Остеоартроз

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)

Артрозы (M15-M19)
Ревматология

Анықтамасы

Анықтамасы


Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің
Медициналық қызметтердің сапасы жөніндегі бірлескен комиссиясымен мақұлданды
2016 жылдың "29" қыркүйектегі
№ 12 хаттама 

Остеоартроз (ОА) –  ұқсас биологиялық, морфологиялық, клиникалық көріністері бар әртүрлі этиологиядағы және негізінде буындардың барлық компонеттерін, бірінші кезектеп, шеміршектің, субхондарльды сүйектің, синовиалық қабықтың, байламдардың, капсулалардың, буын маңындағы бұлшықеттің зақымдалуы жататын аурудың гетерогенді тобы. 

АХЖ-10 және АХЖ-9 кодтарының ара қатынасы[1,2,3,7,9,8]: КХ-ға 1-қосымшаны қараңыз.
 
Хаттаманы әзірлеген күні: 2016 жыл (2013 жылдан бері қайта қаралған).
 
Хаттаманы пайдаланушылар: жалпы тәжірибие дәрігері, терапевтер, ревматологтар, травматологтар.
 
Пациенттер санаты: ересектер.
 
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:

A Нәтижесі тиісті популяцияда таралуы мүмкін жүйелі қатенің болу ықтималдығы өте төмен (++) болып келетін жоғары сапалы мета-талдау, РКЗ жүйелі шолуы немесе ірі РКЗ.
B Нәтижесі тиісті популяцияға таралуы мүмкін когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулерін жоғары сапалы (++) жүйелі шолу немесе жүйелі қате тәуекелі өте төмен болып келетін Жоғары сапалы (++) когортты немесе жүйелі қате жоғары емес (+) РКЗ жағдай-бақылау зерттеулері.
C Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелі қатенің (+) жоғары емес тәуекелімен рандомизациялаусыз бақыланатын зерттеу. Нәтижелері тиісті популяцияға таралуы мүмкін немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей таралмайтын жүйелі қатенің (++ немесе +) өте төмен немесе жоғары емес тәуекелі бар РКЗ.
D Оқиғалар топтамасының сипаттамасы немесе бақыланбайтын тексеру немесе сарапшылардың пікірі.

Жіктемесі


Жіктеу [1-3,5,7,8]

I. Патогенетикалық нұсқалар:
·          Бастапқы (идиопаттық) ОА.
·          Қайталама ОА (бірқатар себептер салдарынан дамиды):
−         жарақаттан кейінгі;
−         туа біткен, жүре біткен немесе эндемиялық аурулар (Пертес ауруы, гиперұтқырлылық синдромы және т.т.);
−         метаболизмдік аурулар: (охроноз), Гоше ауруы, гемохроматоз;
−         эндокринді аурулар: қант диабеті, акромегалия, гиперпаратиреоз, гипотиреоз;
−         кальций шөгуі ауруы (кальций фосфаты, кальций гидроксиапатиті);
−         невропатия (Шарко ауруы);
−         басқа да аурулар. аваскулярлық некроз, Педжет ауруы және басқа.
 
II. Клиникалық нысандар:
·          полиартроз;
·          олигоартроз;
·          моноартроз;
·          омыртқаның ОА үйлесе отырып, спондилоартрозбен.
 
III. Басым ауыздықтау:
·          буынаралық буындар (Геберден, Бушар түйіндері);
·          тізе буындары (гонартроз);
·          жамбас-сан буындары (коксартроз);
·          басқа буындар.
 
IV. Рентгенологиялық кезең:
0 – өзгеріс жоқ.
I – күдікті рентгенологиялық белгілер.
II – шағын өзгерістері (буын саңылауының аздаған тарылуы, бірретік остеофиттер).
III – орташа көрінісі (буын саңылауының орташа тарылуы, көптеген остеофиттер).
IV – айқын өзгерістер (буын саңылауы тіпті бақыланбайды, дөрекі остеофиттер).

V - Синовит:
·          бар;
·          жоқ.

VI – Буындардың функционалдық қабілеті (БФҚ):
0 – сақталған (БФҚ 0).
1 - функционалдық қабілеті шектелген (БҚС 1).
2 – еңбек қабілеті жоғалған (БҚС 2).
3 – бөгде күтімді қажетсінеді (БҚС 3).

Қауіп-қатерлі факторлар


Қатер факторлары: 

жасы, дененің артық салмағы, генетикалық бейімділігі, астарлы ауру (әйелдердің етеккір үзілісі алдындағы эстрогендер тапшылығы, буындардың зақымдануы, буындарға ота жасалуы).

Диагностикасы (амбулатория)


АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕГІ ДИАГНОСТИКА [1-4,7,8]:

Диагностикалық критерийлер [5,7-9,12] Қатер факторларының бар-жоғы: жасы 50 асқан, әйел жынысты, дене массасының жоғары индексі, буын осінің алдыңғы зақымдануы немесе ауысуы, тізе буынының гиперуыттылығы, кәсіби жүктеме және қалпына келтіру, отбасылық анамнез, сондай-ақ Геберден түйіндерінің болуы (растау деңгейі Ib–IIb);
·          тізе буындарының үлгілік ОА белгілерінің болуы, жүктеме кезінде аурудың болуы, күннің соңында аурудың өсуі, демалыстан кейін азаюы тәрізді; «стартты ауырсынулар»; таңғы мардымсыз тежелушілік пен қиын қозғалушылық, буын функцияларының шектелуі (растау деңгейі b–IIb);
·          жасы 40 асқан және жүктеме кезінде тізе буынында ауырсынулар пайда болатын тұлғалар үшін, ол жалғаспайтын таңғы тежелушілікпен, функционалдық бұзылулармен және бір немесе бірнеше үлгілік көріністермен сүйемелденеді,  қарау кезінде анықталады (крепитация, қозғалыстың шектелуі, буын көлемінің ұлғаюы), тізе буынының ОА диагнозын рентгенологиялық зерттеу болмаған кезде белгілеуге болады (растау деңгейі Ib);
·          айқын жергілікті қабыну, эритема, қозғалысқа қарамастан аурудың үдемелілігі («қызыл тулар») сепсис, микрокристалдық артрит немесе байыпты сүйек патологиясы туралы білдіреді (растау деңгейі IV);
·          тізе буындарының тік және қосымша бүйір проекциядағы шолу рентгенографиясы гонартроз диагностасының «алтын стандарт» болып табылады­. Классикалық сипаттамалары буын саңылауының тарылуы, остеофиттер, субхондральды сүйек склерозы мен субхондральды буындар болып есептеледі. Аталған белгілер болған кезде одан әрі аспаптық зерттеу (магнитті-резонансты томография, УДЗ, сцинтиграфия) ОА диагностикалау үшін талап етілмейді (растау деңгейі Ib–IIb):
·          ілеспе қабыну ауруларын болдырмау үшін(пирофосфатты артропатия, құяңды артрит, ревматоидты артрит) қан, несеп немесе синовиалық сұйықтыққа зертханалық зерттеу жүргізіледі (растау деңгейі IIb);
·          қарау кезінде тізе буынының синовитін анықтаған кезде синовиалды сұйықтықты ала отырып және оған қабыну ауруларын жою үшін зерттеп, натрий уратының кристалдары мен кальций пирофосфатын анықтау үшін, буынға пункция жүргізу қажет. ОА кезіндегі синовиалды сұйықтық – қабынушылық емес сипатта (<2000 лейкоцит/мм3); көбінесе онда негізгі кальций фосфатының кристалдары қатысады (растау деңгейі IIb).

Шағымдар:
·          зақымдалған буын (буындар) салаларындағы ауырсыну;
·          тұрған немесе жүктеме кезінде аурудың күшеюі.

Анамнез:
·          ауырсыну жүктеме немесе тыныштықта пайда болады;
·          дене жүктемесінен кейінгі күннің соңында ауырсыну күшейеді, демалыстан кейін ауырсыну азаяды;
·          «стартты ауырсынулардың» болуы;
·          аздаған таңғы тежелушілік пен қиын қозғалушылық бар ма;
·          буын қызметінің шектелуі орын алған ба.

Физикалды тексеру:
·          крепитация 
·          буын көлемінің ұлғаюы көбінесе пролиферативті өзгерістер (остеофиттер) есебінен болады, бірақ буын маңындағы тіндердің ісінуі салдары болуы мүмкін.
·          дистальды (Геберден түйіні) және буынаралық буындардың проксимальды (Бушар түйіндері) саласында түйіндердің түзілуі.
·          буын үстінде айқын ісінушілік пен жергілікті температураның артуы сирек туындайды, бірақ қайталама синовиттің дамуы кезінде пайда болуы мүмкін.
·          тізе буындарының варусты деформациясы, «шаршылы» буын, Геберден және Бушар түйіндері дистальды және проксимальды  бунақаралық буындарға сәйкес.
 
Зертханалық зерттеулер [1-4,7-10,12]:
·          ЖҚТ СОЭ артуы синовитінің болуы кезінде;
·          БАК (жалпы ақуыз, несепнәр, креатинин, АЛТ, АСТ, жалпы билирубин, тимолды сынама, холестерин, глюкоза, СРБ);
·          РФ (ревматоидты артритпен сараланған диагностика үшін);
 
Аспаптық зерттеулер [1-6,14]:
·          Зақымдалған буындар рентгенограммасы;
·          Синовит болған кездегі буындардың УДЗ;
·          Сараланған диагностика үшін тізе буындарының МРТ 

Диагностикалық алгоритм [4,6-8,12]:


Диагностикасы (стационар)


СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ДИАГНОСТИКАЛАУ [1-5,8,11]

Диагностикалық өлшемшарттар: амбулаториялық деңгейдi қараңыз.
 
Диагностикалық алгоритм: амбулаториялық деңгейдi қараңыз .
 
Негізгі диагностикалық іс-шаралардың тізбесі:
·          ЖҚТ (24 параметр);
·          БАК (жалпы ақуыз, несепнәр, креатинин, АЛТ, АСТ, жалпы билирубин, тимолды сынама, холестерин, глюкоза, несепнәр қышқылы); СРБ; РФ;
·          ЖНТ;
·          Буындар рентгенографиясы -  буын саңылауының өзгерісі, остеофиттерінің болуы, буын бетінің склероздалуы;
·          Буын УДЗ - синовиттің, бурситтің болуы, менисканы пролабрирлеу.
 
Қосымша диагностикалық іс-шаралар тізбесі:.
·          қанның биохимиялық талдауы: есепнәр қышқылы, альбумин, триглицеридтер, липопротеидтер, кальций, калий,  сілтілі фосфатаза;
·          жасырын қанған нәжіс;
·          АЦЦП қан талдауы;
·          Вассерман реакциясы.
·          синовиалды сұйықтықты талдау;
·          ЭКГ;
·          ФГДС – НПВП-гастропатиясына күдік болған кезде;
·          Кеуде қуысының рентгенографиясы;
·          Жоғары немесе төмеңгі аяқ-қолдардың УЗДГ: аяқ тамырларының түйнеліп кеңеюінің болуы.

Дифференциалды диагноз


Сараланған диагноз және қосымша зерттеулердің негіздемесі [1 6, 14]:
Диагноз Сараланған диагностика үшін негіздеме Тексерулер Диагнозды жоққа шығару критерийлері
Ревматоидты артрит Буындық синдром: РФ, АЦЦП, бунақ рентгенограммасы, бунақ, тізе буындарының МРТ, буындар УДЗ. Ревматоидты артрит үшін бунақтары мен табанының ұсақ буындарының басым зақымдалуы тән, мұндағы патогномониялық алақан сүйектер-бунақтар артириті және проксималды бунақтың бунақаралық буындар, 1 сағаттан астам таңғы тежелушілік болып табылады
Реактивті артрит Буындық синдром: ОАК, ОАМ, хламидияға ИФА, Манту реакциясы, диаскин тест, синовиалды сұйықтықты зерттеу, буындар рентгенограммасы. Өткір басталуы, дамуы мен барысы шапшаң, кнеттен ауырсыну және буындардағы айқын экссудативті құбылыс, безгек, қан формуласының жылжуы, этиоропты терапия әсері. 
Құяң Буындық синдром: ЖҚТ, креатинин, несеп қышқылының деңгейі, ЖНТ, табан рентгенограммасы (симптомы «Ойғыш») Буынның өткір, ұстамалы эпизодтары, жоғары жергілікті белсенділіктен көрінеді, табанның І бармағы бунақаралық буынында процесті ауыздықтау, нақты рентгенологиялық өзгерістер.
Жалған артроз Буындық синдром: Рентгенограмма
 
Анамнезде, жарақат, сыну, буындарды шұғыл емдеу,  жастық шақ. Аяқ-қолдардың функциясының бұзылуы, бірақ ауырсыну маза алмайды. Жалған буынға ие аяқ-қолдар деформацияланған. Қоршаған бұлшықеттер тозған.
Псориатикалық артропатия
 
 
Буындық синдром, бунақаралық буындардың зақымдалуы Зақымдалған буындар рентгенограммасы Табанның үлкен бақайының ерте зақымдануы. Псориаттық түйіндемелердің болуы, тырнақтардың зақымдануы. Рентгенологиялық белгілері: cүйектердің әртүрпі остік қозғалуынан тұратын остеолиттік үдеріс, периостальды салу, буын маңындағы остеопороздың жоқтығы, сегізкөз-жамбас сүйектің жалпақ басы мүшеленуінің зақымдану белгілері, паравертебральды кальцификацияныың рентгенологиялық белгілері

Емдеу тактикасы (амбулатория)


АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕГІ ЕМДЕУ [1-4,7,8]

Емдеу тактикасы [1-6,14]: барлық остеопорозы бар пациенттер амбулаториялық емделеді. 
 
Дәрі-дәрмексіз емдеу [1-4, 9]:
·      Тәртіптемесі: II, еркін;
·      №15 үстел.
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу [3-6, 10]:
·          І рентгенологиялық кезең медикаментозды емес емделу және НПВП;
·          ІІ рентгенологиялық кезең медикаментозды емес емделу, НПВП және жасанды синовиалды сұйықтықты курстармен к/і енгізу;
·          ІІ рентгенологиялық кезең медикаментозды емес емдеу, НПВП, антидепресанттар және жасанды синовиалды сұйықтықты курстармен к/і енгізу;
·          Зақымдалған буынды эндопротездеудің IV рентгенологиялық кезеңі.
 
Негізгі дәрілік заттардың тізбесі:

Дәрі-дәрмек (ХА) Фармакологиялық топтар Енгізу тәсілі Бір реттік дозасы Қолдану дүркінділігі Емдеу курсының ұзақтығы ДД
Ауырсынуды басу құралы
Парацетамол
 
Анилид Іштей  350 мг; тәулігіне 2-4 рет; ұзақ уақыт ДД – А [15-23]
 
Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар
Диклофенак
 
Туынды сірке қышқылы іштей 75-200 мг тәулігіне 1-3 рет курспен А [15-23]
Ацеклофенак Фенилуксусты қышқыл туындысы іштей
 
тәулігіне 100 мг тәулігіне 1 рет курспен ДД – А [15-23, 24]
Эторикоксиб Коксибы іштей
 
тәулігіне 60-120 мг тәулігіне 1-2 рет Курспен ДД – А [15-23]
Лорноксикам оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 б/і, к/і тәулігіне 8-16 мг тәулігіне 1-2 рет 5 күн курстармен ДД – А [15-23]
Лорноксикам оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 іштей тәулігіне 8-32 мг тәулігіне 1-2 рет курспен ДД – А [15-23]
Мелоксикам
 
оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 б/і 15 мг тәулігіне 1 рет 5 күн ДД – А [15-23]
Мелоксикам
 
оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 іштей 7,5-15 мг тәулігіне 1-2 рет курспен ДД – А [15-23]
Нимесулид
 
НПВП сульфонамидтер класынан іштей 100-200 мг тәулігіне 1-2 рет курспен ДД – А [15-23]
Диацереин 1-интерлейкин ингибиторы іштей 50мг тәулігіне 1-2 рет
тәулігіне
курспен ДД – С [20,21,25]
Есірткілік анальгетик
Трамадол Опиоидті анальгетик іштей 50мг тәулігіне 1 рет қажет болған кезде ДД – В [15-22, 26]
 
Трамадол Опиоидті анальгетик б/і 50мг-1мл, 2мл 1 рет қажет болған кезде ДД – В [15-22, 26]
 

Қосымша дәрілік заттардың тізбесі:
Дәрі-дәрмек (ХА) Фармакологиялық топтар Енгізу тәсілі Бір реттік дозасы Қолдану дүркінділігі Емдеу курсының ұзақтығы ДД
Стероидты емес қабынуға қарсы жергілікті
Диклофенак жақпай майы
 
Туынды сірке қышқылы сырттай 2-4 г тәулігіне 2-3 рет курспен ДД – А [15-22,29]
                                          Стероидты қабынуға қарсы
Бетаметазон ацетаты Глюкокортикостероид б/і 4мг/мл 1 рет курспен ДД – А [15-22]
Триамцинолон
 
Глюкокортикостероид б/і 40мг 1 рет курспен ДД – А [15-22]

Шұғыл жағдай кезіндегі әрекеттер алгоритмі: жоқ.
 
Емдеудің басқа түрлері[1,7-10]:
·          пациенттер үшін білім беру бағдарламаларын пайдалану;
·          статикалық жүктемелерді, емдік дене шынықтыруды алып тастай отырып, емдік дене жаттығулары;
·          ден салмағын төмендету (түзету);
·          буындар үшін арнайы құрылғыларды қолдану (бекітетін таңғыш, тізеқап, отопедиялық төсемшелер, ортездер, таяқшамен жүру);
·          физиотерапия (суық немесе жылыны жергілікті қолдану, ультра дыбыстық терапия) – қарсы көрсетілімдері болмаған кезде;
·          уқалау.
 
Мамандардың кеңес беруіне арналған көрсетімдер:
·          невропатологтың консультациясы – омыртқа аралық буындар зақымданған кезде;
·          онкологтың консультациясы – қатерлі ісік ауруларын болдырмау, омыртқа мен жамбас сүйегіндегі метастаздар;
·          остеофтизиатрдың консультациясы – туберкулез генезінің сүйек-буынды жүйенің зақымдалуының алдын алу;
·          травматологтың консультациясы – буындарды шұғыл емдеу туралы мәселені шешу үшін;
·          инфекционистің консультациясы – буын зақымдалуының инфекциялық этиологиясын жою үшін.

Алдын алу іс-шаралары[1-5, 7, 12]:

Алғашқы профилактика: жоқ.

Қайталама алдын алу:
·          дене салмағын бақылау
·          ауыр дене асыра жүктемелерін жою (тұрмыстық, спорттық, кәсіби).
·          ортез, тізеқап кию.
 
Пациент жағдайының мониторингі:
·          диспансерлік бақылау - жылына 1-2 рет;
·          үдемелі емдеу кезінде - травматологтардың консультациясы (хирургиялық түзету қажеттілігі мәселесін шешу үшін).
 
Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
·          жаңа буындардың зақымдалуының жоқтығы;
·          ауырсыну синдромының, қабыну белгілерінің азаюы немесе жойылуы;
·          өмір сүру сапасын жақсарту.

Емдеу тактикасы (жедел жәрдем)


ЖЕДЕЛ КЕЗЕК КҮТТІРМЕЙТІН ЖӘРДЕМ КЕЗЕҢІНДЕ ДИАГНОСТИКАЛАУ ЖӘНЕ ЕМДЕУ

Диагностикалық іс-шаралар:
·     шағымдар жинау, анамнез.
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу:
·          диклофенак 75 мг б/і;
·          кетопрофен 2 мл б/і.
·          трамадол 50-100  мг  б/і немесе іштей ауру синдромының қарқындылығына қарай.

Емдеу тактикасы (стационар)


СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ [1-5,8,11]

Емдеу тактикасы [1-9,12,13,15]: 
  Стационарлық жағдайда терапия алатын пациенттер:
·          айқын ауырсыну синдромымен;
·          тұрақты/қайталамалы реактивті синовит.
 
Дәрі-дәрмектік емес емдеу:
·          Тәртіптемесі: II, еркін;
·          №15 үстел.
 
Дәрі-дәрмекпен емдеу

Негізгі дәрілік заттардың тізбесі:

Дәрі-дәрмек (ХА) Фармакологиялық топтар Енгізу тәсілі Бір реттік дозасы Қолдану дүркінділігі Емдеу курсының ұзақтығы ДД
Ауырсынуды басу құралы
Парацетамол
 
Анилид Іштей  350 мг; тәулігіне 2-4 рет; ұзақ уақыт ДД – А [15-23]
 
Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар
Диклофенак
 
Туынды сірке қышқылы б/і 75-150 мг тәулігіне 1-2 рет курспен А [15-23]
Ацеклофенак Фенилуксусты қышқыл туындысы іштей
 
тәулігіне 100 мг тәулігіне 1 рет курспен ДД – А [15-23, 24]
Эторикоксиб Коксибы іштей
 
тәулігіне 60-120 мг тәулігіне 1-2 рет Курспен ДД – А [15-23]
Лорноксикам оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 б/і, к/і тәулігіне 8-16 мг тәулігіне 1-2 рет 5 күн ДД – А [15-23]
Мелоксикам
 
оксикам туындысы, селективті ингибитор ЦОГ-2 б/і 15 мг тәулігіне 1 рет 5 күн ДД – А [15-23]
Диацереин 1-интерлейкин ингибиторы іштей 50мг тәулігіне 1-2 рет
тәулігіне
курспен ДД – С [20,21,25]
Есірткілік анальгетик
Трамадол Опиоидті анальгетик б/і 50мг-1мл, 2мл 1 рет қажет болған кезде ДД – В [15-22, 26]
 

Қосымша дәрілік заттардың тізбесі:
Дәрі-дәрмек (ХА) Фармакологиялық топтар Енгізу тәсілі Бір реттік дозасы Қолдану дүркінділігі Емдеу курсының ұзақтығы ДД
Стероидты емес қабынуға қарсы жергілікті
Диклофенак жақпай майы
 
Туынды сірке қышқылы сырттай 2-4 г тәулігіне 2-3 рет курспен ДД – А [15-22,29]
Стероидты қабынуға қарсы
Бетаметазон ацетаты Глюкокортикостероид б/і 4мг/мл 1 рет курспен ДД – А [15-22]
Триамцинолон
 
Глюкокортикостероид б/і 40мг 1 рет курспен ДД – А [15-22]

Негізгі дәрілік заттардың тізбесі:
Ауырсынуды басу құрал:
·          Парацетамол.
Стероидты емес қабынуға қарсы препараттар:
·          ДиклофенакАцеклофенак;
·          Эторикоксиб;
·          Лорноксикам;
·          Мелоксикам;
·          Диацереин.
Есірткілік анальгетик:
·          Трамадол
Стероидты емес қабынуға қарсы жергілікті:
·          Диклофенак жақпа майы
Стероидты қабынуға қарсы:
·          Бетаметазон ацетаты;
·          Триамцинолон.
 
Емдеудің басқа да түрлері:
·          пациенттер үшін білім беру бағдарламаларын пайдалану;
·          статикалық жүктемелерді, емдік дене шынықтыруды алып тастай отырып, емдік дене жаттығулары;
·          ден салмағын төмендету (түзету);
·          буындар үшін арнайы құрылғыларды қолдану (бекітетін таңғыш, тізеқап, отопедиялық төсемшелер, ортездер, таяқшамен жүру);
·          физиотерапия (суық немесе жылыны жергілікті қолдану, ультра дыбыстық терапия) – қарсы көрсетілімдері болмаған кезде;
·          уқалау.
 
Хирургиялық емдеу [11,12]:
·      буындарды эндопротездеу;
·      буынның жеке бөліктерін эндопротездеу.

Операция көрсетімдері: аурудың III-IV кезеңдері кезіндегі консервативті терапияға берілмейтін, айқын ауырсыну синдромымен сүйемелденетін аурулар кезеңдері.
Операцияға қарсы көрсетімдер:
·          жуырдағы миокард инфаркті (3 айдан кем);
·          МҚЖБ (3 айдан кем);
·          жүрек және бүйрек жетіспеушілігінің жантәсілім кезеңдері.    
 
Мамандардың кеңес беруіне арналған көрсетімдер:
·          невропатологтың консультациясы – омыртқа аралық буындар зақымданған кезде;
·          онкологтың консультациясы – қатерлі ісік ауруларын болдырмау, омыртқа мен жамбас сүйегіндегі метастаздар;
·          остеофтизиатрдың консультациясы – туберкулез генезінің сүйек-буынды жүйенің зақымдалуының алдын алу;
·          травматологтың консультациясы – буындарды шұғыл емдеу туралы мәселені шешу үшін;
·          инфекционистің консультациясы – буын зақымдалуының инфекциялық этиологиясын жою үшін.
 
Қарқынды терапия және реанимация бөлімшесіне аудару үшін көрсетімдер: жоқ.
 
Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
·          Жаңа буындардың зақымдалуының жоқтығы.
·          Ауырсыну синдромының, қабыну белгілерінің азаюы немесе жойылуы.
·          Өмір сүру сапасын жақсарту.

Ауруханаға жатқызу


ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ТИПІН КӨРСЕТЕ ОТЫРЫП, ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ҮШІН КӨРСЕТІМДЕР [1,2,5,6]

Жоспарлы емдеуге жатқызу үшін көрсетімдер:
·          айқын ауру синдромы;
·          тұрақты қайталамалы реактивті синовит.
 

Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетімдер: жоқ.

Ақпарат

Ақпарат


Хаттамада қолданылатын қысқартулар: 
АЛТ аланинаминотрансфераза
АСТ аспартатаминотрансфераза
ЦЦПА цикльдік цитруллин пептидіне антиденелер
ҚБТ Қанның биохимиялық талдауы
Б/і буынішілік
АІЖ асқазан-ішек жолы
ИФТ иммунофлюоресцентті талдау
МРТ магнитті-резонанстық томография

СЕҚП

стероидты емес қабынуға қарсы препараттар
ОА остеоартроз
ҚЖТ қанды жалпы талдау
ЖНТ жалпы несеп талдауы
РФ Ревматоидты фоатор
СРА С-реактивті ақуыз
ЭШЖ Эритроциттердің шөгу жылдамдығы
УДЗ ультрадыбыстық зерттеу
УДДГ ультрадыбыстық допплерография
ЭКГ электрокардиография
ФГДС фиброгастродуоденоскопия
БФЖ буындардың функционалдық жетіспеушілігі
ЦОГ циклооксигеназа
 
Хаттаманы әзірлеушілер тізімі:
1) Турдалин Нұрлан Бостыбайұлы – медицина ғылымдарының кандидаты, Алматы қаласының Денсаулық сақтау басқармасының "Қалалық  ревматологиялық орталық" ШЖҚ МҚК директоры, ҚР ДӘДМ бас штаттан тыс ревматологы.
2) Иванова Раифа Латыфовна – медицина ғылымдарының докторы, Семей қаласы Мемлекеттік медициналық университетінің диплом алдындағы кафедрасының профессоры.
3) Горемыкина Майя Валентиновна – медицина ғылымдарының кандидаты, Семей қ. бас штаттан тыс ревматологы.
4) Сейсенбаев Асқар Шакенұлы –  медицина ғылымдарының докторы, профессор, "С.Д. Асфендияров ат. қазақ ұлттық медицина университетінің» ревматология модулінің меңгерушісі.
5) Сәрсенбайұлы Мұқан Сарсенбайұлы – ШҚО бас штаттан тыс ревматологы.
6) Смағұлова Ғазиза Ажмагиевна – М. Оспанов ат. Батыс-Қазақстан мемлекеттік медицина университетінің ішкі аурулар пропедевтикасы және клиникалық фармакология   кафедрасының жетекшісі, доцент, медицина ғылымдарының кандидаты, клиникалық фармаколог.
 
Мүдделер дауы: жоқ.
 
Рецензенттер тізімі:
1)      Исаева Бақытшолпан Ғабдулхакимқызы – медицина ғылымдарының докторы, профессор,  "С.Д. Асфендияров ат. Қазақ ұлттық медицина университеті" ШЖҚ РМК, №1 жалпы тәжірибелік каферданың меңгерушісі, ревматолог.
 
Хаттаманы қайта қарау талаптары: хаттаманы қайта қарау ол жарияланған соң және оның әрекет етуге енгізілу күнінен бастап 3 жылдан соң немесе дәлелділік деңгейімен жаңа әдістер болған кезде


1- Қосымша
клиникалық хаттамаға
Диагностика және емдеу
 
АХЖ-10 және АХЖ-9 кодтарының ара қатынасы

Коды АХЖ-10 Коды АХЖ-9
М 15 Полиартроз 715 Остеоартроз
М15.0 Бастапқы жаппай (остео) артроз - -
Ml5.1 Геберден түйіні (артропатиямен) - -
М15.2 Бушар түйіні (артропатиямен) - -
М15.3 Қайталама көптеген артроз - -
М15.4 Эрозивті (остео) артроз - -
М15.8
М15.9
Басқа полиартроз
Полиартроз нақтыланбаған
- -
М16 Коксартроз [жамбас-сан буындарының артрозы] - -
М16.0 Бастапқы екі жақты коксартроз - -
М16.1 Басқа бастапқы коксартроз - -
М16.2
 
Дисплазия нәтижесіндегі екі жақты коксартроз - -
М16.3
 
Басқа диспластикалық коксартроздар - -
М16.4
 
Жарақаттанудан кейінгі екі жақты коксартроз - -
М16.5
 
Басқа жарақаттанудан кейінгі коксартроздар - -
М16.6
 
Басқа екі жақты коксартроздар - -
М16.7
 
Басқа қайталама коксартроздар - -
М16.9 Коксартроз нақтыланбаған - -
М17 Гонартроз [буынды құрамның артрозы] - -
М17.0 Бастапқы екі жақты гоноартроз - -
Ml7.1 Басқа бастапқы гоноартроз - -
М17.2
 
Жарақаттанудан кейінгі екі жақты гоноартроз - -
М17.3 Басқа жарақаттанудан кейінгі гоноартроздар - -
М17.4
 
Басқа екі жақты гоноартроздар - -
М17.5 Басқа қайталама гоноартроздар - -
М17.9 Гонартроз нақтыланбаған - -
М18 Бірінші білезік-алақан буындары артроздары - -
М18.0
 
Бірінші білезік-алақан буындарының екі жақты артроздары­ - -
М18.1 Басқа бастапқы бірінші білезік-алақан буындарының артрозы - -
М18.2 Жарақаттанудан кейінгі бірінші білезік-алақан буындары артроздары - -
М18.3
 
Басқа жарақаттанудан кейінгі бастапқы бірінші білезік-алақан буындарының артрозы - -
М18.4 Басқа қайталама бірінші білезік-алақан буындарының артрозы - -
М18.5
 
Басқа қайталама бірінші білезік-алақан буындарының артрозы - -
М18.9
 
Бірінші білезік-алақан буындары артроздары нақтыланбаған - -
М19 Басқа атроздар - -
 

Қосымша
Негізгі дәрілік заттардың дәлелділік деңгейінің шкаласын анықтау бойынша пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
 
1. Парацетамол
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full
 
2. Диклофенак
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full

3. Ацеклофенак
24. Pareek A and Chandurkar N. Comparison of gastrointestinal safety and tolerability of aceclofenac with diclofenac: A multicenter, randomized, double-blind study in patients with knee osteoarthritis. Current Medical Research and Opinion, 2013, 29(7), 849.
 
4. Лорноксикам
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full
 
5. Нимесулид
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full
 
6. Эторикоксиб
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full

7. Мелоксикам 
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
23. Tanveer Towheed , Lara Maxwell , Maria Judd , Michelle Catton , Marc C Hochberg and George A Wells. Acetaminophen for osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD004257.pub2/full
 
8. Диацереин
25. Tania S.A. Fidelix , Cristiane R Macedo , Lara J Maxwell and Virginia Fernandes Moça Trevisani. Diacerein for osteoarthritis.  Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: February 2014. Available from:    http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD005117.pub3/full
 
10. Глюкозамин сульфат
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
 
12. Трамадол
26. M Soledad Cepeda , Francisco Camargo , Carlota Zea and Lina Valencia. Tramadol for  osteoarthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: July 2006. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD005522.pub2/full
 
14.Венлафаксин
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf                                                           
27. Helga Radner , Sofia Ramiro , Rachelle Buchbinder , Robert BM Landewé , Désirée van der Heijde and Daniel Aletaha. Pain management for inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis, psoriatic arthritis, ankylosing spondylitis and other spondyloarthritis) and gastrointestinal or liver comorbidity. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2012. Available from:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008951.pub2/full

15. Амитриптилин
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf                                                                27. Helga Radner , Sofia Ramiro , Rachelle Buchbinder , Robert BM Landewé , Désirée van der Heijde and Daniel Aletaha. Pain management for inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis, psoriatic arthritis, ankylosing spondylitis and other spondyloarthritis) and gastrointestinal or liver comorbidity. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2012. Available from:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008951.pub2/full
 
16. Флуоксетин
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf                     
27. Helga Radner , Sofia Ramiro , Rachelle Buchbinder , Robert BM Landewé , Désirée van der Heijde and Daniel Aletaha. Pain management for inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis, psoriatic arthritis, ankylosing spondylitis and other spondyloarthritis) and gastrointestinal or liver comorbidity. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: January 2012. Available from:
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008951.pub2/full
 
17. Омепразол
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf                                                                28. Chen Y F , Jobanputra P , Barton P , Bryan S , Fry-Smith A , Harris G and Taylor R S. Cyclooxygenase-2 selective non-steroidal anti-inflammatory drugs (etodolac, meloxicam, celecoxib, rofecoxib, etoricoxib, valdecoxib and lumiracoxib) for osteoarthritis and rheumatoid arthritis: a systematic review and economic evaluation (Structured abstract). Centre for Reviews and Dissemination. Health Technology Assessment, 2008, 12(11), 1-178
15.  Dh. Khanna.  Diagnosis and treatment of systemic and localized scleroderma. Expert Rev. Dermatol. 6(3), 287–302 (2011). Available from:
http://www.scleroderma.ca/documents/Health-Professionals/Clinical-Trials/Diagnosis-Treatment-of-Systemic-and-Localized-Scleroderma.pdf
 
8. Диклофенак жақпай майы1
29. Sheena Derry , Philip Conaghan , José António P Da Silva , Philip J Wiffen and R Andrew Moore. Topical NSAIDs for chronic musculoskeletal pain in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: April 2016. Available from: http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD007400.pub3/full
 
19. Бетаметазон ацетаты
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
 
20. Триамциналон
15. Marc C. Hochberg, Roy D. Altman, Karine Toupin April, Maria Benkhalti, Gordon Guyatt, Jessie Mcgowan, Tanveer Towheed, Vivian Welch, George Wells and Peter Tugwell. American College of Rheumatology. (2012) Recommendations for the Use of Nonpharmacologic and Pharmacologic Therapies in Osteoarthritis of the Hand, Hip, and Knee.  Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 4, April 2012, pp 465– 474 DOI 10.1002/acr.21596 © 2012, American College of Rheumatology
16. Jordan KM, Arden NK, Doherty M, Bannwarth B, Bijlsma JW,Dieppe P, et al. EULAR recommendations 2003: an evidence based approach to the management of knee osteoarthritis:report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2003;62:1145–55.
17.  Zhang W, Doherty M, Arden N, Bannwarth B, Bijlsma J, Gunther KP, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hip osteoarthritis: report of a Task Force of the Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2005;64:669–81.
18. Zhang W, Doherty M, Leeb BF, Alekseeva L, Arden NK, Bijlsma JW, et al. EULAR evidence based recommendations for the management of hand osteoarthritis: report of a Task Force of the EULAR Standing Committee for International Clinical Studies Including Therapeutic Trials (ESCISIT). Ann Rheum Dis 2007;66:377–88.
19. Osteoarthritis: care and management. NICE guidelines [CG177]. Published date: February 2014. Available from:  https://www.nice.org.uk/Guidance/cg177
20. T.E. McAlindon, R.R. Bannuru, M.C. Sullivan, et al. OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage 22 (2014) 363-388. Available from:  https://www.oarsi.org/sites/default/files/docs/2014/non_surgical_treatment_of_knee_oa_march_2014.pdf
21. Treatment of osteoarthritis of the knee. Evidence-based guideline 2nd edition. Adopted by the American Academy of Orthopaedic Surgeons Board of Directors, May 18, 2013. Available from:  http://www.aaos.org/research/guidelines/TreatmentofOsteoarthritisoftheKneeGuideline.pdf
22. Sofia Ramiro, Helga Radner , Désirée van der Heijde, Astrid van Tubergen, Rachelle Buchbinder,  Daniel Aletaha and Robert BM Landewé. Combination therapy for pain management in inflammatory arthritis (rheumatoid arthritis , ankylosing spondylitis, psoriatic arthritis , other spondyloarthritis). Cochrane Database of Systematic Reviews. Online Publication Date: October 2011. Available from:   http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008886.pub2/full
 
21. Толперизон
Bekiarova P , Gerginova V and Sheitanov I. Clinical evaluation of the drug Mydocalm ("gedeon richter") in patients with ankylosing spondylitis and spondyloarthrosis. [Bulgarian]. Revmatologiia (Moscow, Russia), 2000, 8(4), 41

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх