Аутоиммунды тиреоидит
Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)
Анықтамасы
Анықтамасы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы жөніндегі біріккен комиссиясының
2017 жылғы «18» тамыздағы
№ 26 хаттамасымен мақұлданған
Аутоиммунды тиреоидит – органо-спецификалық аутоиммунды аурулар, бұл бастапқы гипотиреоздың негізгі себебі болып табылады. Қалқанша безінің дисфункциясының болмауында тәуелсіз клиникалық маңыздылығы болмайды [1].
КІРІСПЕ БӨЛІМ
АХЖ-10 коды (тары) :
| АХЖ-10 | |
| Коды | Атауы |
| Е 06.3 | Аутоиммунды тиреоидит |
Хаттаманы әзірлеу/қайта қарау күні: 2017 жыл.
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:
| АИТ | – | аутоиммунды тиреоидит |
| бос Т4 | – | бос тироксин |
| Бос Т3 | – | бос трийодтиронин |
| ТТГ | – | тиреотропты гормон |
| ТГ | – | Тиреоглобулин |
| ТПО | – | Тиреопероксидаза |
| ҚБ | – | Қалқанша безі |
| ТГ АТ | – | Тиреоглобулинге антидене |
| ТПО АТ | – | Тиреопероксидазаға антидене |
Хаттаманы пайдаланушылар: терапевттер, жалпы практика дәрігерлері, эндокринологтар.
Пациенттердің санаты: ересек адамдар.
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:
| А | Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін. |
| В | Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулеріне жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+) тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін. |
| С | Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу (+), олардың нәтижелері тиісті популяцияға немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданылмайтын жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес тәуекелі бар РБЗ-ға (++ немесе +) қолданылуы мүмкін. |
| D | Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу немесе сарапшылардың пікірі. |
| GPP | Үздік клиникалық практика |
Жіктемесі
Жіктеме:
· атрофиялық түрі;
· гипертрофиялық түрі.
Клиникалық нұсқалары ювенилды тиреоидит және фокальды (минималды) тиреоидит болып табылады.
Гистологиялық әдіспен қалқанша безі тіндерінің лимфоидті және плазмоциттерді инфильтрациясымен, тиреоциттердің (Гюртле жасушаларының) онкоцитті трансформациясымен, фолликулдардың бұзылуымен, коллоидтық қорлардың және фиброздардың төмендеуімен анықталады. Кәмелетке толмағандардағы тиреоидит жеңіл лимфоидті инфильтрация және фиброзбен көрінеді. Фокалды тироидит кезінде паренхималды бұзылу және лимфоидті инфильтрация өте төмен, Гюртле жасушалары жоқ.
Аурудың ағымы ұзаққа созылады, эутиреозды фазада симптомсыз болып табылады. АИТ, әдетте, гипотиреоздың бастапқы сатысында және жиі (10% жағдайда) өтпелі (6 айдан артық емес) триотроксикоз диагностикаланады.
АИТ бастапқы кезеңде дамыған манифесті гипотиреоз, Қалқанша безі паренхимасының тұрақты және қайтымсыз бұзылуын куәландырады және өмір бойы толықтырушы терапияны талап етеді.
Диагностикасы
ДИАГНОСТИКАНЫҢ ӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМ-ШАРАЛАРЫ
Диагностикалық өлшемшарттар:
Шағымдар және анамнез:
Алғашқы жылдары шағымдар мен белгілер әдетте жоқ. Уақыттың өтуімен беттің, аяқтардың ісінуіне, ұйқышылдыққа, күйзеліске, әлсіздікке, шаршауға, әйелдерде - менструальдық бұзылушылықтарға қатысты шағымдар болуы мүмкін. Гипотиреоздың барлық пациенттерде дамымайтынын есте ұстаған жөн, 30% -ы қалқанша безге антиденелерді ғана тасымалдап жүруі мүмкін.
Физикалық қарап-зерттеу: АИТ-нің гипертрофиялық нысанында қалқанша безі ұлғайған, тығыз консистенциялы, оның беті «біркелкі емес»; АИТ-нің атрофиялық нысанында қалқанша безі ұлғаймайды.
Зертханалық зерттеулер:
Гормоналдық көрініс: ТТГ, свТ3, свТ4 зерттеу, тирепероксидазға қарсы антиденелер, тироглобулинге қарсы антиденелер
Аспаптық зерттеулер:
· ҚБ УДЗ – түбегейлі ультрадыбыстық белгі - тіннің эхогенділігіндегі диффузиялық төмендеу;
· жіңішке инелі пункциялық биопсия – көрсетілім бойынша.
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер: жоқ;
Диагностикалық алгоритм
Үйлестірілген кезінде АИТ-ны табуға мүмкіндік беретін «үлкен» диагностикалық белгілер, мыналар – бастапқы гипотиреоз (манифесттік немесе субклиникалық), қалқанша безінің тініне қарсы антиденелердің, сондай-ақ аутоиммундық патологияның ультрадыбыстық белгілерінің бар болуы.
Дифференциалды диагноз
Дифференциалды диагноз және қосымша зерттеулер негіздемесі
| Диагнозы | Дифференциальдық диагностикалау үшін негіздеме | Зерттеулер | Диагнозды жоққа шығару өлшемшарттары |
| Грейвс ауруы (диффузиялық уытты зоб) | Тиреотоксикоз синдромының болуы | рТТГ АТ анықтау | · рТТГ АТ жоғары титрінің болмауы |
Емдеу тактикасы (амбулатория)
АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ
Қазіргі кезде қалқанша безіндегі жеке аутоиммунды үдеріске әсер етудің ешқандай әдістері жоқ. Дәрі-дәрмектік терапия (левотироксин препараттары) гипотиреоз анықталғанда ғана тағайындалады.
Дәрі-дәрмексіз емдеу
Режимі: IV
Стол: №15 диета
Дәрі-дәрмекпен емдеу: жалғыз дәрілік зат – натрий левотироксин таблеткаларда.
Манифесті гипотиреоз кезінде бастапқы тәуліктік доза:
· 60 жасқа толмаған науқастарда - 1,6-1,8 мкг / кг;
· жүрек-тамыр жүйесі ауруларымен ауыратын және 60 жастан асқан науқастарда - 12,5-25 мкг, әрбір 6-8 апта сайын 12,5-25 мкг артады.
Таңертең тамақтануға дейін 30 минуттан кешіктірмей аш қарынға қабылдаңыз. Қалқанша безінің гормонын 4 сағат ішінде қабылдағаннан кейін антацидтерді, темір және кальций препараттарын қабылдаудан аулақ болыңыз.
Ұстау дозасын таңдау жалпы жағдайды, импульстің жылдамдығын, қандағы TТГ деңгейін динамикалық анықтауға байланысты жүргізіледі. Алғашқы анықтау терапияның басталуынан 6 аптадан ерте жасалмайды, содан кейін әсер етуге дейін 3 айда бір рет жасалады.
Субклиникалық гипотиреоз кезінде (қандағы қалыпты Т4-мен және гипотиреозға арналған клиниканың жоқтығымен бірге TТГ деңгейін жоғарылату) ұсынылады:
· 3 - 6 айға кейін қалқанша безінің функциясының бұзылушылығының тұрақты сипатын растау мақсатында қайталанған гормоналды зерттеу; егер субклиникалық гипотиреоз жүктілік кезінде анықталса, левотироксин терапиясы толық толықтырушы дозада дереу беріледі;
Негізгі дәрілік заттардың тізбесі (қолдану ықтималдығы 100%):
| Дәрілік топ | ДЗ халықаралық патенттелмеген атауы | Қолдану тәсілі | Дәлелділік деңгейі |
| Тиреоидты зат | Натрий левотироксині | Гипотиреоз дамыған науқастың дене салмағының 1 кг үшін 1,6-1,8 мкг | А |
Қосымша дәрілік заттар тізбесі: жоқ.
Хирургиялық араласу: жоқ.
Әрі қарай емдеу:
· Клиникалы-зертханалық тиімділікке қол жеткізгеннен кейін левитироксиннің дозасының адекваттығын анықтау үшін 6 айда 1 рет ТТГ зерттеуі жүргізіледі. Субклиникалық гипотиреоздың алмастырғыш терапиясының қанағаттанарлық өлшемшарты – қандағы қалыпты TТГ деңгейін тұрақты ұстау (0,5-2,5 миллилитр / л) болып табылады.
Жүрек-тамыр жүйесі ауруларымен ауыратын және 60 жастан асқан науқастарда гипотиреоздың субклиникалық жағдайын қолдап отыратын левитироксиннің дозаларында жүргізу керек.
NB! АИТ-нің прогрессиясын бағалау мақсатында қалқанша безге қарсы антиденелердің деңгейінің динамикасын зерттеу диагностикалық және болжамды маңызға ие емес.
Емдеудің тиімділік индикаторлары: жастарда гипотиреоздың клиникалық және зертханалық белгілерін толығымен жою, қарттарда - оның ауырлығын төмендету.
Ауруханаға жатқызу
ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ТИПІН КӨРСЕТУМЕН ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУҒА АРНАЛҒАН КӨРСЕТІЛІМДЕР
Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер: жоқ.
Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер: жоқ.
Ақпарат
Пайдаланған әдебиеттің тізбесі
-
Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
- 1) ФадеевВ.В., МельниченкоГ.А. Гипотиреоз. Руководство для врачей. - М., 2002. – 218 с. 2) Браверманн Л.И. Болезни щитовидной железы. - М.: Медицина. 2000. - 417 с. 3) Котова Г.А. Болезни органов эндокринной системы. Под редакцией Дедова И.И. - М.: Медицина.- 2002. - 277 с. 4) Лавин Н. Эндокринология. – М.: Практика. - 1999. – 1127 с. 5) Балаболкин М.И, Клебанов Е.М., Креминская В.М. Дифференциальная диагностика и лечение эндокринных заболеваний. – М.: Медицина, 2002. - 751 с. 6) Мельниченко Г.А., Фадеев В.В. Диагностика и лечение гипотиреоза Врач. - 2004. - №3. - С. 26-28. 7) Фадеев В.В. Йоддефицитные и аутоиммунные заболевания в регионе легкого йодного дефицита: автореф. … докт. мед. наук. - Москва. - 2004. - 26 с. 8) Пальцев М.А., ЗайратьянцО.В., ВетшевП.С. и др. Аутоиммунный тиреоидит: патогенез, морфогенез и классификация // Архив патологии. – 1993. - №6 – С. 7-13. 9) Хмельницкий О.К., Елисеева Н.А. Тиреоидиты Хашимото и Де Кервена // Архив патологии. – М.: Медицина. – 2003. - № 6. – С. 44-49. 10) Калинин А.П., Киселева Т.П. Аутоиммунный тиреоидит. Методические рекомендации. - Москва. -1999. - 19 с. 11) Петунина Н.А. Клиника, диагностика и лечение аутоиммунного тиреоидита // Проблемы эндокринол. - 2002. –Т48, №6. – С. 16-21. 12) Каминский А.В. Хронический аутоиммунный тиреоидит (этиология, патогенез, радиационные аспекты) // Мед. часопис. Украина. -1999. - №1(9). - С.16-22. 13) КандрорВ.И., Крюкова И.В., КрайноваС.И. и др. Антитиреоидные антитела и аутоиммунные заболевания щитовидной железы // Проблемы эндокринологии. – 1997. - Т.43, №3. – С. 25-30. 14) American Association of Clinical Endocrinologists Medical Guidelines for Clinical Practice for the Diagnosis and Management of Thyroid Nodules // AACE/AME Task Force on Thyroid Nodules. — Endocr. Pract. — 2006. — Vol. 12. — P. 63-102.
Ақпарат
ХАТТАМАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ АСПЕКТІЛЕРІ
Біліктілік деректерін көрсете отырып, хаттама әзірлеушілерінің тізімі:
1) Таубалдиева Жанат Сатыбайқызы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Ұлттық ғылыми медициналық орталығы» АҚ эндокринология бөлімінің жетекшісі;
2) Мадиярова Меруерт Шайзиндинқызы – медицина ғылымдарының кандидаты, Республикалық диагностикалық орталық «UMC» КҚ эндокринология бөлімінің меңгерушісі;
3) Смағұлова Ғазиза Ажмағықызы – медицина ғылымдарының кандидаты, доцент, «М. Оспанов ат. Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК ішкі аурулар пропедевтикасы және клиникалық фармакология кафедрасының меңгерушісі.
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
Рецензенттер:
1) Базарова Анна Викентьевна – медицина ғылымдарының кандидаты, «Астана медицина университеті» АҚ эндокринология кафедрасының доценті;
2) Темірғалиева Гүлнәр Шахмықызы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Мейiрiм Көпсалалы медицина орталығы» ЖШС эндокринологы.
Хаттаманы қайта қарау шарттарын көрсету: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күннен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.
Қазықтаулы файлдар
Назар аударыңыз!
- Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.
- Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.
- Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.
- Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.
- Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.