Балалардағы шап жарығы

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)

Двусторонняя паховая грыжа без непроходимости или гангрены (K40.2), Односторонняя или неуточненная паховая грыжа без непроходимости или гангрены (K40.9)
Педиатрия, Хирургия детская

Анықтамасы

Анықтамасы


Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы жөніндегі біріккен комиссиясының
2017 жылғы «29» маусымдағы
№ 24 хаттамасымен мақұлданған

Шап жарығы – бұл жарық қабының шап аймағындағы жарық ішіндегісімен (тікішек ілмегі, іш май немесе жыныс безі тұтамымен) патологиялық керілуі (көкшандырдың қынаптық өсіндісі).
 
Балалардағы туа біткен шап жарықтары мезенхимальды жеткіліксіздік синдромының жергілікті көрінісі болып табылады. Шап жарықтары балалар жасында ереже бойынша, қисық, яғни оның ішкі және сыртқы саңылауы бойынша шап каналы бойынша өтеді. Жарықтың құрылымдық анатомиясы мыналарды қамтиды: жарық қақпалары – туа біткен немесе жарақаттан кейінгі генездің құрсақ қабырғасының ақаулары; жарық қабы – париетальды ішперденің созылған парағы; жарықтың ішіндегі – жарық қабына ауыстырылған құрсақ қуысы мүшелері. Жарық қабы іш перденің тарылмаған қынаптық өсіндісін ішінара немесе толық құрайды. 

КІРІСПЕ БӨЛІМ

АХЖ-10 коды (тары):

АХЖ-10
Коды
 
Атауы
 
K40.2 Буылтықтану немесе ганргенасыз екі жақты шап жарығы
K40.9 Буылтықтанусыз немесе гангренасыз біржақты немесе дәлелденбеген шап жарығы
 
Хаттаманы әзірлеу/қайта қарау күні: 2017 жыл.
 
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:

АЛТ аланинаминотрансфераза
АСТ аспартатаминотрансфераза
БІТУ белсенділендірілген ішінара тромбопластиналы уақыт
АИТВ адам иммун тапшылығы вирусы
ТЖА туа біткен жүрек ақауы
ХНҚ халықаралық нормаланған қатынас
АХЖ ауруларды халықаралық жіктеу
ҚЖА қанның жалпы анализі
ЗЖА зәрдің жалпы анализі
УДЗ ультрадыбыстық зерттеу
ЭКГ электрокардиография
ЭХОКГ эхокардиография
 
Хаттаманы пайдаланушылар: балалар хирургтары, педиатрлар, жалпы практика дәрігерлері.
 
Пациенттердің санаты: балалар.
 
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:

А Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
В Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулеріне жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+) тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
С Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу (+), олардың нәтижелері тиісті популяцияға немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданылмайтын жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес  тәуекелі бар РБЗ-ға (++ немесе +) қолданылуы мүмкін. 
D Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу немесе сарапшылардың пікірі.
GPP Үздік клиникалық практика
 

Жіктемесі


I. Этиология бойынша:

1) Туа біткен шап жарығы;
2) Туа біткен шап жарығы.
 
II. Шап сақинасына қатысы бойынша:
1) Қисық шап жарығы;
2) Тікелей шап жарығы.
 
III. Жарық қабы проекциясы және құрсақтың қынаптық өсіндісінің облитерациясы деңгейіне байланысты:
1) шаптық;
2) шаптық –ұмалық;
а) бұйра кендірлі;
б) жыныс безді.
 
IV. Оқшаулануы бойынша:
1) Оң жақты;
2) Сол жақты;
3) Екі жақты.
 
V. Рецидивті.
Сондай-ақ түзелетін (жарық қабы ішіндегі құрсақ қуысына еркін түзетіледі), түзелмейтін және қысылған жарықтарды белгілейді. Түзелмейтін шап жарықтары өткір клиникалық көріністерді тудырмайды және олар сирек кездеседі, әдетте қыздарда шап қабы қабырғасында аналық безді бекітуде қыздарда сирек кездеседі. Қысылған шап жарықтары қысылған мүшенің қан айналымының бұзылулары және  шап қабының ішіндегі апоневротикалық сақинада басылу салдарынан өткір симптом кешені болып табылады.
Шап қабының құрылысына байланысты жылжитын шап жарығын белгілеуге болады. Бұл жағдайда шап қабы қабырғаларының бірі мүшенің қабырғасы болады (мысалы, қуық, көтерілетін айналма ішек).
Туа біткен шап жарығы басым түрде біржақты, оң жақтан 3 рет жиі және басты түрде ер балаларда байқалады. Шап-ұмалы жарық ішінде канатикті жарықтар жиі кездеседі (90%), онда қынап өсіндісі жоғары және орта бөліктерінде тарылмаған, бірақ  жұмалақ айналасында өзіндік қабық түзген төменгіден бөлінбеген. Жұмалақты жарықта, бақыланатын 10% жағдайларда ішастарлық өсінді барлық бойында тарылмаған болып қалады, сол себепті кейде жұмалақ жарық қабында жатыр деп есептеледі. Шындығында одан күкіртті қабат бөлінген және оның саңылауында ғана қалады.
Жүре пайда болған балалардағы жарықтар өте сирек кездеседі, әдетте 10 жастан асқан ер балаларда жоғары дене жүктемесінде және алдыңғы құрсақ қабырғасының айқын әлсіздігі кездеседі.
Балаларда тікелей шап жарықтары өте сирек түзіледі және басым жағдайда алдыңғы құрсақ қабырғасының туа біткен немесе ятрогенді  патологиямен байланысты. 

Диагностикасы


ДИАГНОСТИКАНЫҢ ЖӘНЕ ЕМДЕУДІҢ ӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМ-ШАРАЛАРЫ [1,4,6,7,13]

Диагностикалық өлшемшарттар:


Шағымдар: шап, шап-ұмалы аймақтағы ісік тәрізді керілу.
Ауру анамнезі: тексеру себебі балаларды диспансерлік тексеру немесе ұманың өлшемдерінде ұлғаюы немесе шап аймағында  ісік тәрізді түзілудің мерзімді пайда болуына ата-аналардың шағымдары.

Физикалық қарап-зерттеу:
Тексеруде: асқынбаған шап жарығындағы клиникалық сурет тыныш жерде жойылатын немесе азаятын және айқайлау және мазмасыздықта ұлғаятын шап аймағындағы  ісік тәрізді түзілулердің болуымен көрінеді. Керілу дөңгелек (шаптықта) немесе сопақ (шаптық-ұмалық жарықта) нысанда.
Пальпацияда икемді консистенцияда, ауырсынусыз, жарықтық керілу саусақ қысымы нәтижесінде немесе көлденең жағдайға науқасты ауыстыруда жее жойылады. Бұнда тән шұрылдау өте жақсы естіледі. Жарықтың ішіндегі түзетуден кейін кеңейтілген сыртқы шап сақинасы пальпацияланады.
 
Қыздарда шап жарығында керілуде дөңгелек нысанға ие және сыртқы шап сақинасы анықталады. Жарықтың үлкен өлшемдерінде керілу үлкен жыныстық ерінге түсуі мүмкін.
Үлкен жастағы балалар тұрған жағдайда, іш бұлшықеттерін ширықтырумен, жөтелумен тексереді.
 
Зертханалық зерттеулер: жоқ.
 
Аспаптық зерттеулер (ДД – В) [1,4,6,7,13]:
·          Шап аймағындағы, ұмадағы ультрадыбыстық зерттеу.
 
Жоспарлы жатқызуға арналған қажетті зерттеулер тізбесі:
·          қанның жалпы анализі;
·          зәрдің жалпы анализі;
·          қанның биохимиялық анализі (жалпы ақуыз және оның фракциялары, неспнәр, креатинин, АЛТ, АСТ, глюкоза, жалпы билирубин және оның фракциялары, амилаз, калий, натрий, хлор, кальций);
·          коагулограмма (протромбинді уақыт, фибриноген, тромбинді уақыт, МНО, БІТУ);
·          В, С гепатитке қанның анализі;
·          АИТВ-ке қанның анализі;
·          құрттар жұмыртқасына нәжіс
·          ЭКГ – операция алдындағы жүрек патологиясын болдырмау үшін;
·          ЭХОКГ – ЖТА күмәнінда;
·          тар мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша (анемия-гематолог, жүрек патологиясы –кардиолог және т.б.).
 
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
·           тар мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша.

Диагностикалық алгоритм:

 

Дифференциалды диагноз


Дифференциалды диагноз және қосымша зерттеулер негіздемесі [1,6,7]:
Диагноз Дифференциалды диагностикаға арналған негіздеме Зерттеп-қараулар Диагнозды жоққа шығару өлшемшарттары
Қысылмаған (асқынбаған) шап жарығы Шап, шап-ұма аймағындағы ісік тәрізді керілудің болуы Физикалық зерттеп-қарау.
Диафаноскопия
Шап аймағындағы УДЗ
Ісік тәрізді керілу, айқайда және мазасыздықта ұлғаяды және қалыпты жағдайда кішірейеді. «Шұрылдау» саусақты түзетуде. Икемді консистенциялар. Сыртқы шап сақинасы кеңейтілген. Диафаноскопия-теріс. УДЗ – тікішек ілмегі, кеңейтілген шап сақинасы.
Жұмалақ қабығының шемені Шап, шап-ұма аймағындағы ісік тәрізді керілудің болуы Физикалық тексеру.
Диафаноскопия белгісі.
Шап аймағындағы УДЗ
Қатты икемді консистеницялы, сарысулы ісікті сипат. Таңертең кіші өлшемді, кешке бос ұлғаяды, ширыққан болады.
Диафаноскопия-оң.
УДЗ – сұйықтық, сыртқы шап сақинасы кеңейтілмеген.

Емдеу тактикасы (амбулатория)


АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ: аталмыш пациенттер  тек стационарлық деңгейде емделеді. Операциялық емдеуге дейін дайындау кезеңінде операцияға дейін – арнайы бандаж кию, үлкен жастағы балалар үшін дене жүктемелерін болдырмау, ішперделік қысымды арттыратын факторларды болдырмау (жөтел, іш қатулар профилактикасы) ұсынылады.
 
Дәрі-дәрмексіз емдеу: жоқ.
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу: асқынулар болмағанда дәрілік терапия көрсетілмеген.
 
Негізгі және қосымша дәрілік заттардың тізбесі: жоқ.
 
Хирургиялық араласу: жоқ.
 
Әрі қарай емдеу:
·          жоспарлы операция үшін хирургиялық стационарға жіберу.

Емдеу тиімділігінің индикаторлары: жоқ.

Емдеу тактикасы (стационар)


СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ: шап жарығын емдеудің дара дұрыс әдісі – оперативтік.
 
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
·          Палаталық режим, ерте операциядан кейінгі кезеңде - төсектік.
·          Жас ерекшелігі бойынша диета:  емшекпен емізу, стол №16, 15.

Дәрі-дәрмекпен емдеу (1-кестені төменнен қараңыз):
·          жансыздандыру терапиясы;
·          симптоматикалық терапия.
 
Негізгі дәрілік заттар тізбесі:
·          есіртілік емес анальгетиктермен ауыруды басу – операциядан кейінгі кезеңде дұрыс жансыздандыру үшін.
Хирургиялық араласу:
·          Жарық кесігі.
Көрсетілімдер:
·          шап жарығының клиникалық және құралдық растауы.
Қарсы көрсетілімдер:
·               жоғары тыныс алу жолдарының өткір қабынулары;
·               өткір инфекциялық аурулар;
·               айқын гипотрофия, рахит;
·               анық емес эитологияларының гипертермиясы;
·               терінің іріңді және қабыну өзгерістері;
жүрек-қантамырлы жүйелері тарапынан абсолютті қарсы көрсетілімдер.
 
Әрі қарай емдеу:
Мектепке дейінгі балалар үйге шыққаннан кейін сабақтан 7-10  күнге және дене жүктемелерінен 2 айға босатылады. Соңыра хирургта баланың диспансерлік бақылануы қажет, себебі 3,8%  жағдайда қайталама операцияны талап ететін жарық қайталанулары туындайды.
 
Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
·          жарықтың көрінуінің операциядан кейін жойылуы;
·          бастапқы созылумен операциядан кейінгі жарақаттың жазылуы;
·          жарықтың қайталану көріністері және лигатурлық жыланкөздердің операциядан кейінгі кезеңде болмауы.

1-кесте. Препараттарды салыстыру кестесі:

Р/с ДЗ атауы Енгізу жолы Қолданылу дозасы және реттілігі (күніне неше рет) ДД,
сілтеме
1 Парацетамол
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
б/і, т/і, per os, ректально Ішке.Шала туған, 28-32- аптада туғандарға гестациялар - 20 мг/кг бір мәртелік доза түрінде, бұдан әрі 10-15 мг/кг әр 8-12 с сайын қажеттілігіне қарай; максимальды 30 мг/кг күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген.
Гестацияның 32 аптасынан артықта туған нәрестелер - 20 мг/кг бір мәрте дозасы түрінде, бұдан әрі 10-15 мг/кг әр  6-8 с қажеттілігі бойынша; ең жоғарғы - 60 мг/кг күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген.
1-3 ай - 30-60 мг әр 8 с сайын қажеттілігіне қарай; маңызды белгілерде - 20 мг/кг бір мәрте мқлшер түрінде, одан кейін 15-20 мг/кг әр 6-8 с сайын; ең жоғарғы - 60 мг/кг  күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген.
3-12 ай - 60-120 мг әр 4-6 с сайын (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде); маңызды белгілерде - 20 мг/кг әр 6 с сайын (ең жоғарғы 90 мг/кг – күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген) 48 с ішінде (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с сайын).
Ректальды.
Шала туған, 28-32-апта гестацияда туғандар - 20 мг/кг бір мәрте доза түрінде, бұдан әрі 15 мг/кг әр 12 с сайын қажеттілік дәрежесіне қарай; максимальды - 30 мг/кг күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінгендер.
32 апта гестацияда туған нәрестелер - 30 мг/кг  бір мәрте доза мөлшерінде әрі қарай 20 мг/кг әр 8 с сайын қажеттілігіне қарай; ең жоғарғы - 60 мг/кг күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген.
1-3 ай - 30-60 мг әр 8 сағ сайын қажеттілік дәрежесіне қарай; маңызды симптомдарда - 30 мг/кг бір мәрте доза түрінде, одан кейін 20 мг/кг әр 8 с сайын; максимальды - 60 мг/кг  күн сайын, бірнеше қабылдауға бөлінген.
3-12 ай - 60-120 мг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 дозы в течение 24 с); маңызды симптомдарда - 40 мг/кг бір мәрте, далее 20 мг/кг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 90 мг/кг күнделікті, бірнеше қабылдауға бөлінген) 48 с ішінде (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с. сайын).
1-5 лет - 120-250 мг әр 4-6 с  қажеттілігіне қарай (ең жоғарғы - 4 доза  24 с ішінде); маңызды симптомдарда - 40 мг бір мәрте, одан кейін 20 мг/кг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 90 мг/кг күнделікті, бірнеше қабылдауға бөлінген) 48 с сайын (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с сайын).
5-12 лет - 250-500 мг әр 4-6 с қажеттілігіне қарай (ең жоғарғы - 4 дозы 24 с сайын); маңызды симптомдарда - 40 мг/кг (ең жоғарғы - 1 г) бір мәрте, одан кейін 20 мг/кг әр 6 с (ең жоғарғы - 90 мг/кг күнделікті, бірнеше қабылдауға бөлінген) 48 с ішінде (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с сайын).
12-18 жас - 500 мг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде); маңызды симптомдарда - 0,5-1,0 г әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза тәулігіне бірнеше қабылдауға).
1-5 жас - 120-250 мг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде); маңызды симптомдарда - 20 мг/кг әр 6 с (ең жоғарғы - 90 мг/кг күнделікті, бірнеше қабылдауға бөлінген) 48 с ішінде (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с. сайын).
6-12 жас - 250-500 мг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде); маңызды симптомдарда - 20 мг/кг (ең жоғарғы - 1 г) әр 6 с (ең жоғарғы 90 мг/кг күнделікті, бірнеше қабылдауға бөлінген, 4 г  артық емес тәулігіне) 48 с ішінде (немесе қажеттілігі болғанда көбірек; егер қолайсыз әсерлер алынып тасталса, онда 15 мг/кг әр 6 с сайын, ең жоғарғы - 4 г күнделікті).
12-18 жас - 500 мг әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде); маңызды симптомдарда - 0,5-1,0 г әр 4-6 с (ең жоғарғы - 4 доза 24 с ішінде).
В [16]
2 Ибупрофен б/і, т/і, per os, ректальды • Балаларға 2 жасқа дейін тамшыны ішке қабылда қарсы көрсетілген, 3 айға дейін – ішке қабылдауға арналған суспензия, 12  жасқа дейін – ұзақ әрекетті капсулалар.
• Ауыру синдромы әлсіз және бірқалыпты қарқынды, безгеті синдром; жұмсақ тіндердің зақымдануларда ауырсыну және қабыну.
◊ Ішке. 1-6 ай, 7 кг-нан артық дене салмағында: 5 мг/кг 3-4 рет тәулігіне; ең жоғарғы тәулікті мөлшер - 30 мг/кг. 6-12 ай: 5-10 мг/кг (орташа 50 мг) тәулігіне 3-4 рет, ауыр жағдайларда 30 мг/кг×тәу 3-4 қабылдауға тағайындайды. 1-2 жыл: 50 мг тәулігіне 3 рет, ауыр жағдайларда 30 мг/кг×тәу 3-4 қабылдауға тағайындайды. 2-7 жас: 100 мг тәулігіне 3 рет, ауыр жағдайларда тәулігіне 3-4 қабылдауға  30 мг/кг×тәу тағайындайды. Жасы 7-18 жас: бастапқы доза тәулігіне 3 рет 150-300 мг құрайды (ең жоғарғы тәуліктік доза - 1 г), одан кейін 100 мг тәулігіне 3 рет; ауыр жағдайларда 3-4 қабылдауға 30 мг/кг×тәу тағайндайды. 39,2 °С жоғары дене температурасымен безгекте 10 мг/кг×тәу тағайындайды, 39,2 °С - 5 мг/кг×тәу жоғары температурада.
В [16]

Ауруханаға жатқызу


ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ТИПІН КӨРСЕТУМЕН ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУҒА АРНАЛҒАН КӨРСЕТІЛІМДЕР [1,4-7,13]

Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
·          диагностикаланған шап жарығы бар балалар операцияға абсолютті қарсы көрсетілмдер болмағанда;
·          баланың жасы – жансыздандырудың қазіргі әдістері туғаннан бастапқы кезеңде кез келген жаста операцияны орындауға мүмкіндік береді. Салыстырмалы қарсы көрсетілімлер бойынша (ауырған аурулары, гипотрофия, рахит және т.б.) асқынбаған жағдайда операция неғұрлым үлкен жасқа ауыстырылады (6-12 ай).

Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
·          қысылған шап жарығы клиникасы. 

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
    1. 1) Ю.Ф. Исаков, А.Ю. Разумовский. Детская хирургия – Москва, 2015 г. – С. 523-525 2) Pediatric Surgery: Diagnosis and Treatment Christopher P. Coppola, Alfred P. Kennedy, Jr., Ronald J. Scorpio. Springer, 2014; 207. 3) Daniel H Teitelbaum, Hock Lim Tan, Agostino Pierro. Operative pediatric surgery Seventh edition. CRC Press, 2013; 277-288 4) П. Пури, М. Гольварт. Атлас детской оперативной хирургии. Перевод с английского под редакцией Т.К. Немиловой. 2009 г. стр. 153-159. 5) Эдоскопическая хирургия у детей. А.Ф. Дронов, И.В. Поддубный, В.И. Котлобовский. 2002 г. – С. 208-212. 6) К.У. Ашкрафт, Т.М. Холдер «Детская хирургия» Хардфорд. Санкт-Петербург 1996 г. Перевод с английского под редакцией Т.К. Немиловой. стр. 251-260. 7) Ю.Ф. Исаков, А.Ф. Дронов Детская хирургия национальное руководство. Москва 2009 г. стр. 685-690. 8) Laparoscopic versus open inguinal hernia repair in children ≤3: a randomized controlled trial. Gause CD, Casamassima MG, Yang J., etc. Pediatr Surg Int. 2017 Mar; 33(3): 367-376.

Ақпарат


ХАТТАМАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ АСПЕКТІЛЕРІ

Біліктілік деректерін көрсете отырып, хаттама әзірлеушілерінің тізімі:
1) Дженалаев Дамир Болатұлы – медицина ғылымдарының докторы, Ұлттық ана мен бала ғылыми орталығы «UMC» КҚ филиалының балалар хирургиясы бөлімінің басшысы, Астана қаласы.
2) Мұстафинов Дулат Ахметқалиұлы – Ұлттық ана мен бала ғылыми орталығы «UMC» КҚ филиалының балалар хирургиясы бөлімшесінің дәрігері, Астана қаласы.
3) Мамлин Омар Асқарұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, Ұлттық ана мен бала ғылыми орталығы «UMC» КҚ филиалының балалар хирургиясы бөлімшесінің ординаторы, Астана қаласы.
4) Рүстемов Дастан Зейноллаұлы – Ұлттық ана мен бала ғылыми орталығы «UMC» КҚ филиалының балалар хирургиясы бөлімшесінің дәрігері, Астана қаласы.
5) Афлатонов Нұржан Бақытбекұлы – «Педиатрия және балалар хирургиясы» РМҚК хирургия бөлімшесінің дәрігері, Алматы қаласы.
 6) Мәжитов Талғат Мансұрұлы – медицина ғылымдарының докторы, «Астана медицина университеті» АҚ клиникалық фармокология және интернатура кафедрасының професоры, клиникалық фармаколог.
 
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: мүдделер қақтығысы жоқ.
 
Рецензенттердің тізімі:
1) Асқаров Мейрам Сатыбалдыұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «Қарағанды мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК балалар хирургиясы кафедрасының меңгерушісі.
 
Хаттаманы қайта қарау шарттары: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күнінен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх