Туа біткен қуық-несепағар рефлюксі
Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2014 (Қазақстан)
Врожденный пузырно-мочеточниково-почечный рефлюкс (Q62.7)
Анықтамасы
Анықтамасы
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму министрлігінің
«Денсаулық сақтауды дамыту
республикалық орталығы» ШЖҚ РМК
Сараптамалық кеңесінің
2014 жылғы «12» желтоқсандағы
№ 9 хаттамасымен ұсынылған
Денсаулық сақтау және
әлеуметтік даму министрлігінің
«Денсаулық сақтауды дамыту
республикалық орталығы» ШЖҚ РМК
Сараптамалық кеңесінің
2014 жылғы «12» желтоқсандағы
№ 9 хаттамасымен ұсынылған
Туа біткен қуық-несепағар рефлюксі – қуық-үрпі сегменттің антирефлюкстік тетігінің туа біткен немесе жүре пайда болған бұзылысымен байланысты туындаған, несептің қуықтан жоғарғы несеп жолдарына кері ағуы [1].
Хаттама атауы: Туа біткен қуық-несепағар рефлюксі
Хаттама коды:
АХЖ-10 код(тар)ы:
Q62.7 Туа біткен қуық-несепағар-бүйрек рефлюксі.
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:
АЛТ – Аланинаминтрансфераза
АСТ – Аспартатаминтрансфераза
КТ – компъютерлік томография
МРТ – магнитті-резонанстық томография
ЖҚА – жалпы қан анализі
ЖНА – жалпы несеп анализі
ҚНР – қуық-несепағар рефлюксі
УДДГ – ультрадыбыстық доплерография
УДЗ – ультрадыбыстық зерттеу
БФСЖ –бүйрек функциясының созылмалы жеткіліксіздігі
ЭКГ – электрокардиорамма
РЭТ – рефлюксті эндоскопиялық түзету
Эхо КС – эхокардиоскопия
Хаттаманың әзірленген күні: 2014 жыл.
Пациенттер санаты: балалар.
Хаттаманы пайдаланушылар: балалар хирургтары мен балалар урологтары.
Жіктемесі
ҚНР клиникалық жіктемесі [1]:
ҚНР түрлері:
біржақты;
екіжақты;
жалғыз бүйрекке.
ҚНР нысандары:
белсенді;
пассивті.
ҚНР генезі бойынша:
туа біткен, (алғашқы);
жүре пайда болған (салдарлы).
Клиникалық ағымы бойынша:
тұрақты;
ұстамалы.
ҚНР деңгейі бойынша:
төмен ҚНР;
жоғары ҚНР.
Бүйрек қызметінің төмендеу дәрежесі бойынша:
I (бүйрек қызметінің бұзылу дәрежесі 20-30% шегінде);
II (бүйрек қызметінің бұзылу дәрежесі 30-60% шегінде);
III (бүйрек қызметінің бұзылу дәрежесі 60%-дан көп шекте).
Асқынулар:
уретерогидронефроз;
жіті және созылмалы пиелонефрит;
артериялық (бүйректік) гипертония;
БФСЖ.
Диагностикасы
Негізгі және қосымша диагностикалық іс-шаралардың тізбесі:
Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеп-қарау:
ЖҚА;
ЖНА;
Зимницкий сынамасы
қанның биохимиялық талдауы (креатинин, несепнәр);
бүйректің УДЗ.
Амбулаториялық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеп-қарау: жүргізілмейді.
Жоспарлы емдеуге жатқызуға жолдау кезінде жүргізілуі қажет зерттеп-қараудың ең аз тізбесі:
қан тобын анықтау;
резус-факторды анықтау;
ЖҚА;
ЖНА;
Қанның биохимиялық талдауы (креатинин, несепнәр);
бүйректің УДЗ;
қуықтың УДЗ.
Стационарлық деңгейде жүргізілетін негізгі (міндетті) диагностикалық зерттеп-қарау:
ЖҚА;
ЖНА;
қанның биохимиялық талдауы (несепнәр, креатинин, жалпы ақуыз, АЛТ, АСТ, тимол сынамасы, қан билирубині);
бүйректің УДЗ;
қуықтың УДЗ;
венаішілік урография;
микциялық цистография;
уретероцистоскопия.
Стационарлық деңгейде жүргізілетін қосымша диагностикалық зерттеп-қарау:
қанның биохимиялық талдауы (глюкоза);
морфологиялық қасиеттерін зерделей отырып, қоздырғышты және антибиотиктерге сезімталдықты сәйкестендіре отырып, қанды зарарсыздыққа зерттеу;
контарстық заттектер енгізумен бүйректің КТ;
бүйректің МРТ;
ЭКГ;
ЭХО КС;
құрсақ қуысы ағзаларының УДЗ;
бүйрек тамырларының УДДГ;
қуық қысымын төменнен өлшеу (ретроградтық цистометрия).
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде жүргізілетін диагностикалық іс-шаралар: жүргізілмейді.
Диагностикалық критерийлер:
Шағымдар және анамнез:
Шағымдар:
сирек немесе жиі дәрет сындыру, түнгі уақытта кіші дәретін жіберіп қою;
дене қызуының қайталанбалы «себепсіз» көтерілуі;
бел тұсындағы, іштегі дәрет сындырумен байланысты болатын ауырсынулар.
Анамнез:
дене қызуының этиологиясы белгісіз көтерілуі;
лоқсу, құсу қатар болатын/болмайтын, бел тұсындағы, іштегі ауырсынулар;
анамнездегі несеп инфекциясының эпизодтары.
Физикалық зерттеп-қарау:
бүйрек тұсындағы, микция кезіндегі ауырсынулар.
Зертханалық зерттеулер:
ЖҚА: лейкоцитоз, шапшаң ЭШЖ.
ЖНА: бактериурия, лейкоцитурия, эритроцитурия, протеинурия.
Қанның биохимиялық талдауы: креатининнің, несепнәрдің жоғарылауы (БСА дамуы кезінде).
Аспаптық зерттеулер:
Бүйректің УДЗ – қуық толы болған кездегі тостағанша-түбекшелік жүйелер мен несепағардың проксималды бөлімдерінің кеңеюі (дилатациясы). Тостағаншалар контурының біртексіздігі және дәрет сындырғаннан кейінгі жоғары эхогендіктің белгілері, бүйрек ұлпасының (паренхимасының) жұқаруы.
Венаішілік урография: бүйректің қызметі сақталған, деструктивті өзгерістердің әртүрлі дәрежесімен пиелонефриттің белгілері немесе бүйректің сыртқа шығару қызметі төмендеген.
Микциялық цистография: бір немесе екі тараптан қуық-несепағар рефлюксінің болуы.
Уретроцистоскопия: үрпі қалпақшасының болуы, әртүрлі нысандағы созылмалы циститтің белгілері, сағаларының әртүрлі дәрежедегі жеткіліксіздігі.
Арнаулы мамандардың консультациясы үшін көрсетімдер:
кардиологтың консультациясы – артериялық гипертензия, ЭКГ тарапынан бұзылыстар кезінде;
анестезиолог-реаниматологтың консультациясы – ерте жастағы балаларда бүйректің КТ, МРТ өткізер алдында орталық веналарды катетерлеуді жүргізу үшін;
соматикалық ілеспелі ауруларды жоққа шығару мақсатымен педиатрдың консультациясы.
Дифференциалды диагноз
ҚНР сараланған диагнозы:
1-кесте. ҚНР сараланған диагнозы
1-кесте. ҚНР сараланған диагнозы
Белгісі | Туа біткен ҚНР | Обструктивті мегаүрпі |
Аурудың басталуы | Туылғаннан бері | Туылғаннан бері, біртіндеп басталу |
Ісінулер | Жоқ | Кейде, обструкция өрістеген кезде |
Жасы | Туылғаннан бері | Туылғаннан бері |
Артериялық қысым | БФСЖ өрістеген кезіне тән | Уродинамика бұзылыстарының дәрежесіне байланысты болады |
Жалпы симптомдары | Бірқалыпты | Бірқалыпты |
Физикалық дамуындағы кемістік | Тән емес | Тән емес |
Жергілікті симптомдар | Зәртұтылу (дизурия), түнгі уақытта кіші дәретін жіберіп қою | Белдегі, бүйрек проекциясы тұсындағы ауырсынулар, бүйректің шаншып ауыруы |
Зәртұтылу (дизурия) | Қуықтың нейрогендік дисфункциясы болған кезде | Несеп жолдарының инфекциясы кезінде |
Лейкоцитурия | тән | бірқалыпты |
Гематурия | өткінші | Көбіне тұрақты емес |
Пастернацкий синдромы | Біртіндеп өрістеумен | Жиірек, біртіндеп өрістеумен |
Бүйректің шоғырландыру қызметінің төмендеуі | Кеш диагностикалау кезіне тән | Негізгі ауру жойылған (емдеп жазылған) кезінде бүйректің қызметі қалпына келеді |
Бүйректің УДЗ |
қуық толы болған кездегі тостағанша-түбекшелік жүйелер мен несепағардың проксималды бөлімдерінің кеңеюі (дилатациясы). Пиелонефриттің белгілері, тостағаншалар контурының біртегіс болмауы және дәрет сындырғаннан кейінгі жоғары эхогендіктің белгілері, бүйрек ұлпасының (паренхимасының) жұқаруы. |
қуық толы болған және дәрет сындырғаннан кейінгі кездегі тостағанша-түбекшелік жүйелер мен несепағардың кеңеюі (дилатациясы), бүйрек көлемінің үлкеюі, бүйрек ұлпасының (паренхимасының) жұқаруы . |
Венаішілік урография | Пиелонефриттің белгілері, бүйректің қызметі сақталған немесе төмендеген | Әртүрлі дәрежедегі уродинамика бұзылысының белгілері |
Цистография | Қуық көлемі ұлғаюының белгілері, қуық пішінінің дұрыс болмауы және мойнының сіреспелілігі, әртүрлі дәрежедегі ҚНР болуы | Қуықтың контуры біртегіс, ҚНР үшін деректер жоқ |
Уретроцистоскопия | Үрпі қақпақшасының болуы, циститтің белгілері, көлемінің кіші болуы, несепағар сағасының әртүрлі дәрежедегі жеткіліксіздігі | Несепағардың тарылған сағасы, несеп шығарылымынсыз |
Емдеу тактикасы
Емдеу мақсаттары:
• ҚНР-н жою;
• Бүйрек қызметін жақсарту;
• Несеп шығару жүйесінің санациясы.
Емдеу тактикасы
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
Режим:
• төсектік (операциядан кейін);
• палаталық (катетерді алып тастағаннан кейін).
Емдәм: № 7 емдәм.
Дәрі-дәрмекпен емдеу:
Бактерияға қарсы ем:
цефалоспориндер:
цефтриаксон– 75–100 мг/кг/тәу, вена ішіне 1–2 енгізу, курстың ұзақтығы 14 күнге дейін
цефатоксим – 100–150 мг/кг/тәу, вена ішіне 2-3 енгізу, курстың ұзақтығы 4-14 күн
аминогликозидтер:
амикацин,10–15 мг/кг/тәу, вена ішіне немесе бұлшықет ішіне бір рет, курстың ұзақтығы 7-10 күн
гентамицин – 4 - 5 мг/кг/тәу, вена ішіне немесе бұлшықет ішіне бір рет, курстың ұзақтығы 5 күн
уросептиктер:
фурамаг – 8 мг/кг/тәу, күніне 3 рет, ішкізу арқылы, сызбанұсқа бойынша курстың ұзақтығы 3 ай
Уытсыздандырғыш терапия:
Инфузияның жалпы көлемі 5-8 мл/кг/сағ жылдамдығымен 60 мл/кг/тәулік (натрий хлориді ерітіндісі 0,9%/глюкоза ерітіндісі 5%).
Амбулаториялық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем: жүргізілмейді.
Стационарлық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем:
Негізгі дәрілік заттар тізбесі (100% қолданылу мүмкіндігі бар):
цефотаксим, инъекция үшін ерітінді даярлауға арналған ұнтақ 500 мг;
цефтриаксон, инъекция үшін ерітінді даярлауға арналған ұнтақ 500 мг;
амикацин, ерітінді даярлауға арналған құты 500мг;
гентамицин, ампула 80мг.
Қосымша дәрілік заттар тізбесі (қолданылу мүмкіндігі 100%-дан төмен):
натрий хлориді ерітіндісі 0,9% 400мл;
глюкоза ерітіндісі 5% 400мл.
Жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін дәрі-дәрмектік ем: жүргізілмейді.
Емдеудің басқа түрлері: жүргізілмейді.
Емдеудің амбулаториялық деңгейде көрсетілетін басқа түрлері:
Емдеудің стационарлық деңгейде көрсетілетін басқа түрлері:
Емдеудің жедел кезек күттірмейтін көмек кезеңінде көрсетілетін басқа түрлері:
Хирургиялық араласу:
Амбулаториялық жағдайда көрсетілетін хирургиялық араласу: жүргізілмейді.
Стационар жағдайында көрсетілетін хирургиялық араласу:
Операциялардың түрлері:
рефлюксті эндоскопиялық түзету (РЭТ).
Көрсетімдер:
ҚНР-нің бастапқы сатылары.
Несепағардың сағасы тұсындағы цистоскопия кезінде шырышасты қабатқа инсуфляцияаллоимплантанта (полимергидрогель) жүргізіледі [2];
несепағардың неоимплантациясы.
Қарсы көрсетімдер:
РЭТ тиімсіздігі;
ҚНР-нің кеш сатылары.
Әрі қарай бақылау:
урологтың бақылауы (диспансерлеудің еселілігі мен ұзақтығы???)
ЖҚА (әр 3,6,12 айда);
ЖНА (әрбір 3,6,12 айда);
Бүйректің, қуықтың УДЗ (әрбір 3,6,12 айда).
Операциялық араласудан кейін 1 жылдан соң бақылаулық тексеріп-қарау мақсатымен жоспарлы емдеуге жатқызу.
Ем тиімділігінің және диагностикалау мен емдеу әдістері қауіпсіздігінің индикаторлары:
шағымдардың болмауы;
ЖҚА, ЖНА қалыптануы;
Диагностикалаудың аспаптық әдісімен (бүйректің УДЗ, венаішілік урография) расталған ҚНР болмауы.
Ауруханаға жатқызу
Емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:
Шұғыл емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер: жүргізілмейді.
Жоспарлы емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:
операциялық жолмен қуық-несепағар рефлюксін жою (ашық операциялық араласу – антирефлюкстік тетікпен уретероцистонеостомия немесе ҚНР эндоскопиялық түзету).
Алдын алуы
Профилактикалық іс-шаралар:
суық тию аурулары мен қатты тоңудың профилактикасы.
Ақпарат
Пайдаланған әдебиеттің тізбесі
-
Протоколы заседаний Экспертной комиссии по вопросам развития здравоохранения МЗ РК, 2014
- Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 1) Детская урология. А.Г.Пугачев., руководство для врачей. 2009 г. 340 стр.; 2) Kaye J.D., Srinivasan A.K., Delaney Ch., Cerwinka W.H., Elmore J.M., Scherz H.C., Kirsch A.J. Clinical and radiographic rezults of endoscopic injection for vesicoureteral reflux: Defining measures of success. Journal of Pediatric Urology (2012) 8, 297-303. 3) Детская урология и андрология. Учебное пособие. Разин М.П., Галкин В.Н., Сухин Н.К., Москва, 2011 год. 4) Урология. Национальное руководство. Лопаткин Н.А., 2001 год 5) Урология. Учебное пособие. Аль-Шукри С.Х., Ткачук В.Н., 2003 год 6) Урология. Учебное пособие. Тиктинский О.Л., 2002 год.
Ақпарат
Хаттаманы әзірлеушілердің біліктілік деректері көрсетілген тізім:
1) Батырбеков Марат Тағайұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, бас директордың клиникалық жұмыстар жөніндегі орынбасары;
2) Асқаров Мейрамбек Сатыбалдыұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «Қарағанды мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК, балалар хирургиясы кафедрасының меңгерушісі, жоғары санаттағы дәрігер – балалар урологы- хирург;
3) Мұхамеджан Ілияс Тұңғышханұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, бас директордың ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары;
4) Әбікенов Бақытжан Дайырбайұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, балалар урологиясы бөлімшесінің меңгерушісі;
5) Жүсіпова Гүлнәр Дәрігерқызы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Астана медицина университеті» АҚ, жалпы және клиникалық фармакология кафедрасы, клиникалық фармаколог.
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
Рецензент: Майлыбаев Бақытжан Мұратұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы» АҚ, аға ғылыми қызметкер, жоғары санаттағы дәрігер – балалар урологы.
1) Батырбеков Марат Тағайұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, бас директордың клиникалық жұмыстар жөніндегі орынбасары;
2) Асқаров Мейрамбек Сатыбалдыұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «Қарағанды мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК, балалар хирургиясы кафедрасының меңгерушісі, жоғары санаттағы дәрігер – балалар урологы- хирург;
3) Мұхамеджан Ілияс Тұңғышханұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, бас директордың ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары;
4) Әбікенов Бақытжан Дайырбайұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Академик Б.О. Жарбосынов атындағы Урология ғылыми орталығы» АҚ, балалар урологиясы бөлімшесінің меңгерушісі;
5) Жүсіпова Гүлнәр Дәрігерқызы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Астана медицина университеті» АҚ, жалпы және клиникалық фармакология кафедрасы, клиникалық фармаколог.
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
Рецензент: Майлыбаев Бақытжан Мұратұлы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «Ана мен бала ұлттық ғылыми орталығы» АҚ, аға ғылыми қызметкер, жоғары санаттағы дәрігер – балалар урологы.
Қазықтаулы файлдар
Назар аударыңыз!
- Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.
- Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.
- Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.
- Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.
- Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.