толық жабады, ал менискінің фиксациясы өзгермеген. Тізе буынын жазғанда және бүккенде менискінің патологиялық жылжымалылығы жоқ);
толық емес түрі 2 (дискілік мениск, әсіресе бос жиек айналасында  өте жұқа және үлкен жіліншіктің жон беткейінің 80% -ын жауып тұрады);
гипермобильді түрі 3 (бұл түр тек латералдық менискіде байқалады және үлкен жіліншіктік жонның артқы беткейіне бекітілмеген, Wrisberg Ligament-тің болуымен сипатталады).

Менискінің кисталы дегенерациясы дәреже бойынша бөлінеді [1,3,9]:
I дәрежелі (тіннің кисталы дегенерациясын тек гистологиялық анықтауға болады);
II дәрежелі (менискінің прикапсулалық аймағы мен тінінің кисталы дегенерациясы аяқты жазғанда жоғалып кететін аздап томпаюмен байқалады);
III дәрежелі (шеміршек тінінде, капсулада және байламдарда кисталы қуыстардың құрылуымен көрінетін сілемейлі дегенерация; ісік визуалды тез анықталады және буындар қозғалғанда жоғалып кетпейді).

Менискінің зақымдану орны бойынша [1,3,9]:
артқы мүйіздің;
дененің;
алдыңғы мүйіздің.

Менискінің зақымдану нысаны бойынша [1,3,9]:
•       тігінен (кисталы дегенерацияның пайда болуынан);
•       радиустық, ұзына бойы, қиғаш (менискінің үштен бірінің артқы және ортаңғы шекарасында);
•       «себет тұтқасы» деп аталатын құрама жыртылулар (артқы мүйізде).
 
Менискілердің қалыпты тіндік құрылымдары дегенерациясының дәрежесі бойынша  [1,3,9]:
•       бірінші дәрежелі дегенерация (кисталы дегенерацияның белгілері инвазиялық операция арқылы буыннан алынған тіннің тікелей анализінде ғана анықталады; тізе буынының мезгіл-мезгіл жайлап ауырсынуымен және ісінуімен байқалатын І дәрежелі созылмалы менископатия);
•       екінші дәрежелі дегенерация (2-дәрежеде кисталы өзгерістер буынішілік шеміршектерде ғана емес, сонымен қатар өзгерген менискілер бекитін тізе буынының буын қаптамасы бөлігінде болады. Сондай-ақ аяқты бүккенде тізе буынының алдыңғы-ортаңғы бөлігінде аяқты жазғанда жоғалып кететін кисталы қуысты құрайтын томпаю байқалады. Сондықтан аяқты жазғанда мениск буынның ішіне қарай қозғалады.);
•       үшінші дәрежелі дегенерация (кисталы қуыстар барлық буын қаптамасы бойынша орналасады, буынішілік байламдар зақымданған; көптеген томпаюлар – кисталы қуыстардың сыртқы белгілері – аяқты жазғанда толық жоғалмайды).
 
МРТ бойынша менискінің өзгеруін 4 дәрежеге бөледі (Stoller бойынша жіктеме) [9]:
0 дәреже — бұл қалыпты мениск.
I дәреже — мениск қалыңдығында аса қарқынды ошақталған белгінің пайда болуы (мениск беткейіне жетпейді).
II дәреже — мениск қалыңдығында аса қарқынды сызықтық белгінің пайда болуы (мениск беткейіне жетпейді).
ІІІ дәреже  — мениск беткейіне жететін аса қарқынды белгі.

Диагностикасы


Негізгі және қосымша диагностикалық іс-шаралардың тізбесі:

Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексеріп-қарау:
•        2 проекциядағы тізе буынының рентгенографиясы [2].

Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексеріп-қарау:
•  МРТ (менискілердің қалыпты тіндік құрылымдары дегенерациясының дәрежесін, мениск зақымдануының орналасқан жерін және түрін анықтағанда) [1];
•  КТ (тізе буыны деформацияларында, операциялық емге көрсетім туралы мәселені шешу үшін);
•  ЭНМГ;
•  қанның Райт реакциясын тексеру (инфекциялық текті аурулар жоққа шығарылғанда) [1];
•  қанның Хеддельсон реакциясын тексеру (бруцеллез жоққа шығарылғанда) [1];
•  Манту сынамасы (осы аурудың ұқсас синдромын туындататын патологияларды болғызбау үшін);
•  жалпы қан анализі (гемоглобин деңгейі, эритроциттер деңгейі, гематокрит, тромбоциттер деңгейі, лейкоформуласымен лейкоциттер деңгейі, эритроциттердің шөгу жылдамдығы);
•  қанның биохимиялық анализі (жалпы нәруыз, аланинаминотрансфераза, жалпы холестерин, билирубин, тіке билирубин, креатинин, несепнәр, глюкоза, калий, натрий, фосфор, кальций, хлор) [5].

Жоспарлы емдеуге жолдау кезінде жүргізілуі қажет тексеріп-қараудың ең аз тізбесі:
•  қан тобын және резус факторды анықтау;
•  жалпы қан анализі (гемоглобин деңгейі, эритроциттер деңгейі, гематокрит, тромбоциттер деңгейі, лейкоформуласымен лейкоциттер деңгейі, эритроциттердің шөгу жылдамдығы);
•  қанды коагулограммаға тексеру (қанның ұю ұзақтығы және уақыты, қан кету уақыты протромбин, фибриноген, агрегация, қанның жабысу индексі, антитромбин);
•  жалпы несеп анализі (несептің түсі, несептің мөлдірлігі, несептің үлестік тығыздығы, қышқылдығы, несептегі нәруыз, несептегі глюкоза, несептегі кетондық заттар, несептегі биллирубин, несептегі уробилиноген, несептегі гемоглобин, несептегі лейкоциттер, несептегі эритроциттер, несептегі эпителий, несептегі цилиндрлер, несептегі тұздар, несептегі бактериялар, несептегі микоздар, несептегі диастаза);
•  биохимиялық қан анализі (жалпы нәруыз, аланинаминотрансфераза, жалпы холестерин, биллирубин, тіке биллирубин, креатинин, несепнәр, глюкоза, калий деңгейі, натрий деңгейі, фосфор деңгейі, кальций деңгейі, хлор деңгейі);
•  ЭКГ;

Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық тексеріп-қарау:
•  қан тобын анықтау;
•  резус факторды анықтау.

Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық тексеріп-қарау:
•  жалпы қан анализі (гемоглобин деңгейі, эритроциттер деңгейі, гематокрит, тромбоциттер деңгейі, лейкоформуласымен лейкоциттер деңгейі, эритроциттердің шөгу жылдамдығы);
•  қанды коагулограммаға тексеру (қанның ұю ұзақтығы және уақыты, қан кету уақыты протромбин, фибриноген, агрегация, қанның жабысу индексі, антитромбин);
•  жалпы қан анализі (несептің түсі, несептің мөлдірлігі, несептің үлестік тығыздығы, қышқылдылығы, несептегі нәруыз, несептегі глюкоза, несептегі кетондық заттар, несептегі биллирубин, несептегі уробилиноген, несептегі гемоглобин, несептегі лейкоциттер, несептегі эритроциттер, несептегі эпителий, несептегі цилиндрлер, несептегі тұздар, несептегі бактериялар, несептегі микоздар, несептегі диастаза);
•  биохимиялық қан анализі (жалпы нәруыз, аланинаминотрансфераза, жалпы холестерин, биллирубин, тіке биллирубин, креатинин, несепнәр, глюкоза, калий деңгейі, натрий деңгейі, фосфор деңгейі, кальций деңгейі, хлор деңгейі);
•  тізе буынының артрографиясы;
•  артроскопиялық тексеру;
•  тізе буынының КТ;
•  сүйекішілік флебография;
•  хирургтің консультациясы;
•  педиатрдың консультациясы;
•  мемдік дене шынықтыру және спорт дәрігерінің консультациясы;
•  ЭКГ;
•  ЭхоКГ;
•  МРТ.
 
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар:
• қарап-тексеру, анамнезін жинау, пальпациялау арқылы тексеру.
 
Диагностикалық критерийлер:

Шағымдар және анамнез:

Шағымдар:
тізе буыны айналасында жүргенде және физикалық күш түскенде туындайтын және үдейтін ауырсынуларға шағымдану. Тізе шұңқыры және тізенің айналасындағы ауырсынулар балтырға беріледі. Осы ауруға тән шағымдар: тізе буындары крепитациясы, тізе буынындағы тұрақсыздық сезімі, жалған блокадалар, буын синовитінің және ісінуінің мезгіл-мезгіл байқалуы, әлсіздік [3].

Анамнез:
•  тізе буынының бірнеше рет жарақаттануы;
•  аурудың үдеуі.

Физикалық тексеріп-қарау:
•  тізе буынын қайта жазғанда буынның латералдық жағы бойынша ауырсыну синдромы үдейді. Тізе буынын клиникалық тексергенде менискінің медиолатералдық ауытқуынан буынды 10-20 градуске жазғанда шертпе дыбыс естіледі;
•  тізе буынының функциялық сынамалары (McMurray оң тестісі (тізе буынын сыртқа қарай айналдыру позициясында буын саңылауы проекциясында максималды бүгу, сыртқа айналдыру және пальпациялау), SteinmannI симптомы (тізе буынын бүккенде ауырсынудың артқы жаққа қарай ауысуы) және Fouche симптомы (балтырды ішке айналдырумен McMurray кері тестісі) [6].
 
Зертханалық зерттеулер:
•  биохимиялық қан анализі.
 
Аспаптық зерттеулер:
•   Тізе буынын рентгенмен зерттеу: ескі зақымдануларда (2-3 ай) дөңес жиегінен жоғары немесе төмен өсуі мүмкін болатын периосттық депозиттердің шөгуімен немесе остеофиттердің пайда болуымен (Rauber симптомы) байқалатын үлкен жіліншіктің ипсилатералдық жон жиегінің өзгеруін, сонымен қатар, остеофиттер пайда болмай кортикалдық қабаттың мүмкін болатын қалыңдауын анықтау. Алдыңғы-артқы проекцияда мениск кисталарының рентгенорафиялық белгілері сүйір және склерозданған жиектері бар үлкен жіліншіктің медиалдық және латералдық жон батықтары болып табылады.
•  тізе буынын КТ-мен зерттеу: тізе буынының анатомиялық құрылымдары зақымдануының орналасқан жерін және дәрежесін, буындасқан беткейлерінің анатомиялық нұсқаларын анықтау және буын саңылауының симметриялығын бағалау;
•  Артроскопия: менискілердің қалыпты тіндік құрылымдарының дегенерациясы дәрежесін, мениск зақымдануының орналасқан жерін және пішінін анықтау [4].
 
Арнаулы мамандардың консультациясы үшін көрсетімдер:
•  травматолог-ортопедтің консультациясы (сүйек қаңқасының деформациясы болғанда);
•  кардиологтің консультациясы (ЭКГ-да, ЭхоКГ-да өзгерістер болғанда, жүрек айналасында ауырсынулар болғанда);
•  педиатрдің консультациясы (тексеруден кейін өкпеде өзгерістер болғанда);
•  генетиктің консультациясы (туа біткен ауырлататын факторлар және аурулар болғанда);
•  анестезиологтің консультациясы (операцияға дейінгі дайындық мақсатында);
•  оториноларингологтің, стоматологтің консультациясы (мұрын-жұтқыншақтың, ауыз қуысының созылмалы инфекция ошақтары болғанда) [6].

Дифференциалды диагноз


Сараланған диагноз[5]:
           

Белгі Тізе буынының буынішілік зақымдануы Ревматоидтық артрит Тізе буынының тән емес және ісіктік зақымдануы
Тізе буыны артрозының байқалуы Туғаннан немесе жарақат алғаннан кейін Дәнекер тіннің жүйелік және аутоиммундық аурулары, анамнез деректері аясында, симметриялық және екіжақты полиартрит Анамнез деректері, жалпы белгілер аясында– ауырсынулар, интоксикация.
Диагностиканың сәулелік әдістері арқылы анықталатын белгілер Буын саңылауының өзгеруі Жұмсақ тіндердің периартикулярлық тығыздалуы және қалыңдауы Қарайған жер, ісіктің орналасқан жері, пішіні, өлшемі, процестің көп таралушылығы анықталады
 

Емдеу тактикасы


Емдеу мақсаттары:
•  ауырсыну синдромын басу;
•  тізе буыны функциясын қалпына келтіру;
•  өмір сүру сапасын жақсарту.
 
Емдеу тактикасы:
 
Дәрі-дәрмексіз емдеу (режим, емдәм т.б.):
Емдәм: №15 үстел;
Режим: жалпы.
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу.
Стероидрезистентті жасушалық ауыр ажыратылу терапиясы кезінде таңдалған әдіс – антитимоциттік антиденелерді тағайындау. Жіті ажыратылудың қайталанған эпизоды – поликлоналды антиденелер препараттарын тағайындауды талап ететін ауыр стероидрезистентті жіті жасушалық ажыратылу. Шамамен 50% жағдайда жіті гуморальды ажыратылу белгілері анықталады. Қайталанған ажыратылудың дамуы трансплантаттың келешекте тірі қалу болжамымен қатар жүреді.
Қайта жасалған ГКС пульс-терапиясы жіті ажыратылуды емдеуде нәтижелі болуы мүмкін, бірақ антиденелерді қолдану алдында пульс-терапияны екі курстан артық тағайындамаған жөн. Көптеген хаттамалар қайталанған бүкіл ажыратылулар кезінде ағымы қолайлы немесе кем дегенде бірінші эпизодтан кейін бірнеше апта өткен соң дами бастағандарды есептемегенде, антиденелермен емдеуді ұсынады.
Егер пульс-терапияға тез арада жауап болмаса, антиденелермен емдеуді бірден бастап кеткен жақсы, басқа хаттамалар бірнеше күн тосуды жөн көреді. Пульс-терапияға қарамастан, бүйрек функциясы жылдам нашарлай бастаса, тез арада антитимоцитті иммуноглобулинмен емдеуді бастау керек.
Ажыратылуды емдеуде антитимоцитарлы иммуноглобулиннің дозасы индукциялықпен салыстырғанда жоғары болуы мүмкін, ал емдеу ұзақтығы 5-7 күннен кем болмауы тиіс. Емдеу курсы бойы гематологиялық көрсеткіштерді бақылап, профилактика үшін 2-3 апта ганцикловирді қолдану қажет. Сондай-ақ циклоспориннен такролимусқа ауысу немесе микофенолаттарды қосу, бұған дейін оларды алып көрмеген пациенттерге ажыратылудың қайталанған эпизодтарында да көрсетілуі мүмкін.
1-буын цефалоспоринді – Цефазолинді антибактериялық профилактика мақсатында

Операциядан кейінгі анестезиялау мақсатында:

а) есірткілік анальгетиктер (Тримеперидин) тізе буынындағы ауыр ауырсынуларды емдеуге арналған. Тізе буынында жайлап ауырсынулар болғанда есірткілік препараттарды абайлап қолдану керек. Есірткілік анальгетиктердің жанама әсерлері тыныс алудың тежелуін, физикалық және психикалық тәуелділіктің дамуын және қырағылықтың бұзылуын қамтиды.
Есірткілік анальгетиктерді қолданудың нақты уақытын, дозасын, енгізу жолдарын, ұзақтығын, тоқтатудың соңғы параметрлерін көрсетіп тағайындау керек. Есірткілік анальгетиктерді тағайындау туралы мәселені шешу үшін емдеуші дәрігер ауырсыну шкаласын және бағалау функциясын қолдана отырып, субъективті сипаттағы ауырсынуды міндетті түрде бағалау керек.

б) апиындық есірткілік емес анальгетиктер (Трамадол)
Трамадол аяқтардағы ауырсынуларды емдеу үшін пайдалы, сонымен қатар  ауырсынуды басады, жиі тағайындалатын ҚҚСЕД-ге ұқсас. Трамадол норадреналиннің және кері тартып алу серотонинінің тежелуімен типтік емес апиын. Трамадол белсенділіктің бұзылуын туындатады, науқасқа жағады, асқазан-ішек тітіркенулерін туындатпайды және гипертонияны немесе жүрек функциясының жеткіліксіздігін асқындырмайды. Анамнезінде талмасы бар немесе моноаминоксидаза (МАО) ингибиторларының, кері тартып алу серотонинінің іріктемелі ингибиторларының (КТАСІИ) және үш циклдік антидепрессанттардың іріктемелі ингибиторларының құрысқақтық дайындық межесін төмендетуі мүмкін, дәрі-дәрмектерді қабылдайтын науқастардың трамадолды абайлап қабылдағаны жөн. Бұл препаратқа дене тез үйренеді. Сондықтан Трамадолды терапиялық тұрғыдан мақұлданған мерзімінен ұзақ қабылдауға болмайды және апиынға тәуелділігі бар науқастардың қолданбағаны дұрыс.

в) Парацетамол (Ацетаминофен)
Парацетамол тиімді, қызу қайтаратын анальгетик, бірақ қабынуға қарсы белсенділігі жоқ, науқасқа жағады, асқазан-ішек тітіткенулеріне аз немесе мүлдем әсер етпейді және ойықжараны туындатпайды. Ацетаминофенге алкогольді көп мөлшерде немесе ұзақ уақыт қолданғанда гепатоксикалық әсер тән. Ересектерге парацетамолдың, соның ішінде есірткілік құрама прапараттардың жалпы тәуліктік дозасы 24 сағат ішінде 4000 мг-дан аспауы керек.

г) қабынуға қарсы стероидтық емес дәрілер (ҚҚСЕД) (Ибупрофен).
ҚҚСЕД ауырсынуларды және қабынуларды емдеуде пайдалы. Көп жағдайда бұл дәрі-дәрмектер анестетик дәрілер ретінде қолданылуы мүмкін. Ацетилсалицил қышқылы мен ҚҚСЕД арасында айқас реактивтіліктің болуына байланысты ҚҚСЕД аспиринге сезімтал науқастардың қолдануына болмайды және демікпесі бар науқастардың абайлап қолданғаны жөн.
ҚСЕП-тің жанама әсерлері: эрозиялы гастрит, асқазан ойықжарасы, тромбоцитопения, бауыр, бүйрек функциясының бұзылуы, аллергиялық реакциялар (экзантема, Квинке ісігі, аллергиялық ринит немесе демікпе).
Кристалоидтарды, коллоидтарды, қан препараттарын көрсетім бойынша науқастардың жас ерекшеліктеріне байланысты дозамен тағайындайды.

Амбулаториялық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем: жоқ

Стационарлық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
- негізгі дәрілік заттар тізбесі (100% қолданылу мүмкіндігі бар);
Антибактериялық профилактика мақсатында 1-буын цефалоспориндерді ерітінді түрінде операцияға дейін 1 сағат бұрын 30 минут ішінде венаға 100 мг/кг дозасында енгізу керек.

Операциядан кейінгі анестезиялау мақсатында:
Тримеперидинді инъекция үшін 2%-дық ерітінді түрінде, 1мл амп, в/і немесе б/і енгізеді, балаларға есептегенде:
2-3 жастағы балаларға: бір реттік дозасы 2%-дық ерітіндінің 0,15 мл (тримеперидиннің 3 мг), ең көп тәуліктік дозасы - 0,6 мл (12 мг) құрайды;
4-6 жас: бір реттік дозасы - 0,2 мл (4 мг), ең көп тәуліктік дозасы - 0,8 мл (16 мг); 7-9 жас: бір реттік дозасы - 0,3 мл (6 мг), ең көп тәуліктік дозасы - 1,2 мл (24 мг); 10-12 жас: бір реттік дозасы - 0,4 мл (8мг), ең көп тәуліктік дозасы - 1,6 мл (32 мг); 13-16 жас: бір реттік дозасы - 0,5 мл (10мг), ең көп тәуліктік дозасы - 2 мл (40мг)
Трамадол инъекция үшін  ерітінді түрінде 50 мг/1мл - 2мл ампула. (в/і, б/і, т/а), ішке қабылдауға арналған ерітінді, тікішекке арналған 100 мг суппозиторийлер, 50 мг капсулалар, үлбірлі қабықшамен қапталған 50 мг таблеткалар.
1-14 жастағы балалар: бір реттік дозасы 1-2 мг/кг, ең көп тәуліктік дозасы — 8 мг/кг. Тамшыларды азғантай сұйықтықпен немесе қант кесегімен 15-30 тамшыдан қабылдайды; ең көп тәуліктік дозасы -120 тамшы (400 мг).
Парацетамол, тікішекке арналған 80, 125, 150, 250, 300 мг суппозиторийлер. Ішке қабылдауға арналған ерітінді, суспензия, еритін таблеткалар. 3 айдан 1 жасқа дейін балаларға - 24-120 мг; 1-6 жас -120-240 мг, 6-12 жастағы балаларға – 3 күн бойы тәулігіне 4 рет 240-480 мг-дан.
Ересектерге және 12 жастан асқан балаларға тәулігіне 4 рет 500 мг - 1000 мг-дан; ең көп тәуліктік дозасы - 4000мг, емдеу курсы - 5-7 күн. Еритін таблеткаларды ішке қабылдаудан бұрын 1/2 стақан суға ерітеді.
Ибупрофен қабынуға қарсы, ішке қабылдауға арналған суспензия түрінде – 20-30 мг дозасында /дене массасы кг;

Кристалоидтарды, коллоидтарды, қан препараттарын көрсетім бойынша науқастардың жас ерекшеліктеріне қарай дозамен тағайындайды.

- қосымша дәрілік заттар тізбесі (қолданылу мүмкіндігі 100%-дан төмен):
- қабынуға қарсы мақсатта – ішке қабылдауға арналған суспензия түріндегі ибупрофен,  20-30 мг дозасында/кг дене массасы;
- инфекциялық асқынулар туындағанда 2-, 3-, 4-буын цефалоспоринін антибиотиктерапия мақсатында ерітінді түрінде 50 - 100 мг/кг/тәу. дозасында в/і, ішке қабылдайды.
- инфекциялық асқынулар дамығанда 11-III буын аминогликозидтері тобының антибиотигі – в/і немесе б/і.
- Амикацинді әр 8 сағ. сайын 5 мг/кг-дан немесе әр 12 сағ. сайын 7,5 мг/кг-дан қабылдайды; ең көп тәуліктік дозасы — 15 мг/кг/тәу. В/і кезінде емнің ұзақтығы - 3-7 күн, б/е кезінде - 7-10 күн. Бүйрек функциясының жеткіліксіздігі бар науқастардың креатинин клиренсіне сәйкес дозалау режимін түзету керек.
 
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
• анальгетиктер.

Емдеудің басқа түрлері:
• таңулар;
• ЕДШ, массаж;
• тренажерлер, механотерапия;
• емдеу позициясы; физиоемдеу.
 
Емдеудің амбулаториялық деңгейде көрсетілетін басқа түрлері:
• күзет режимі;
• ЕДШ, массаж, физиоемдеу;
• тренажерлер, механотерапия;
• витаминотерапия;
• санаторий-курорттық емделу.

Стационарлық деңгейде көрсетілетін емдеудің басқа түрлері:
• физиоемдеу
• ЕДШ, массаж.
 
Емдеудің жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін басқа түрлері: жоқ
• Хирургиялық араласу

Амбулаториялық жағдайда көрсетілетін хирургиялық араласу: жоқ

Стационар жағдайында көрсетілетін хирургиялық араласу:
• артроскопиялық парциалдық резекциялау (Rosenberg, 1987). [1].
• толық менискэктомия.
Операцияға көрсетімдер
• буын саңылауы проекциясында тізе буыны аумағындағы ауырсыну;
• буынның қайталанатын блокадалары;
• буын қозғалысының шектелуі;
• консервативтік емнің тиімсіздігі.
 
Әрі қарай бақылау:
• емдеу позициясы;
• таңу;
• ауырсынуды басатын терапия;
• дәрі-дәрмектік антибактериялық терапия;
• гемостаздық терапия;
• ЕДШ, массаж;
• механотерапия, тренажерлер;
• емхана ортопедінің диспансерлік есепке алуы, қаралу жиілігі - 2 жасқа дейін 3 айда бір рет, әрі қарай - 14 жасқа дейін жылына 1 рет;
• саламатты өмір салты дағдылары бойынша ұсынымдар, суда жүзу, қауіп факторларын түзету  [2].
 
Хаттамада баяндалған ем тиімділігінің және диагностикалау мен емдеу әдістері қауіпсіздігінің индикаторлары:
• ауырсыну синдромын басу;
• тізе буынының қалыпты биомеханикасын қалпына келтіру;
• менискілердің анықталған зақымдануларын жою [4].

Ауруханаға жатқызу


Емдеуге жатқызу типін көрсете отырып, емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:

Шұғыл емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:
-қалыпты буынның зақымдануы;
-соғып алу;
-сынулар;
-буында сұйықтықтың (қанның) жиналуы.

Жоспарлы емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:
-қайталанған жарақат;
-препателярлық бурсит;
-жарақаттан кейінгі хондромаляция;
-тізе буынының посттравмалық деформацияланатын артрозы;
-майлы заттың посттравмалық фиброзы;
-тізе буынының артрозы, салдарлық хондромаляция;
-тізе буынының салдарлық деформацияланатын артрозы [3].
 

Алдын алуы


Профилактикалық іс-шаралар
• операциядан кейінгі іріңді асқынулардың алдын алу;
• бактериялық және вирустық инфекциялардың алдын алу;
• аурудың қайталануын, артроздың және анкилоз дамуының алдын алу.
 

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Протоколы заседаний Экспертной комиссии по вопросам развития здравоохранения МЗ РК, 2014
    1. 20. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 1) Травматология и ортопедия: руководство для врачей: в 3-х томах / под ред. Ю. Г. Шапошника. М.: «Медицина», 1997. 2) Arjun, S, Takahashi, S, Tang, Y, Nakane, N, Yonemitsu, H. MR appearance of anomalous insertion of the medial meniscus. A case report.ActaRadiol 1998;39:554-6. 3) Asik, M, Sen, C, Taser, OF, Alturfan et al. Discoid lateral meniscus: diagnosis and results of arthroscopic treatment. Knee Surg Sports TraumatolArthrosc 2003; 11: 99-104. 4) Chen, ZR. Arthroscopic surgery. Shanghai: Fudan University Press, 2001: 381. 5) Dashefsky, JH. Discoid lateral meniscus in three members of a family .j Bone Joint Surg (Am) 1971; 53:1208. 6) Discason, JM, Del Pizzo, W, Blazina, MF. et al. A series of ten discoid medial menisci. ClinOrthop 1982;168:75. 7) Fahmy, NR, Williams, EA, Noble, J. Meniscal pathology and osteoarthritis of the knee. J Bone Joint Surg (Br).1983; 65: 24-28. 8) Halashi, KL, Ymaga, H, Ida, K, Miura, T. Arthroscopic meniscectomy for discoid lateral meniscus in children. J Bone Joint Surg Am 1988; 70: 1495-1500. 9) Smillie, IS. Injuries of the Knee Joint. 4 ed. Baltimore: Williams and Norgate, 1970; 39-97. 10) Young, RB, Cleland, J, Mackay, JY. The external semilunar cartilage as a complete disc. Memoirs and Memoranda in Anatomy 179.London: Williams and Norgate, 1889 11) «Оперативная ортопедия», И.А. Мовшович 1983 г. 12) Lower extremity injury medical treatment guidelines, 2009 Июнь 24. 136 р.. 13) American Academy of Orthopaedic Surgeons appropriate use criteria for non-arthroplasty treatment of osteoarthritis of the knee. Шиллер (IL): Американская академия хирургов-ортопедов (AAOS); 2013 декабрь 6. 314 р., 14) Расстройства колена. В: Hegmann КТ, редактор (ы). Профессиональные Практические рекомендации медицина. Оценка и управление общими проблемами здоровья и функционального восстановления у работников. 3-е изд. ElkGroveVillage (IL): Американский колледж профессиональной и экологической медицины (ACOEM); 2011 р. 1-503.

Ақпарат

Хаттаманы әзірлеушілердің біліктілік деректері көрсетілген тізім:
1) Нағыманов Болат Абыкенұлы, м.ғ.к., доцент, «Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы» АҚ №1 травматология-ортопедия және вертебрология бөлімшесінің меңгерушісі, ҚР ДСӘМ бас штаттан тыс балалар травматолог-ортопеді;
2) Мұқашева Шолпан Мырзағұлқызы, м.ғ.к., Қарағанды облысы Денсаулық сақтау басқармасының «Проф.Х.Ж Мақажанов атындағы Облыстық травматология және ортопедия орталығы» ШЖҚ МКК, балалар травматологиясы және ортопедиясы бөлімшесінің меңгерушісі.
3) Бүркітбаева Мииршат Сәбитқызы, Қарағанды облысы Денсаулық сақтау басқармасының «Проф.Х.Ж Мақажанов атындағы Облыстық травматология және ортопедия орталығы» ШЖҚ МКК, реабилитолог дәрігер.
4) Сукбаев Дархан Доктырханұлы, м.ғ.к., Алматы қаласы Денсаулық сақтау басқармасының «Балалар шұғыл медициналық жәрдем орталығы» ШЖҚ МКК, реабилитолог дәрігер;
5) Ахмадьяр Нұржамал Садырқызы, «Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы» АҚ клиникалық фармаколог дәрігері.

Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
 
Рецензенттер:
 
 

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх