Жақтың қатерсіз одонтогенді ісіктері

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)

Доброкачественное новообразование костей черепа и лица (D16.4), Доброкачественное новообразование нижней челюсти костной части (D16.5)
Челюстно-лицевая хирургия

Анықтамасы

Анықтамасы


Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы бойынша біріккен комиссиясының
2017 жылғы «29» маусымдағы
№ 24 хаттамасымен мақұлданған

Жақтың қатерсіз одонтогенді ісіктері – бұл шығуы тіс түзуші тіндермен байланысты жақ сүйектерінде оқшауланатын органоспецификалық өскін.

КІРІСПЕ БӨЛІМ

АХЖ-10 коды (тары)

АХЖ-10
Коды Атауы
D16.4 Бас және бет сүйектерінің қатерсіз өскіндері
D16.5 Сүйек бөлігінің төменгі жағының қатерсіз өскіндері
 
Хаттаманы әзірлеу / қайта қарау күні: 2017 жыл.

Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:

ACT аспартатаминотрансфераза
AЛT аланинаминотрансфераза
к/і күре тамыр ішіне
б/і бұлшықет ішіне
АИТВ адамның иммуно тапшылық вирусы
КТ компьютерлік томография
ЕДШ емдік денешынықтыру
МРТ магнитті-резонансты томография
ЖҚТ жалпы қан талдауы
ЖНТ жалпы несеп талдауы
к/1 күніне бір рет
СМТ

синусоидалды модулденген тоқтар

ЭТЖ эритроциттердің тұну жылдамдығы
УДЖ  ультрадыбысты жиіліктер
ДД

дәлелділік деңгейі

УДЗ ультрадыбыстық зерттеу
УКС ультракүлгін сәулелену
ЭКГ электрокардиограмма
ЖЖУ ЭМӨ жоғары жиілік ультрасының электр магнитті өрісі
Er эритроциттер
Hb гемоглобин
Ht гематокрит
Le лейкоциттер
Tr тромбоциттер
 
Хаттама пайдаланушылары: ЖПД, педиатрлар, терапевттер, хирургтер, жақсүйек-бет хирургтары, стоматологтар, онкологтар.
 
Пациенттер санаты: ересек адамдар мен балалар.

Дәлелділік деңгейінің шкаласы:

А Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
В Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулеріне жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+) тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
С Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу (+), олардың нәтижелері тиісті популяцияға немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданылмайтын жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес  тәуекелі бар РБЗ-ға (++ немесе +) қолданылуы мүмкін. 
D Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу немесе сарапшылардың пікірі.
GPP Үздік клиникалық практика

Жіктемесі


Жіктеу [1-2]

№5 ДДСҰ жіктеуі. Одонтогенді ісіктердің, жақ сарысулы ісіктердің және ұқсас зақымданулардың гистологиялық жіктеуі

I. Одонтогенді аппарат құрылымынан шығатын өскіндер.
А. Қатерсіз: •           амелобластома
•           ізбестенген эпителиалды одонтогенді ісік
•           амелобластикалық фиброма
•           аденоамелобластома
•           кальцийлеуші одонтогенді сарысулы ісік
•           дентинома
•           амелобластикалық фиброодонтома
•           одонтоамелобластома
•           күрделі одонтома
•           құрамдас одонтома
•           фиброма (одонтогенді фиброма)
•           миксома (миксофиброма)
•           цементома
•           сәбилердің меланотикалық нейро-эктодермальды ісігі (меланоамелобластома)
Б. Қатерлі: Одонтогенді қатерлі ісігі:
•           қатерлі амелобластома;
•           алғашқы сүйек ішілік қатерлі ісік;
•           одонтогенді эпителия мен сарысулы ісіктерден туындайтын қатерлі ісіктің басқа түрлері.
Одонтогенді саркома:
•           амелобластикалық фибросаркома;
•           амелобластикалық одонтосаркома.
•           П. Сүйектен туындайтын өскіндер мен ісік тәрізді процестер
А. Остеогенді ісіктер: •     оссифицирлеуші фиброма (фиброостеома).
Б. Ісікті емес сүйек зақымдаулары: •           фиброзды дисплазия; 2) херувизм; 3) гигантты жасушылы гранулема; 4) сарысулы ісіктер.

Диагностикасы


ДИАГНОСТИКАНЫҢ ЖӘНЕ ЕМДЕУДІҢӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМ-ШАРАЛАРЫ

Диагностикалық өлшемшарттар:

Пациенттердің қатерсіз одонтогенді жақ ісіктеріне шағымдары мен анамнезі [4-5,7-9,15,17]:
Шағымдар: Бет пішінінің өзгеруі Пішіннің өзгеруінің көрінуі пішіннің өзгеруінің бастапқы бегілерін анықтау сәтінен өткен уақытынан қаралған сәтке дейін тәуелді болады.
Тіс ауруы Қайталама сипат алады. Ауыру себебі  тістің түбір каналдары арқылы инфекцияның енуі және ауыз қуысының шырышты қабықшасының бүтіндігінің кейін бұзылуымен жұмсақ тіндерде ісіктердің өсуі нәтижесінде қабынушы процесс болып табылады.
Мұрынмен ауыр дем алыс, жас ағу, қосарланып көріну Жоғары жақ қуысында, мұрын қуысында және көз шарасында ісіктің өсуі кезінде.
Жалған сезім Жүйке өзектері мен олардың тармақтарын ісік басу кезінде.
Аурулар анамнезі: Аурудың бірінші клиникалық белгілерінің пайда болу сәтінен диагноз анықтауға дейін ұзақтығы бірнеше жылды құрауы мүмкін. Амелобластома: Балалардың жасы 10 жастан асқан балаларда жиі кездеседі, аурудың басталуы әдетте белгісіз, ерте диагностика  кездейсоқ табылу сияқты рентген зерттеулері кезінде іріңдеу түрінде асқынуы мүмкін.
Одонтома: ересек адамдарде тұрақты тістердің қалыптасу кезеңінде туындайды, балаларда көбіне алдыңғы бөлігінде, ересек адамдарде бүйір бөліктерінде баяу дамиды (4).
Цементома: цементоманың көрінуінің сипаты аз, бет пішінінің өзгеруін тудырып, баяу өседі
Меланоамелобластома (сәбилердің меланотикалық нейроэктодермальды ісігі) (4): 1 жасқа дейінгі балаларда негізінен ісік сирек кездеседі. Ісік процесінің асқынған басы тән. Бұған дейін мүлдем сау сәбилерде «көзінде өсетін» жоғары жақ домбыққандығы туындайды, мұрынмен тыныс алудың бұзылуына, экзофтальмға немесе оның толық тоқтауына әкеледі.
Өмір анамнезі: Ауысқан және ілеспе аурулар Даму ақауларымен жаңа түзілімдердің үйлесіміне назар аудару қажет
 
Физикалық қарап-зерттеу [4-5,7-9,15,17]:
Амелобластома Көрінісі аз сипатты. Көбіне жақ пішінінің өзгеруі байқалады. Кейде қабынушы процесс туындайды. Аурудың бірінші клиникалық белгілерінің пайда болу сәтінен диагноз анықтауға дейін ұзақтығы бірнеше жылды құрауы мүмкін. Алдымен амелобластома белгісіз дамиды, одан кейін жақ учаскесі қалыңдайды. Тері жабындарының өзгеруі қабыну процестері жағдайында немесе үлкен өлшемді ісіктер кезінде ғана өтеді. Тегіс немесе бұдырлы бетімен сүйектің ұршық тәрізді ісінуі көбіне пальпаторлы анықталады (бұл клиникалық белгі төменгі жақтың гигантты жасушалы ісіктердің ұялы пішіні кезінде жиі байқалады). Кейін сүйектің шұғыл жұқаруы нәтижесінде пергаментті сытыр немесе флюктуация байқалады. Амелобластоме кезінже регионарлық түйіндер ісіктің сарысулы қуыстарының іріңдеу жағдайында ғана ұлғаюы мүмкін. Шамалы ісіктері бар аурулардың ауыз қуысын тексеру кезінде ауыз алды бірігетін өтпелі қатпарының тегістігі байқалады. Ісіктің орналасуына сәйкес төменгі жақтың альвеолярлық бөлігі ұлғайған, зақымдану аймағындағы тістер араласқан, біршама қозғалмалы. Тістердің тықылдауы ауырусыз, алайда бет жағы тіндерінің зақымдануы туралы куәландыратын перкуторлық дыбыстың анық қысқаруы байқалады. Жоғары жақтың зақымдануы кезінде амелобластома альвеолярлық өсінді мен таңдайдың өзгеруін тудырып, көз алмасын жылжытып, жоғары жақ қуысында, мұрын қуысында және көз жанарында өседі. Мұрынмен ауыр дем алу, жас ағу, қосарланып көріну шағымдары туындайды, жүйке тамырларын басу кезінде жалған сезім, жүйкенің тармақталу аймағында сезімталдықтың туындауы байқалады. Қыртыс қабатының бұзылуы кезінде ісіктің жұмсақ констистенциясы пальпаторлы анықталады. Жеке жағдайларда амелобластома басқа себептер бойынша рентгенологиялық зерттеулер кезінде кездейсоқ олжа болып табылуы мүмкін
Амелобластикалық фиброма
(жұмсақ одонтома)
Амелобластикалық фиброма көрінісі тән емес және әдетте амелобластоманы еске түсіреді. Амелобластомадан айырмашылығы амелобластикалық фибромалар тұрақты тістерінің дамуы және қалыптасуы кезеңінде балалар мен жасөспірімдерде басым туындайды. Амелобластикалық фибромада толығымен қалыптаспаған тіс (ұрық) сирек орналасады. Амелобластикалық фибр ағымын қатерсіз санау қабылданған. Алайда бірқатар жағдайларда түбегейлі емес операциялар кезінде, әсіресе төмен дифференциалды жалғаушы тінді компоненттерен ісіктер жөнінде инфильтративті өсудің барлық белгілері анықталады: шұғыл емес шекаралары, іргелес жатқан сүйектің қуыстылығы, тұйықтаушы қыртыстық пластинканың бұзылуы, сүйек қабықтары шегінен тыс ісіктің олқылығы, жариялаулар. Ісік метастаздаумен қатерсіздендіруге бейім.
Одонтома Одонтома 4 жасқа дейін өте сирек анықталады.
Ісік тұрақты тістерінің қалыптасу кезеңінде туындайды. Балаларда одонтома күрек тістер, азу және пермоляр облысында басым шектеледі, ересек адамдарде олар азу тістер мен ақыл тістер облысында, сондай-ақ төменгі жақтың тармақтары ен бұрыш облысында жиі анықталады. Жоғары және төменгі жақтар бірдей мөлшердер дерлік зақыданады. Клиникалық картина симптомдардың жұтаңдығымен ерекшеленеді, бұл ретте олардың басым бөлігі  қайталама сипат алады. Көбіне бала жастағы аурулар тұрақты тістерінің шығуының болмауына байланысты немесе ісік кезінде жақ пішінің өзгеруін ата-аналары анықтаған кезде едәуір жиі қаралады. Одонтома баяу өсу қарқынымен сипатталады.
Миксома Ісік көбіне жақ сүйегінің зақыданған бөлігінің қалыңдауымен көрінеді. Өзгертілген жақ учаскесінің алуан созылуы болады. Ісіктер пальпациялау кезінде беті тегіс тығыз өскін түрінде сезіледі. Кейбір ауруларда ауыртатын төменгі жақтық лимфатикалық түйіндері сезіледі. Төменгі жақ жүйкесінің ісігін басу нәтижесінде кейбір жағдайларда зақымданған жағында Венсан симптомы анықталады. Төменгі ерін мен иектің сәйес жартысының жансыздануы байқалады. Бұл симптомды тек үлкен жастағы балалардан анықтауға болады. конситенция, форма, оқшаулау сияқты белгілер жақ миксомасы кезінде алуан түрлілігі сонша, патогномониялық симптоматиканы анықтау мүмкін емес.
Алайда 1 жастан 4 жасқа дейінгі кезеңде, әсіресе ерте жаста аурудың бірінші белгілері (жақ сүйегінің едәуір ісіңуі) кезінде дәрігерге қаралатын ересек адамдарден айырмашылығы бұл мерзімде көптеген бақылаулар 2-3 айдан аспайды.
Цементома Цементоманың көрінуі аз сипатты. Әдетте олар жақтың өзгеруін тудырып, баяу өседі. Аурулар ісікті пальпациялау кезінде ауыруды атап өтеді. Кейде цементома облысында ауыздың шырышты қабықшасының кейін бұзылуымен жұмсақ тіндерде ісіктің өсуі немесе тістердің түбір каналдары арқылы инфекцияның кіруі нәтижесінде қабыну процесі дамиды. Цементома ағымы шарты қатерсіз, себебі жоғары жақта дамиды, ол өмірлік маңызды учаскелерді зақымдайды. Цементоманың клиникалық диагностикасы балаларда күрделі.
Сәбилердің
меланотиялық нейроэктодермальды ісігі
Ісік процесінің асқынған бастамасы  тән. Бұған дейін мүлдем сау сәбилерде «көзінде өсетін» жоғары жақ домбыққандығы туындайды, мұрынмен тыныс алудың бұзылуына, экзофтальмға немесе оның толық тоқтауына әкеледі. Бала төсті емуден бас тартады. Ісіктің тез өсуі тыныс жолдарының жеткіліксіздігі мен гипоксияны тудырып, тыныс жолдарының ауыз бөлігін ішінара жабуымен негізделеді. Ісіктің өскен массасы аурудың аузын жабуына мүмкіндік бермейді. Қатерсіз мәні болатын сәбилердің меланотиялық неироэктодермальды ісіктерінің соншалықты тез дамуын жақсүйек-бет облысында ең қатерлі ісіктердің дамуымен басқыншылықпен клиникалық салыстыру қиын. Көптеген жағдайларда ісік алғашқы 3,5-5 айында туындайды, кейін сирек болады. Жергілікті температураның артуынсыз жоғары жақтың ауырусыз ісіңуі, мұрын-ерін қатпарларының тегістілігі, алуан сипатта жоғары еріннің іскендігі, қызарусыз және флютуациясыз пайда болады. Ісіңген тері типтік қоңыр түске айналады. Өскіндердің ең ұнамды оқшаулауы – жоғары жақтың бір немесе екінші жағынан жартысы. Альвеолярлық өсінді қалыңдаған, таңдайы ісіңкі, өтпелі қыртыстары тегістелген. Ауызда ісіктің өсуі кезінде шырышты қабықша тұтас сақталады, алайда бұзылуы да мүмкін. Бұл жағдайларда  ісік қара-қоңыр, борпылдақ, қанталаған.
Зертханалық зерттеулер [5,9,13]:
Цитологиялық зерттеу Амелобластома кезінде тіс ұрығының дамушы эмаль органын еске түсіретін алуан өлшемді эпителиялық кешендер болады.
Амелобластиялық фиброма кезінде эпителиальды компонент мұндай амелобластомамен ұқсас, ал жалғаушы-тінді компонент жасушалы.
Одонтома кезінде ізбестенген массалар одонтогенді эпителия аралшықтарымен жалғашы тіндердің учаскелері кездеседі.
Цементома кезінде құрылымның мозайка суреттерімен цемент тәрізді тіннің түптелген пласттары анықталады
Гистологиялық зерттеу Амелобластома – куб және цилиндр жасушаларының қабатымен қоршалған жұлдызды жасушалар массасынан тұратын аралшықтармен берілген және эмаль органының құрылымымен ұқсас.
Амелобластиялық фиброма – мұндай амелобластоме кезіне қарағанда жасушалы микропкопиялық жалғаушы-тін компоненті, сарысулы ісіктердің пайда болуы онда өтпейді.
Ісік маңында тіс тіндерін кейде қосатын ірі талшықты фиброзды тін қабатынан тұратын капсуласы болады.  күрделі одонтома – тіннің барлық тістері жеке-жеке көрсетіледі, бұл тіндер жақсы дамыған, алайда бей-берекет орналасқан. Құрамдас одонтома – қалыптасқан және дентин, эмаль, цемент сияқты қатты тіс тіндерінің бұрмаланған топографиялық орналасқан тістері кездесетін ұсақ рудиментарлық тістер мен тіске ұқсас түзілімдердің конгломератынан тұрады.
Цементома кезінде созылыңқы жасушалардың үлкен санымен және сопақ пикнотикалық ядромен жасушалы-талшықты тіндердің өрісі ортасында цемент тәрізді ізбестенген заттардың қалдықтары орналасатын қысқа түйіндерге және концентрациялық фигураларға топталады. Кейде бұл қалдықтар өзара байланған және ірі-өрмекті желіні түзетін сүйектерді еске түсіреді.
Сәбилердің меланотиялық нейро-эктодермальды ісігі (меланоамелобластома) –жасушалы фиброзды стромада орналасқан және меланиннен тұратын эпитеиотәрізді және ұсақ лимфоцитотәрізді жасушалардан тұрады. Меланин эпителиотәрізді жасушаларда және аз дәрежеде лимфоциттәрізді жасушаларда табылады
Аспаптық зерттеулер [5,7,15-16]:
Жақтардың рентгенографиясы Амелобластома кезінде сүйектің бұзылуы шекаралары анық кесілген көптеген ошақтар түрінде  (ажыратудың поликистозды сипаты). Алуан өлшемді қуыстар өзара сүйек аралықтарына бөлінеді.
Амелобластиялық фиброма – тіс тіндерінің элементтерінен және тіпті қалыптасқан тістен тұратын сарысулы түзілімді еске түсіретін жақсы шектеулі деструктивті ошақ түрінде көрінеді.
Аденоамелобластома – клиникалық-рентгенологиялық картина тістен тұратын сарысулы ісіктер картинасына сәйкес келеді.
Одонтома –тегіс емес шеттерімен және оның маңында жарық жолақтарымен (капсула) тіс қаптамасының көлеңкесін еске түсіретін тығыздық бойынша анық шектеулі гомогенді көлеңкені анықтайды.
КТ Амелобластома кезінде төменгі жақта көп камералы көлемді түзілім, бір камералы – жоғары жақта. Оқшау инвазивті өсу. Денедегі және төменгі жақ тармақтарында таралған ошақ немесе шағын сарысулы ісік. Аралас сарысулы – молидты түзілім. Сүйектің шағын заттарының пенетрациясы. Ісік ішілік ұлғаюының күшеюінің «көпіршік тәрізді» немесе «балауыз тәрізді» құрылымы.
Сүйек қабығының сүйектенуі.
Одонтома кезінде жоғары қарқынды салдары сүйек тінін ажырату аймағын перифериялау бойынша анық біркелкі емес контурлармен дөңгелек пішінді. Салдар фонында жеке одонтоидтар теріс пішінді.
МРТ Амелобластома кезінде Т-1 өлшенген суретте сигналдың аралық қарқындылығымен айқын сызылған сүйек ішілік түзілім. Қатерлі ісіктерден саралауға көмектесетін ірі таралған амелобластоманың Т-1 өлшенген суретінде сигналдың жоғары қарқындылығы. Десмопластикалық типтің айқын емес шекаралары болады.

 
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
·               онкологтың консультациясы – диагнозды анықтау үшін;
·               анестезиологтың консультациясы – анестезиологиялық жәрдем көрсету үшін;
·               оториноларингологтың консультациясы – мұрын қуысында ісіктің өсуі кезінде;
·               офтальмологтың консультациясы –көз шарасы қуысында ісіктің өсуі кезінде;
·               терапевттің консультациясы – ілеспе аурулардың болуы кезінде;
·               басқа салалы мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша.

Диагностикалық алгоритм: амбулаториялық деңгейде.

Жақтардың қатерсіз одонтогенді ісіктерін диагностикалау алгоритмі


Дифференциалды диагноз


Дифференциалды диагноз және қосымша зерттеулер негіздемесі [3,8]:
Диагноз Шағымдар және анамнез, физикалық тексеру Рентгенологиялық тексеру Патоморфология
Остеобластокласто­ма Одонтогенді емес остеогенді ісік. Өсу шамасына қарай жақтың қабықсыз қабатының оның бұзылуынсыз жұқаруы мен ісінуі байқалады. Ұялы пішін кезінде: ұсақ немесе ірі қуыстардың жеке шағын аралықтармен көлеңкелер жиыны; сарысулы пішін кезінде жоғары жақтың одонтогенді сарысулы ісігін, литиялық кезінде – сергектіктің құрылымсыз ошағын еске түсіреді Көп ядролы гигант остеокласттар, бір ядролы гигант остеобласттар. Холестерин кристаллдарынан тұрмайды.
Одонтогенді сарысулы ісіктер Симпомсыз баяу өседі. Өсу шамасына қарай альвеолярлық өсіндінің серпінді ісіңуі, шағын қабаттың жұқаруы өтеді, «пергаментті  қытыр» белгісінің пайда болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда сарысулы ісіктер аймағында табылатын тістердің жылжуы мүмкін Сүйекте болатын анық көрінетін ақауы  гангреналы тістермен байланысты, қатар тұрған тістердің түбірлері дивергацияланады, қаптамасы конвергирленеді Үш қабатты қабықшасы (жалғастырғыш тінді, тамырлы, эпителиалды) болады. Холестерин кристаллдары бар сұйықтан тұрады
Остеома Остеогенді неодонтогенді ісік. Баяу өседі, кездейсоқ анықталуы мүмкін
 
Көлеңке тығыздығы бойынща біртекті емес немесе сүйекке қарағанда тығыз түзілімдер түрінде Үлгілк остеогенді құрылымның болмауы. Каналдардың тәртіпсіз шашыраңқы гаверсовтары немесе олардың болмауы. Сүйектер біркелкі орналаспаған.
Фиброзды остеодиспла­зия Көбіне балалар және жасөспірім жаста анықталатын остеогенді ісік тәрізді түзілім. Қабықты қабаттың тоқтаусыздығын сақтап баяу өседі, сүйектің ісінуін тудырады. Моно немесе полиоссальды көрінуі мүмкін. Сүйек тінінің ыдырау фонында ошақ пішінде – остеоидты тіндердің болуымен негізделетін тығыз қосылыстар. Қыртыстық қабат қалыңдығының біркелкі емесігі, қалыңдаудың жұқарумен алмасуы байқалады. Диффуздық форма кезінде сүйек тінінің айқын көрінетін ажырауы жоқ, жұқарған ішкі қырыстық жақ қабатының фестондық түрі болады. Фиброоблыстары бар коллагенді талшық жұлдызшалы немесе сопақ жасушалар болады. Сүйектері - қарапайым.
Остеолитиялық саркома Қатерсіз түзілім. Тез өседі, ерте қатты ауыруды тудырады, тістері босай бастайды. Тегіс емес желініп қалған шеттерімен сүйектің ақауы, үшкір шанышқы өскін-кертіктер түрінде периостальды реакция Көбіне иірімді-алуан жасушалы және дөңгелек жасушалы саркома пішіні кездеседі

Емдеу тактикасы (стационар)


CТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ:
Стационарлық деңгейде хирургиялық емдеу жергілікті / жалпы жансыздандырумен өткізіледі. Өткізілген араласудан кейін антибактериалдық, нестероидты қабынуға қарсы препараттар тағайындалады, сондай-ақ қажеттілік болғанда уытсыздандырғыш терапия өткізіледі.

Дәрі-дәрмексіз емдеу:
·               II Режим;
·               Диета: №15 стол (көрсетілімдер бойынша диеталық терапия тағайындалады).
 
Хирургиялық араласу [6,10-12]

Жақтың тоқтаусыздығын сақтап ішінара резекциясы
Операциялық араласуды өткізуге арналған көрсетілімдер:
·               амелобластома, амелобластикалық фиброма,альвеолярлық өсіндінің / төменгі жақтың  цементомасы;
·               сүйек жиынында орналасатын шағын өлшемді ісік;
Қарсы көрсетілімдер:
·               III-IV дәрежелі өкпе-жүрек жеткіліксіздігі;
·               қанның қоюланушылығының бұзылуы, қан тамырлары жүйесінің басқа аурулары;
·               миокард инфаркты (инфарктан кейінгі кезең);
·               ілеспе аурулардың ауыр түрлері (теңгерілмеген қант диабеті, асқазан мен ұлтабардың жара ауруының асқынуы, бауыр/бүйрек жеткіліксіздігі, қалпына келмейтін жүректің туа біткен және жүре пайда болған ақаулары, алкоголизм және басқалары);
·               функционалдық жеткіліксіздігімен бауыр мен бүйректің асқынған және созылмалы аурулары;
·               асқыну кезеңінде жұқпалы аурулар.

Бір мезеттік сүйек пластикасымен жақтың резекциясы/экзартикуляциясы
Операциялық араласуды өткізуге арналған көрсетілімдер:
·               амелобластома кезінде ісіктің үлкен өлшемі;
·               бет пен жақ сүйектерінің ісікпен субтотальды немесе тотальды зақымдануы;
·               жақтың қыртыстық пластинкасының бұзылуы;
·               хирургиялық емдеуден кейінгі қайталануы;
Қарсы көрсетілімдер:
·               III-IV дәрежелі өкпе-жүрек жеткіліксіздігі;
·               қанның қоюланушылығының бұзылуы, қан тамырлары жүйесінің басқа аурулары;
·               миокард инфаркты (инфарктан кейінгі кезең);
·               ілеспе аурулардың ауыр түрлері (теңгерілмеген қант диабеті, асқазан мен ұлтабардың жара ауруының асқынуы, бауыр/бүйрек жеткіліксіздігі, қалпына келмейтін жүректің туа біткен және жүре пайда болған ақаулары, алкоголизм және басқалары);
·               функционалдық жеткіліксіздігімен бауыр мен бүйректің асқынған және созылмалы аурулары;
·               асқыну кезеңінде жұқпалы аурулар.
 
Ісікті капсуламен жою
Көрсетілімдер:
·               амелобластома, одонтома кезінде ісіктің шағын мөлшері;
·               жақтың қыртыстық пластинкасы сақталған
Қарсы көрсетілімдер:
·               жүрек-тамыр аурулары (инфаркт алды жағдай және өткен миокард инфарктінен кейін 3-6 ай бойғы уақыт, ІІ және ІІІ дәрежелі гипертониялық ауру, стенокардияның жиі ұстамаларымен жүректің ишемиялық ауруы, жыбырлақ ырғақсыздық пароксизмі, пароксизмальды тахикардия, асқынған септикалық эндокардит және басқалары);
·               паренхиматоз органдарының асқынған аурулары (жұқпалы гепатит, панкреатит және басқалары);
·               геморрагиялық аурулар (гемофилия, Верльгоф ауруы, С-авитаминоз, асқынған лейкоз, агранулоцитоз);
·               асқынған жұқпалы аурулар (тымау, асқынған тыныс жолдарының аурулары; туа біткен аурулар, пневмония);
·               орталық жүйке жүйесінің аурулары (ми қан айналысының бұзылуы, менингит, энцефалит);
·               асқыну кезеңінде психикалық аурулар (шизофрения, маниакальды-депрессиялық психоз, эпилепсия).

Стационарлық деңгейде көрсетілетін дәрі-дәрмектік емдеу

Негізгі дәрілік заттардың тізімі:

Препарат, шығару түрлері Бір рет берілетін доза Енгізу еселігі ДД
  Опиоидты анальгетиктер  
1. трамадол
100мг/2мл 2 мл-ден немесе
50 мг ауыз арқылы
Ересек адамдар мен 12 жастан асқан балаларға /в (баяу тамшымен), 50-100 мг-ды  (ерітіндінің 1-2 мл) бойынша к/і. 30-60 минут  сайын қанағаттанарлық әсердің болмау жағдайында препараттың 50 г (1 мл) қосымша енгізуі ықтимал. Енгізу еселігі айқын ауыру белгісіне және терапия тиімділігіне байланысты тәулігіне 1-4 рет құрайды. Ең жоғарғы тәуліктік доза – 600 мг.
12 жасқа дейін балаларға қарсы қарсы көрсетілген.
операциядан кейінгі кезеңде жансыздандыру мақсатымен 1-3 тәулік
 
А
[4,6,7,
12,14]
  Стероидты емес қабынуға қарсы заттар  
2. кетопрофен
100 мг/2мл 2 мл-ден
немесе ауыз арқылы 150мг мерзімі ұзартылған
100мг.
к/і кезінде тәуліктік доза 200-300 мг (300 мг-нан аспауы тиіс) құрайды, одан әрі 150 мг 1 к/1, 100 мг 2 к/1 мерзімі ұзартылғанды ішке ауыз арқылы қолдану к/і кезінде емдеу ұзақтығы 48 сағаттан аспауы тиіс;
жалпы қолдану ұзақтығы қабынуға қарсы, ыстық түсіретін және ауырғанды басатын мақсатпен 5-7 күннен аспауы тиіс.
B
[4,6,7, 12,14]
3. ибупрофен
100 мг/5 мл100мл немесе ауыз арқылы 200 мг; ішке 600 мг
Ересек адамдар мен 12 жастағы балалар үшін ибупрофен тәулігіне 3-4 рет 200 мг-нан тағайындайды. Ересек адамдарда тек терапиялық әсерге қол жеткізу үшін тәулігіне 3 рет 400 мг дейін ұлғаяды.
Суспензия, бір жолғы доза тәулігіне 3-4 рет бала денесі салмағынан кг-да 30 г-дан аспауы тиіс.
ыстық түсіретін заттар ретінде 3 күннен  аспайтын;
қабынуға қарсы, ыстық түсіретін және ауырғанды басатын мақсатпен жансыздандырушы зат ретінде 5 күннен аспайтын
 
A
[4,6,7,22]
4. ацетаминофен 200 мг немесе 500мг; ішке қабылдау үшін 120 мг/5 мл немесе тоқ ішекке 125 мг, 250 мг, 0,1 г Ересек адамдар мен дене салмағы 40 кг артық 12 жастан асқан балалар: бір жолғы доза – 500 мг-1,0 г тәулігіне 4 ретке дейін. Ең жоғарғы бір жолғы доза – 1,0 г. Қабылдау арасындағы аралық кемінде 4 сағат. Ең жоғарғы тәуліктік доза – 4,0 г.
6 жастан 12 жасқа дейін балалар: бір жолғы доза – 250-500 мг тәулігіне 3-4 ретке дейін. Қабылдау арасындағы аралық 4 сағаттан кешіктірмей. Ең жоғарғы тәуліктік доза – 1,5-2,0 г.
Анальгетика сапасы және ыстық түсіретін заттар ретінде қолдану кезінде емдеу  ұзақтығы 3 күннен аспайды. A
[4,6,7,22]
  Гемостатикалық заттар  
5. этамзилат
12,5% - 2 мл
12,5 % ерітіндіні тәулігіне 4-6 мл.
Балаларға дене салмағын ескере отырып (10-15 мг/кг) 0,5-2 мл-ден к/і немесе к/і бір рет енгізіледі.
Операциядан кейін қан тоқтамау қауіптілігі кезінде профилактикалық мақсатпен енгізіледі B
[4,6,7, 12]

Қосымша дәрілік заттардың тізімі
Препараттар Бір рет берілетін доза Енгізу еселігі ДД
Антибиотикалық профилактика
1. цефазолин 500 мг және 1000 мг 1 г к/і (балаларға 50 мг/кг есептеуден бір рет) 1 B
2. цефуроксим 750 мг және 1500 мг+метронидазол 0,5% - 100 мл Цефуроксим 1,5-2,5 г, к/і  (балаларға 30 мг/кг есептеуден бір рет) +Метронидазол (балаларға 20-30 мг/кг есептеуден бір рет) 500 мг к/і
 
2 A
β-лактамды антибиотиктерге аллергия кезінде
3. Ванкомицин 500 мг және 1000 мг 1 г к/і (балаларға 10-15 мг/кг есептеуден бір рет) 3 B
 
Одан әрі енгізу [14]:
·               жақсүйек-бет хирургында бақылау – жылына 2 рет, дәрігер-онкологта – көрсетілімдер бойынша;
·               бастапқы (немесе мерзімі кешіктірілген) сүйек пластикасының көмегімен жақтың функциялары мен анатомиялық пішінін қалпына келтіру;
·               патологиялық сынықтардың алдын алу үшін жақтарды шинирлеу;
·               қажеттілік болғанда тісті протездеу, дентальды имплантация.
 
Емдеу тиімділігінің индикаторы
·               ісіктерді жою;
·               зақымданған анатомиялық құрылымды қалпына келтіру;
·               бұзылған функцияларды қалпына келтіру.

Ауруханаға жатқызу


ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ТИПІН КӨРСЕТУМЕН ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУҒА АРНАЛҒАН КӨРСЕТІЛІМДЕР

Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
·               одонтогенді жақ ісігінің болуы.
 
Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
·               ісіктен қан ағу, ісіктің іріңдеуі. 

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
    1. 1) Козлова В.А., Кагана И.И. Оперативная челюстно-лицевая хирургия и сто-матология, ГЭОТАР-Медиа 2014. – 544 с.Супиев Т.К., Зыкеева С.К. Лекции по стоматологии детского возраста: учеб. пособие – Алматы: Стомлит, 2006. – 616с. 2) Пачес А.И. Опухоли головы и шеи. Пятое издание переработанное,2013. – 480 с. 3) Муковозов И.Н. Дифференциальная диагностика хирургических заболева-ний челюстно-лицевой области, Медицинская книга, 2014. – 224 с. 4) Zeng X.J, Zhou L, Liao Q, Gong HH. Quant Imaging Med Surg. 2012 A large ameloblastic fibro-odontoma in the mandible. 5) An S.Y, An C.H, Choi K.S. Odontoma: a retrospective study of 73 cases. Imaging Sci Dent. 2012 -81 6) Perumal C.J, Mohamed A, Singh A, Noffke C.E. Sequestrating giant complex odontoma: a case report and review of the literature. J Maxillofac Oral Surg. 2013 7) Lawal A.O, Adisa A.O, Olusanya A.A, Odontogenic tumours: A review of 266 cases.J Clin Exp Dent. eCollection 2013 8) Servato J.P, de Souza P.E, Horta M.C, Ribeiro D.C, de Aguiar M.C, de Faria P.R, Cardoso S.V, Loyola A.M. Odontogenic tumours in children and adolescents: a collaborative study of 431 cases. Int J Oral Maxillofac Surg. 2012 9) Jing W1, Xuan M, Lin Y, Wu L, Liu L, Zheng X, Tang W, Qiao J, Tian W Int J Odontogenic tumours: a retrospective study of 1642 cases in a Chinese popula-tion.Oral Maxillofac Surg. 2007 10) The Effect of Radical or Conservative Treatment Option on the Recurrence Rate of Ameloblastoma Depends on Histopathological and Other Clinical Features UTHSCSA Dental School CAT Library2017 11) Johnson J, Jundt J, Hanna I, Shum J.W, Badger G, Melville J.C. Resection of an ameloblastoma in a pediatric patient and immediate reconstruction using a combina-tion of tissue engineering and costochondral rib graft: A case report. J Am Dent Assoc. 2017 12) Sasaki R, Watanabe Y, Ando T, Akizuki T. Two stage enucleation and deflation of a large unicystic ameloblastoma with mural invasion in mandible. Craniomaxillofac Trauma Reconstr. 2014 13) Chandavarkar V, Uma K, Mishra M, Sangeetha R, Gupta R, Sharma R. Amelo-blastoma: Cytopathologic profile of 12 cases and literature review. J Cytol. 2014 14) Kalavathy N, Premnath K, Jayanthi N, Jadav V. Prosthetic rehabilitation of pa-tient with ameloblastoma: a case report. J Indian Prosthodont Soc. 2011 15) Rastogi V, Pandilwar PK, Maitra S. Ameloblastoma: an evidence based study. J Maxillofac Oral Surg. 2010 16) Fujita M, Matsuzaki H, Yanagi Y, Hara M, Katase N, Hisatomi M, Unetsubo T, Konouchi H, Nagatsuka H, Asaumi J.I. ; Diagnostic value of MRI for odontogenic tumours. Dentomaxillofac Radiol. 2013 17) Noffke C.E, Ngwenya S.P, Nzima N, Raubenheimer E.J, Rakgwale N.B. Giganti-form cementoma in a child.Dentomaxillofac Radiol. 2012

Ақпарат


ХАТТАМАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ АСПЕКТІЛЕРІ

Хаттама әзірлеушілерінің тізімі:
1) Батыров Төлеубай Оралбайұлы – ҚР ДСМ бас штаттан тыс жақсүйек-бет хирургы, профессор, медициналық ғылымдар кандидаты, «Астана Медициналық Университеті» АҚ стоматология және жақсүйек-бет хирургиясы кафедрасының меңгерушісі.
2) Сағындык Хасан Люкотұлы – жақсүйек-бет хирург дәрігері, медициналық ғылымдар кандидаты, «Астана Медициналық Университеті» АҚ стоматология және жақсүйек-бет хирургиясы кафедрасының профессоры.
3) Өтепов Дилшат Кәрімұлы – жақсүйек-бет хирург дәрігері, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ «Ақсай» ОК, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ балалар жасындағы стоматология кафедрасының ассистенті.
4) Сәувақасова Ләззат Меңдібайқызы – м.ғ.к., жақсүйек-бет хирург, ҚР ДСӘДМ «Семей қаласындағы ММУ» ШЖҚ РМК стоматологиялық пәндер кафедрасының доценті.     
5) Сүгірбаев Әділ Асылханұлы - жақсүйек-бет хирург дәрігері, «Астана Медицина Университеті» АҚ стоматология және жақсүйек-бет хирургиясы кафедрасының магистранты.
6) Ихамбаева Айнұр Нығыманқызы – «Астана МедицинаУниверситеті» АҚ жалпы және клиникалық фармакология кафедрасының ассистенті, клиникалық фармаколог.
 
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
 
Рецензенттердің тізімі:
1)   Нұрмағанов Серік Балташұлы – жоғары санатты жақсүйек-бет хирург дәрігері, медициналық ғылымдар докторы, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ балалар жасындағы стоматология кафедрасының профессоры, Алматы қ. №5 ҚКЕ балалар жақсүйек-бет хирургиясы бөлімінің меңгерушісі
 
Хаттаманы қайта қарау шарттарын көрсету: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күнінен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх