Аллергиялық ринит

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)

Аллергический ринит неуточненный (J30.4), Аллергический ринит, вызванный пыльцой растений (J30.1), Другие аллергические риниты (J30.3), Другие сезонные аллергические риниты (J30.2)
Аллергология, Аллергология детская, Педиатрия

Анықтамасы

Анықтамасы


Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы бойынша біріккен комиссияның
2017 жылғы «15» қыркүйектегі
№ 27 хаттамасымен мақұлданған

Аллергиялық ринит – себепті аллергенмен байланыспен уағдаланған және ринореямен, мұрынның бітелуімен, қышынумен және тәулік бойына бір сағаттан аса ұзақтықта түшкірумен көрініс табатын мұрынның шырышты қабатының аллергиялық қабынуы [1].

КІРІСПЕ БӨЛІМ

АХЖ-10 кодтарының арақатынасы:

  АХЖ-10
Коды Атауы
J30.1-J30.4 Аллергиялық ринит
 
Хаттаманы  қайта қарау күні: 2013 (2017 жылы қайта қаралған).
 
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:

АР аллергиялық ринит
АСИТ  аллергенспецификалық иммунотерапия
ЖПД жалпы практика дәрігерлері
ГКС глюкокортикостероидтар
ҚҰФ Қазақстанның ұлттық формуляры
АХЖ аурулардың халықаралық жіктемесі
ЖҚТ жалпы қан талдауы
ЖЗТ жалпы зәр талдауы
РКЗ рандомизацияланған клиникалық зерттеулер
ЖКК жедел және кезек күттірмейтін көмек
ЭТЖ эритроциттердің тұну жылдамдығы
ДД дәлелділік деңгейі
ARIA жұмысшы топтың ұсынылымы «Аллергиялық  ринит және оның демікпеге әсері»
EAACI Еуропалық аллергология және клиникалық иммунология Академиясы 
GCP GoodClinicalPractice – Тиісті клиникалық практика
IgE Е сыныбының иммуноглобулины
 
Хаттаманы пайдаланушылар: ЖПД, терапевттер, оториноларингологтар, педиатрлар, аллергологтар.
 
Пациенттер санаты: ересектер, балалар.
                                                                                   
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:

А Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ-ны жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі  РБЗ, олардыңнәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
В Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулерін жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатеніңөте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+) тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін. 
С Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін немесе жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес тәуекелі бар (++ немесе +) РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданыла алмайды.
D Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу не сарапшылардың пікірі.
GPP Үздік клиникалық практика.

Жіктемесі


Жіктеме [2]:

ARIA бойынша АР жіктемесінің негізгі ерекшеліктері үш негізгі мезетті есепке алады: 
1) АР анықталу көріністерінің ұзақтығы;   
2) АР айқындылығы;
3) АР-дың өмір сүру сапасына әсер етуі. 

1) АР танытылу көрсеткіштерінің ұзақтығы бойынша АР жіктемесі: 
·               интермиттицияланатын АР – жалпы ұзақтығы 4 апта болған уақытта симптомдар ұзақтығы аптасына 4 күннен аз;   
·               ұзаққа созылған АР – жалпы ұзақтығы 4 апта болған уақытта симптомдар ұзақтығы аптасына 4 күннен көп.   

2) АР танытылу көрсеткіштерінің айқындылығы және оның өмір сүру сапасына әсер етуі бойынша жіктеме: 
·               жеңіл ағымды АР   – клиникалық көріністер бар, бірақ олар күндізгі белсенділікті бұзбайды (жұмысты, оқуды) және ұйқыға әсер етпейді. Өмір сапасы бұзылмаған;  
·               орта ағымдағы АР  – клиникалық көріністері бар, ол не күндізгі белсенділікті бұзады (жұмысты, оқуды), не ұйқыны бұзады. Өмір сүру сапасы айтарлықтай төмендеген; 
·               ауыр дәрежелі АР  – клиникалық көріністері бар, ол күндізгі белсенділікті бұзады (жұмысты, оқуды), не ұйықтауға кедергі келтіреді. Өмір сүру сапасы өте қатты бұзылған. 
 
Аурудың фазасы бойынша:
3)АР ағымының фазасы бойынша жіктеме:
·               асқыну фазасы
·               ремиссия фазасы.
АР маусымдық және жыл бойғы түрлерге бөлу ұсынылмайды, АР көпфакторлығына байланысты және оны емдеу мен «маусымдық емес» кезеңде де профилактика қажеттілігі себебінен.   [3].

Диагностикасы


ДИАГНОСТИКАНЫҢ  ӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМШАРАЛАРЫ

Диагностикалық критерийлер:

Шағымдар және анамнез (УД В-С): ·       мұрынның бітелуі (обструкция)  – толық, ішінара немесе кезекшілік, емдеудің дозалау режимі және этиологиясына қарай күннін әр түрлі уақытында белгіленеді; 
·       мұрыннан бөлінулер (ринорея) – алдымен сулы немесе шырышты сипатты, бірақ заңды асқынулар қалыптасу кезінде қоюырақ бола бастайды және арасында шырышты-іріңді сипатты қамтуы мүмкін; 
·       мұрынның қышуы, күю сезімі; 
·       түшкіру, кейде ұстаматәріздес; 
·       қосымша шағымдар – бас ауыруына, әлсіздікке, ашушаңдылыққа, тамақтың қышуына, құрғақ мазалаушы жөтелге (трахея мен көмейге қабынуға қарсы медаторлармен бөлінулердің ағуы себебінен), бұл болашақ бронхоспазмның белгісі болып табылады.   
аллергиялық анамнезде аурудың ұзақтығына, маусымдығына, тәуліктік циклдығына, үйден шығудың әсеріне, белгілі бір тағамды қолдануға, спецификалық және спецификалық емес қоздырушы факторлармен байланысына, кәсіби зиянтигізгіштерге, отбасылық аллергоанамнезге назар аударған жөн  [3-5].
Физикалық зерттеп-қараулар:
Жалпы қарау
(УД С):
·           мұрын аймақтары жанындағы терінің гиперемиясының бар болуы (біріншіден ринорея себебінен, екіншіден қышыну үшін); 
·           көз астындағы қара қоңыр шеңберлер (шыбыұ шыбықтәрізді-таңдай тамырларындағы қанның тоқтап қалуы); 
·           көрінетін «аллергиялық салют»;
·           «Аденоидты әлпет», жоғары  «готикалық» таңдай;
·           географиялық тіл;
·           псевдопаннус (көздің мөлдір сыртқы қабығындағы жарты ай тәріздес ойық). 
Зертханалық зерттеулер:
Мұрыннан жағындының,  қырындының немесе шайындының цитологиялық зерттеуі    (риноцитограмма) мұрыннан бояумен бөлінетінді не Райт бойынша, не Ханзел бойынша, әдетте жағынды, шайынды немесе қырынды түрінде – аллергия жайлы  жоғары эозинофилия растайды    (УД B-С)
Сарысуда жалпы IgE  анықтау ·         100 МЕ/мл аса жоғарылау (УД – A-B).
Қан сарысуында спецификалық IgE анықтау  (спецификалық аллергодиагностика invitro) ·     invitro аллергендердің негізгі топтарымен (тұрмыстық, эпидермальдық, тозаңдық, инфекциондық, тағамдық, дәрілік) – АР этиологиясын нақтылауға, терапиялық тактиканы анықтауға, АСИТ  болжамдау мен өткізуге мүмкіндік береді   (УД A,B).
Аспаптық зерттеулер:
Терілік сынамалар (спецификалық аллергодиагностика invivo) ·        терілік сынамалар, қоздырушы сынамалар (тек аурудың толық ремиссиясы кезеңінде, дәрігердің қарауымен арнайы аллергологиялық кабинеттерде өткізіледі) – АР этиологиясын нақтылауға, терапиялық тактиканы анықтауға, АСИТ  болжамдау мен өткізуге мүмкіндік береді   (УД A,B).
Мұрын қуысының эндоскопиялық зерттеуі ·        тікелей алдыңғы және/немесе артқы риноскопия, үдерістің ошақтау сипатын, басқа аурулармен дифференциялануға, түтіктік бадамшалар жағдайын және т.с.с. анықтауға мүмкіндік береді (шырышты қабаттың түсі мен оның ылғалдылығы, мұрын шымылдығының қалпын, оның алдындағы бөлімдердегі тамырлар жүйесіне көңіл аудара отырып, тамырлар калибрын, мұрын қабыршағының жағдайыг (түрі,  түсі, көлемі, мұрын шымылдығына арақатынасы), консистенциясын, көлемін және мұрын жолдарының құрамын, әсіресе ортадағы анықтау үшін түймедей зондпен пальпациялайды)  (УД В,С)
Қосалқы мұрын қуыстарының рентгенографиясы ·          мұрын мен қосалқы қуыстардың органикалық немесе іріңдік зақымдалуының бар екенін, мұрынның және қосалқы қуыстарының шырышты қабаттарының ісінуін анықтауға мүмкіндік береді  (УД B,C);
Қосымша зерттеу әдістері
ЖҚТ ·      диагностикалық сенімді маңызды көрсеткіштер жоқ, эозинофилияның бар болуы риниттің аллергиялық  этиологиясын растай алады, алайда міндетті болып табылмайды, лейкоцитоз қалыптасуымен ЭТЖ синуситың қосылғаны жайлы хабардар етуі мүмкін    (УД С).
Мұрын мен қосалқы қуыстардың компьютерлік томографиясы    ·          қосымша әдіс, сарысулы ісіктің, полиптердің органикалық зақымдануын, анатомиялық ауытқушылықтардың бар екенін және т.с.с нақтылап білуге мүмкіндік береді   (УД B)
 
 
Бөлінетіннен инфекциялық флораға себінді алу  ·          іріңді инфекциялар рецидивтелген, терапия резистенттілік және т.с.с жағдайдағы қосымша әдіс   (УД С)
Риноманометрия ·          қосымша әдіс, мұрын жолдарының өтімділігін және дбір жақтан немесе екі жақтан қарсылаудың бар болуын бағалауға мүмкіндік береді   (УД C)
Иіс сезу табалдырығын және  мукоцилиарлы транспортты анықтау ·          қосымша әдістер, клиникалық қажет болған кездерде бөлек  жағдайларда қолданылады  (УД D)
 
 
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
·               оториноларингологтің  консультациясы –ұзақ мерзімді іріңді бөлінудің бар болған жағдайында, анамнезде мұрын жарақаттарының және оның созылмалы аурулардың болуы, таралып кеткен полипозды және/немесе көрінетін құрылымның деформациясы/аномалиясы, құлаққа немесе көмейге асқынудың дамуын анықтау;   
·                офтальмологтің консультациясы – кератит дамыған жағдайда, ілеспелі глаукоманың бар болуы, конъюктивит терапиясына айқын немесе резистентті болуын, дакриоцистит немесе басқа асқынулардың бар болған жағдайында;
·               басқа арнайы мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша.  

Амбулаторлық деңгейдегі диагностикалық алгоритм:  
АР клиникалық көріністерінің тұрақсыздығына байланысты, дәрігер қараған уақытта олар мүлде болмауы мүмкін, бұл аурудың диагностикалаудың аймақтық ерекшеліктерінің біршама болуының себебі болып табылады. [6,7,8]. 

Дифференциалды диагноз


Дифференциалды диагноз:
Белгі Маусымдық АР Жыл бойғыАР Вазомоторлы ринит Эозинофильды аллергиялық емес ринит Инфекционды ринит
Анамнезде аллергия жиі жиі сирек болуы мүмкін сирек
Отбасылық анамнезе аллергия жиі жиі сирек болуы мүмкін сирек
Ағымы анық маусымдық жылдың кез келген уақытында асқыну жылдың кез келген уақытында асқыну жылдың кез келген уақытында асқыну спорадиялық жағдайлар
Қалтырау жоқ жоқ жоқ жоқ жиі
Этиологиялық факторлар аллергендермен байланыс аллергендермен байланыс қоздырғыш заттар жоқ инфекциялық агенттер
Мұрыннан бөлінулер мол сулы шырышты сулы немесе шырышты мол сулы шырышты немесе іріңді
Аллергиялық «салют» жиі жиі сирек болуы мүмкін сирек
Конъюнктивит жиі болуы мүмкін сирек сирек сирек
Мұрынның шырышты қабаты боз, жұмсақ, ісінген алуан түрлі көрініс алқызыл, ісінген боз, жұмсақ, ісінген гиперемияланған, ісінген
Мұрыннан жағынды эозинофилия эозинофилия тиісті өзгерулер жоқ эозинофилия эпителий, нейтрофилдер лимфоциттер
ЖалпыIgE жиі жоғарыланған жиі жоғарыланған қалыпты қалыпты қалыпты
Аллерген-спецификалық IgE бар бар әдетте жоқ әдетте жоқ әдетте жоқ
Антигистаминді препараттар тиімділігі жоғары бірқалыпты бірқалыпты төмен төмен
 Деконгестанттар тиімділігі бірқалыпты бірқалыпты төмен бірқалыпты бірқалыпты

Емдеу тактикасы (амбулатория)


АМБУЛАТОРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ
Амбулаторлық деңгейде емдеу аллергиялық ринитпен күрестегі жалғыз негізгі әдіс (тіптен жалғыз) болып табылады. Тактика симптоматиканы төмендетуге (топикалық, назалдық, жалпы), пациенттің өмір сұру сапасын жақсартуға, қайталануы асқынулардың және жоғарғы және төменгі тыныс жолдары жағынан шиеленісудің алдын алуға сайып келеді, бронх демікпесі дамуын қосқанда.   
 
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
·               күзетуші режим (аллергендермен, қоздырушы агенттермен, суып қалудан, ЖТВИ және т.с.с. байланыстан қашу); 
·               гипоаллергенді диета;
·               себепті және қоздырушы факторларды алып тастау  (элиминация);
·               себепті және қоздырушы факторлармен байланысты азайту, аллергенді толық элиминациялау мүмкін болмаған жағдайда;  
·               тыныс алу гимнастикасы;
·               барьерлік құралдар және тұзды ерітінділер назалды спрейлер түрінде. Дәрілік заттар болып табылмайды. Топикалық қолданылады, алдын алу және қалпына келтіру мақсатында.   
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу (ауырлықтың түріне, фазасына және дәрежесіне қарай), негізгі принциптер  (УД А):

Негізгі құралдар:
Топикалық (интраназальды) глюкокортикостероидтар(УД А):
·               аллергиялық ринитты базалық патогенетикалық емдеу. Тоқтаусыз қолдану ұзақтығы екі жылға дейін созылуы мүмкін, алайда бұл жағдайда препараттарды тағайындаудың баламалы курстары көрсетілген (мысалы, күнара, немесе аптасына екі-үш рет).  Тек осы препараттар тобы ғана АР асқынуларының кешенді емделу мен профилактикасын қамтамасыз етеді   (конъюнктивит, ларингит, обструктивтф синдром, бронх демікпесі және т.б.). Монотерапия немесе антигистаминді немесе антилейкотриенді препаттармен   peros  құрамдастырылған түрінде қолданылады.   Курс ұзақтығы 1 аптадан  6 айға дейін (қажет болған жағдайда 12 айға дейін). 6 жастан бастап балалар және ересектерге қолдануға ұсынылған   [9].
·               бетаметазон– 100-400 мкг/тәулігіне (тәулігіне 2-8 шашу);
·               мометазон – 100-400 мкг/тәулігіне (тәулігіне 2-8 шашу);
·               флутиказонапропионат– 100-400 мкг/тәулігіне (тәулігіне 2-8 шашу);
·               флутиказонафуроат– 100-400 мкг/тәулігіне (тәулігіне 2-4 шашу).

Антилейкотриенлі препараттар (лейкотриенді рецепторлар антагонисттері)(УДА):
·               АР базалық емдеу, әсіресе оның бронхообструктивті көріністер және демікпемен үйлескенде, БД дамуының профилактикасы. Әдеттегідей, топикалық интраназальды ГКС құрамдастырылып тағайындалады немесе монотерапия ретінде (сирек).  Балаларға 6 айдан бастап (4мг), 6 жастан бастап (5 мг), жасөспірімдерге және ересектерге (10 мг) тағайындалады   (10 мг) [9].
·               монтелукаст– 4, 5 немесе 10 мг,  пациенттің жас шамасына қарай, күніне 1 рет, кешке, ұзақ мерзімге (3-6 айға дейін немесе одан да ұзақ, егер клиникалық көрсетілімдер бар болса). 

2-ші немесе 3-ші буындағы антигистаминды құралдар(УД А):
Аллергиялық ринитті базалық емдеу. Бірнеше күннен бастап бірнеше айға дейін курстармен қолданылады. Топикалық интраназальды ГКС құрамдастырылып тағайындалады немесе монотерапия ретінде (сирек, әсіресе ілеспелі есекжемнің бар болу жағдайында). Күніне 1 рет, ересектер мен 2 жастан бастап балаларға, тек қана ауық арқылы қабылдайтын түрді тағайындалады [9]. Емделу курсының ұзақтығын емдеуші дәрігер анықтайды, әдетте 3 айдан көп емес. 
·               лоратадин 10 мг/тәу;
·               цетиризин 10 мг/тәу;
·               фексофенадин 120 мг және 180 мг/тәу;
·               эбастин 10-20 мг/тәу*;
·               дезлоратадин 5 мг/тәу;
·               левоцетиризин 5 мг/тәу;
·               биластин 20 мг/тәу.

1 буындағы антигистаминды құралдар(УД А) – алғашқы 3-5 күнде келесіде 2ші немесе 3-ші буындағы препараттарға өтумен орта немесе ауыр дәреженің жіті ағымында қолданылады. Балаларда туғаннан, жасөмпірімдерде және ересектерде, ауыз арқылы қабылдау және парентеральды түрде қолданылады  [9].
·               хлоропирамин5-75 мг/тәу.;
·               хифенадин 25-75 мг/ тәу.*;
·               мебгидролин 50-150 мг/ тәу.*;
·               дифенгидрамин  50-150 мг/ тәу.;
·               клемастин 1-3 мг/ тәу.;
·               прометазин 25-75 мг/ тәу.;
·               диметинден1-6 мг/ тәу.*
·               кетотифен1-3 мг/ тәу.*

Симпатоматикалық құралдар(УДА) – мұрын ауруларын емдеу үшін (деконгестанттар) мұрын жолдарын уақытша қалпына келтіруге арналған (мысалы, топикалық стероидтарды қабылдау алдында), сондай-ақ аллергиялық риниттің жеңіл ағымында тек симптоматикалық құралдар ретінде қолданылады.   6 жастан бастап балаларға және ересектерге, 5-7 күн ішінде тәулігіне 4 дозадан көп емес тағайындалады, өйткені тахифилаксияға және басқа да жағымсыз әсерлердің даму қаупі бар   [9].
·               нафазолин 0,05%, 0,1%*;
·               оксиметазолин 0,05, 0,1%%;
·               ксилометазолин 0,05, 0,1%;
·               тетризолин 0,05%, 0,1%*.

Қосымша дәрілік заттар:
Аллергенспецификалық иммунотерапия (УД А):
САД invitro және invivo өткізілгеннен кейін және себепті-маңызды аллергендерді тапқан кезде егер оларды элиминациялау мүмкін болмаса және қарсы көрсетілімдер жоқ болса аллергологпен жүргізіледі.  Тек толық ремиссия кезеңінде ғана.  СИТ бірнеше жолдармен мүмкін   – субкутанды, пероральды, сублингвалды, интраназальды [10,11]. Емделуге  арналған, клиникалық сынақтардан өткен және Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген аллергендердің жоғары тазаланған экстракттары қолданылады.   

Мембраностабилизаторлар*(УД D):
Көбінесе жергілікті қолданылады, профилактикалық мақсатта, көбінесе балалық жасқа көрсетілген. Жүйелік қолдану тиімділігі нақтыланбаған.   
·        Кромоглицинды қышқыл 50-200 мг/тәу.
NB!*– хаттаманы қайта қарау кезінде КНФ-қа қосылмаған препараттар, бірақ ҚР тіркелген   (06.2017-на жағдай, қолжетімді www.knf.kz)
 
Хирургиялық емдеу: жоқ.
 
Әрі қарай жүргізу:
Профилактикалық шаралар:
Аллергия, аллергиялық ринит және ең жиі асқыну түріндегі бронх демікпесі туралы білуді насихаттау  [10]. Гиперсезімталдықты ерте анықтау, отбасылық немесе жеке анамнездің ауырлауы кезінде мұқият болу, жоғарғы тыныс алу жолдарының ауруларын анықтау және емдеу, шылым шегуден бас тарту, еңбек пен тұрмыс экологиясы, салауатты өмір салты. 
·          аллергологтың динамикада қарауы; 
·          аллергия (астма) мектебінде пациенттерді оқыту; 
·          спецификалық аллергодиагностика және себепті аллергендерді элиминациялау;   
·          үйде және жұмыс орнында профилактикалық гипоаллергенді шаралар;  
·          қоздырушы факторларды, шылым шегуді алып тастау; 
·          арнайы фильтрлар немесе бетперделерді тағу; 
·          тазалау, ионизациялау,  озонациялау,  фильтрациялау, ауаны ылғалдандыру жүйелерін, сулы фильтрациясы бар немесе «жуушы» шаңсорғыштарды қолдану;
 
Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
·               клиникалық көріністерді тоқтату;
·               мұрын жолдарының өтімділігін қалыпқа келтіру; 
·               мұрынмен демалуды, әсіресе түнгі уақытта қалыпқа келтіру; 
·               өмір сүру сапасын жақсарту;
·               еңбекке жарамдылықты қалыпқа келтіру;
·               тері-аллергиялық тестілеу кезінде сенсибилизацияны төмендету; 
·               жалпы және спецификалық IgЕ (әдетте ұзақ АСИТ өткізу аясында) көрсеткіштерін төмендету.  

Емдеу тактикасы (стационар)


СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ: жоқ.

Ауруханаға жатқызу


Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер: жоқ.


Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер: жоқ.

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
    1. 1) Allergic rhinitis. Consensus statement. EAACI Position paper. // Allergy. 2000:55 – 116-134. 2) ARIA 2010. Allergic rhinitis and its impact on asthma. AnnualWorkshopReport. WHO. 2010. 3) Научно-практическая программа «Программа по менеджменту бронхиальной астмы и аллергического ринита на современном этапе в Республике Казахстан»,г.Алматы, 2011, 27 с. 4) Аллергология и иммунология. Национальное руководство. Под ред. Р.М. Хаитова, Н.И.Ильиной.- М.: ГЭОТАР Медиа, 2013 – 640 с 5) Аллергология. Федеральные клинические рекомендации. Под ред. Р.М. Хаитова, Н.И. Ильиной.- М., 2014.- 126 с 6) Akdis C.A., Agache I. Global Atlas of allergy. - EAACI, 2014.- 398 p. 7) Федеральные клинические рекомендации по диагностике и лечению аллергического ринита – Москва, 2013 – 18 с. 8) Акпеисова Р.Б. Эпидемиологические и клинико-фукнциональные особенности аллергического ринита в сочетании с бронхиальной астмой. – автореф. канд. дисс. – Алматы, 2009 г. – 28 с. 9) Национальный регистр лекарственных средств. Состояние на июнь 2017 г. НЦЭЛСИМН МЗ РК. Доступно с www.dari.kz 10) Global strategy for asthma management and prevention, 2012 (Update).- 2016.- 128 p. (доступнонаwww.ginasthma.com) 11) White book on allergy: Update 2013. Pavancar R. et al (eds) - World allergy organization, 2013 – 239 p.

Ақпарат


ХАТТАМАНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Хаттаманы әзірлеушілердің тізімі: 
1)  Нурпеисов Таир Темырланович – медицина ғылымдарының докторы, доцент, Алматы қаласының «Кардиология және ішкі ауруларды ғылыми-зерттеу институты» ШЖҚ РМК, Республикалық аллергология  орталығының жетекшісі.
2)  Испаева Жанат Бахытовна – медицина  ғылымдарының докторы, профессор, С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медициналық университетінің аллергология мен клиникалық иммунология курсының меңгерушісі, Қазақстандық аллергологтар және иммунологтар ассоциациясының Президенті, EAACI мүшесі.   
3)      РозенсонРафаил Иосифович –медицина ғылымдарының докторы, «Астана медицина университеті» АҚ №1 балалар аурулары кафедрасының  профессоры.  
4)      Юхневич Екатерина Александровна – PhD, «Қарағанды мемлекеттік медициналық университетінің» ШЖҚ РМК клиникалық фармакология және дәлелді медицина кафедрасының доцентының м.о.. 
 
Мүдделер қақтығысы: жоқ.
 
Рецензенттер тізімі:
1)     Газалиева Меруерт Арстановна – медицина ғылымдарының докторы, доцент, Қарағанды мемлекеттік медициналық университетінің аллергология және иммунология кафедрасының меңгерушісі.  
 
Хаттаманы қайта қарау шарттары: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күнінен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх