Кенет өлім

E-003

Версия: Архив - Аурулардың диагностикасы және емдеу хаттамалары (Приказ №764, 2007, №165, 2012)

Мгновенная смерть (R96.0)

Анықтамасы

Анықтамасы


Анықтамасы
 
Осыған дейін нақты ауру белгілерінсіз, қалыпты жағдайда жүрген адамның күтпеген жерден немесе жағдайы нашарлаған уақыттан бастап, 60 минут ішінде кенеттен өлімге ұшырауы.
 
Кенеттен өлу деген, атаудың қатарына жарақаттанудан, асфиксиядан, суға батудан, уланулардан, тұншығулардан болған қиянатты өлімдер жатпайды.
 
Кенеттен өлу кардиогендік жəне кардиогендік емес генезді түрлері болуы мүмкін.

ТҚТ (тиімді қанайналымның тоқтауы) негізгі кардиалдық себептері: қарыншалық фибрилляция, пульссіз қарыншалық тахикардия, идиовентрикулярлы ритмді толық АВ-блокада, электромеханикалық диссоциация, асистолия, АҚҚ күрт төмендеуімен жүретін айқын тамырлық дистония.

Қарыншалық фибрилляция (ҚФ)
Жүрек лықсытуының қалыптасуына мүмкіндік бермейтін, миокард талшықтарының дискоординацияланған жəне дезинтеграцияланған жиырылулары.
Тиімді қанайналымның тоқтауы барлық жағдайлардың 60-70% құрайды. ҚФ жіті коронарлық жетіспеушілікте, суға батуларда, гипотермияларда, электр тоғымен зақымдануларда жиі кездеседі.
ҚФ əкелуші: ертелік, қосарланған, политопты қарыншалық экстрасистолалар.
ҚТ фибрилляцияалдылық түрлері: альтернацияланған и пируэтті ҚТ, полиморфты ҚТ.
 
Пульссіз қарыншалық тахикардия
Қарыншалық тахикардия жиілігінің жоғары болуына байланысты, диастола кезінде қарыншалар қуысына қан керекті мөлшерде толмай қалады, ол жүрек лықсытымының күрт төмендеуіне (пульстің болмауы), яғни қанайналымның бұзылысына əкеліп соғады. Болжам бойынша пульссіз қарыншалық тахикардия қарыншалық фибрилляцияға тең.
 
Асистолия
ЭКГ-ның үш жалғамасында дəлелденген, жүректің соғуы мен электрлік белсенділік белгілерінің болмауы. Барлық тиімді қанайналым тоқтауының 20-25% құрайды. Кенеттен (болжамы бойынша қауіпті) жəне мезгілсіз (алдыңғы ырғақ бұзылыстарынан кейін дамитын) болып бөлінеді.

Электромеханикалық диссоциация (ЭМД)
Жүрек лықсытымы мен АҚҚ төмендеуінен миокард жиырылуларының ауыр тежелуі, бірақ ЭКГ-да жүрек комплекстерінің сақталуы. Барлық тиімді қанайналым тоқтауының 10% құрайды.  Біріншілік ЭМД – электр импульстері көздерінің сақталуына қарамай, миокард тиімді контракция мүмкіндігін жоғалтады. 
Жүрек тез идиовентрикулярлы ырғаққа өтіп, сонан соң асистолияға ауысады.
 
Біріншілік ЭМД-ға мыналар кіреді:
- миокардтың жіті инфаркті (əсіресе төменгі қабырғасы);
- ЖӨР кейін қалпына келтірілген, миокардтың шаршауына алып келген, бірнеше рет қайталанған фибрилляция эпизодтары;
- жүрек ауруларының соңғы ауыр сатысы;
- миокардтың эндотоксиндермен жəне дəрілерді мөлшерден тыс қабылдауына байланысты тежелуі (бета-блокаторлар, кальций антагонистері, үш циклды антидепрессанттар, жүрек гликозидтері);
- жүрекше тромбозы, жүрек ісігі.
 
Екіншілік ЭМД – миокардтың қозу жəне тартылу процесстерінің бұзылуына тікелей байланысты болмайтын,  жүрек лықсытуының күрт төмендеуі.
Екіншілік ЭМД себептері:
- перикард тампонадасы;
- өкпе артериясының тромбоэмболиясы;
- кернелген пневмоторакс;
- айқын гиповолемия;
- протез қойылған жүрек қақпақшасының тромбымен окклюзиясы.
 
ЭМД себебі болуы мүмкін:
- синусты брадикардия;
- атриовентрикулярлы блокада;
- баяу идиовентрикулярлы ырғақ.
 
ЭМД аралас түрі:
Токсико-метаболизмдік процесстердің үдеуінен байқалады:
- ауыр эндотоксемияларда;
- гипогликемияларда;
- гипо- и гиперкальциемияларда;
- айқын метаболизмдік ацидозда.
 
Хаттама коды: Е-003 "Кенет өлім"
Жедел медициналық көмек
Кезеңдік ем мақсаты: Тіршілік үшін қажет барлық жүйелер мен ағзалардың қызметін қалпына келтіру.
АХЖ-10 бойынша коды (кодтары):
R96 Белгісіз себептерден болған кенеттен өлудің басқа түрлері
Қамтылмаған:
Кенеттен жүрек өлімі, (I46.1) берілген
Нəрестенің кенеттен өлуі (R95)

Жіктемесі


Жіктемесі
 
Кенет өлім:
1. Кардиогендік: асистолия, қарыншалық фибрилляция, пульссіз қарыншалық тахикардия, электромеханикалық диссоциация.
2. Кардиогенндік емес: қарыншалық фибрилляция, пульссіз қарыншалық тахикардия, электромеханикалық диссоциация.

Диагностикасы


Диагностика критерилері

Тиімді қанайналымның кенеттен тоқтауының белгілері:
1. Ес-түсі болмайды.
2. Ірі магистральды артерияларда пульсация анықталмайды.
3. Тынысы агониялы немесе болмайды.
4. Қарашықтары кеңейген, жарыққа реакциясы жоқ.
5. Тері жамылғылары бозғылт-сұр, кейде цианозды.
 
Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:
1. Ес-түсінің бар-жоғын анықтау.
2. Ұйқы артериясының (күретамырдың) екі жағынан пульсациясын тексеру.
3. Жоғары тыныс жолдарынан ауа өтуін қамтамасыз ету.
4. Қарашықтардың көлемін анықтау жəне олардың жарыққа реакциясын тексеру (ресусситация барысында).
5. Дефибриллятор (ЭКГ) мониторы бойынша тиімді қанайналымның кенеттен тоқтауының түрін анықтау (ресусситация барысында).
6. Тері жамылғыларының түсін бағалау (ресусситация барысында).

Емдеу тактикасы


Жүрек-өкпе-ми реанимациясының (ЖӨМР) принциптері
 
Канайналымының тоқтауын ми 2-3 минут ішінде ғана тежеп бере алады – анаэробты гликолиз кезінде энергетикалық алмасуды қамтамасыз ететін мидағы глюкозаның мөлшері осы уақыт арасына ғана жетеді.
Реанимация жүрек жұмысын протездеуден басталуы қажет, басты мақсат – миды қан перфузиясымен қамтамасыз ету!

Алғашқы реанимациялық көмектің негізгі міндеттері:
1. Тиімді гемодинамиканы қалыптастыру.
2. Тынысты қалпына келтіру.
3. Ми қызметін коррекциялау жəне қалпына келтіру.
4. Терминалды жағдайлардың рецидивінің алдын алу.
5. Асқынулардың алдын алу.
 
Тиімді қанайналымның кенеттен тоқтауының негізгі симптомдары:
1. Қанайналым тоқтаған уақыттан бастап 8-10 секунд ішінде ес-түсін жоғалтады.
2. Есін жоғалтқан уақыттан бастап құрыспа пайда болады.
3. Ірі магистральді артерияларда пульсацияның болмауы.
4. Тыныстың тоқтауы басқа симптомдардан кеш дамиды – шамамен 20 – 30 - 40 с. Кейде 1-2 мин жəне одан аса уақыт ішінде агональды тыныс сақталады.
5. Қанайналым тоқтаған уақыттан 30-90 секунд ішінде қарашықтардың кеңеюі байқалады.
6. Тері жамылғыларының бозаруы,көгеруі, «мəр-мəр» түске енуі байқалады.
 
Ресусситация жасауға көрсетімдер:
1. Ұйқы (немесе сан жəне иық) артерияларында пульсацияның болмауы немесе əлсіздігі.
2. Тыныстың болмауы.
3. Тыныстың бұзылуы (тыныстың патологиялық түрлері, үстіртін, сирек, əлсіз тыныс).
4. Есінің болмауы.
5. Фотореакцияның болмауы жəне қарашықтардың кеңеюі.
 
Ресусситация жасауға қарсы көрсетімдер:
1. Жазылмайтын аурулардың терминалды сатылары.
2. Мидың ауыр жарақаттары.
3. Ерте белгілері (мөлдір қабақтың құрғауы мен бұлыңғырлануы, «мысық көзі» симптомы) жəне кеш белгілері (өлік дене дақтары мен өлік дененің сіресуі) биологиялық өлім белгілері.
4. Науқастың құжат бойынша реанимациядан бас тартуы.
5. Арнайы көмек келгенге дейін, 20 минуттан артық клиникалық өлім кезеңінде болуы.
 
Уақытты өткізіп алмау үшін қандай манипуляцияларды жүргізудің қажеті жоқ:
1. Жүрекке аускультация жүргізу.
2. Білезік артериясында пульсацияны іздеу.
3. «Сеземін, көремін, тыңдаймын» - алгоритмін жүргізу.
4. Мөлдір қабақ, сіңір жəне жұту рефлекстерін анықтау.
5. АҚҚ өлшеу.
 
Ресусситацияны жалғастырудың басты критерилері:
1. Кеуде клеткасының компрессиясына синхронды байқалатын күретамырлық пульстің болуы – жүрек массажының дұрыс орындалып жатқанын дəлелдейді.
2. Тері түсінің өзгеруі (қызғылттану).
3. Қарашықтардың тарылуы (орталық ми аймағында оксигенацияның жақсаруы).
4. ЭКГ-да жоғары «артефакт-комплекстер».
5. Реанимация жүргізу барысында науқастың есі қалпына келуі.
 
Ресусситацияны ары қарай жүргізу нəтижесіздігінің көрсеткіштері:
1. Кеңейген қарашықтардың ареактивтивтілігі.
2. Бұлшықет тонусының болмауы немесе азайып кетуі.
3. Жоғары тыныс жолдары рефлекстерінің жоғалуы.
4. ЭКГ-да төмен деформацияланған «артефакт-комплекстер».
 
«Жүректің жабық массажы» термині қолайсыз, өйткені төсті алдынан - артқы бағытқа қарай 4-5 см-ге басу арқылы жүректі төс пен омыртқа бағанымен қысу мүмкін емес – көкірек өлшемі 12-15 см тең, ал осы бөлікте жүрек размері – 7-8 см.

Көкіректі компрессиялау кезінде торакальдық помпа əсерінің маңызы зор, өйткені компрессия кезінде кеудеішілік қысым жоғарылайды да декомпрессия кезінде кеудеішілік қысым төмендейді.
 
Прекордиальдық соққы:
1. Пациентке төстің ортаңғы жəне төменгі бөлігі шекарасында 30 см кем болмайтын қашықтықтан 4-5 рет жұдырықпен соққы беріледі.
2. Соққы күшті, бірақ аса ауыр болмау керек.
3. Прекордиальдық соққы жасау көрсетілімдеріне қарыншалық фибрилляция мен пульссіз қарыншалық тахикардиялар жатады.
4. Пульссіз қарыншалық тахикардия кезінде прекордиальдық соққының тиімділігі 10% дан 25% дейін барады.
5. Қарыншалық фибрилляцияларда жүрек ырғағын қалпына келтіру сирек кездеседі.
6. Прекордиальдық соққы тек жұмысқа дайын тұрған дефибриллятор болмаған кезде жəне қанайналым нақты тоқтаған кезде жүргізіледі.
7. Прекордиальдық соққы жүрекке электрлік дефибрилляциясының (ЖЭД) орнына қолданылмайды.
8. Прекордиальдық соққы қарыншалық тахикардияларды асистолияға, қарыншалық фибрилляцияларға немесе ЭМД-ға ауыстырады, сонымен қатар ҚФ –асистолияға немесе ЭМД-ға ауыстырады.
9. Асистолия мен ЭМД-да прекордиальдық соққы қолданылмайды.

Торакальдық помпаны жүргізу техникасы:
1. Оң қолдың алақанын төстің ортасына немесе төссүйектің өсіндісінен 2-3 см жоғары қойып, сол қолдың алақанын оң қолдың үстіне қояды.
2. Үзіліс кезінде алақанды көкіректен ажыратуға болмайды.
3. Компрессия құтқарушының дене салмағының ауырлығымен орындалады..
4. Ересектерде омыртқаға қарай экскурсиялау тереңдігі 4-5 см құрауы керек.
5. Кеудені басу жиілігі 1 минутта 60-80 болуы керек.
6. Торакальдық помпаның тиімділігін бағалау үшін ұйқы артериясындағы (күретамырдағы) пульсті басып көріп отыру керек.
7. Спонтанды тыныс пен қанайналымның қалпына келгенін бағалау үшін реанимацияны 1 минуттың соңында 5 секундқа, сонан соң əр 2-3 минут сайын тоқтатып отыру керек.
8. Қосымша емдеу шараларын жүргізу үшін реанимацияны 5-10 сек ұзақ жəне кеңірдек интубациясын жасау үшін 25-30 сек артық тоқтатпау керек.
9. Құтқарушының саны қанша болса да, кеңірдек интубациясына дейін компрессиялау жəне тыныс беру қатынасы 20:2 болу керек, сонан соң 10:1.

Торакальдық помпаның тиімділігін арттыратын көмекші əдістер:
1. Торакальды помпаны тек науқасты қатты тақтаға жатқызып жасау.
2. Аяқты 35-40° көтеру, осы арқылы «функциялы» қантамырлар азаяды. Бұл қанайналымның орталықтануына жəне қанайналымдағы қан мөлшерінің (ҚҚМ) 600-700 мл көбеюіне үлес қосады. Құйылған қан көкірек компрессиясын тоқтатқан кезде қолқа қақпақшасының тез жабылуына, соның əсерінен коронарлық қанайналымның жақсаруына септігін тигізеді. Тренделенбург қалпын ұстау қауіпті, өйткені мидың гипоксиялық ісінуін дамытуы мүмкін.
3. Плазма алмастырғаштарды құю веналық қысымды жəне веналық айдауды көтереді.
4. Тіркелетін абдоминальдық компрессия көкіректі басуды тоқтатқан кезде, ішті қысу арқылы жүргізіледі. Осының салдарынан іштегі қантамырлардан қан жоғары қарай сығылады. Регургитация қаупі болғандықтан мұны тек интубация жасалған науқастарға ғана жүргізеді.

Торакальдық помпаның механизмі:
1. Кеуделік насос – жүрек камералары мен өкпені басу арқылы бүкіл кеуде қуысындағы қысымды көтеру.
2. Көкіректі компрессиялау фазасында жүректің барлық камералары, тəж артериялары мен ірі қантамырлары қысылады.
3. Аорта мен оң жүрекшедегі қысым теңесіп, коронарлық қанайналым тоқтайды.
4. Көкірек серпіп қалпына қайтқанда жүрекке қан келуі жақсарып, аорта мен оң жүрекше арасында аздаған қысым градиенті пайда болады.
5. Аорта доғасында қысымның жоғарылауы жартыай тəрізді (айшық) қақпақшалардың жабылуына себеп болады, соның əсерінен коронарлық артерияларда қанайналым қалпына келеді.
 
Торакальдық помпаның тиімділігі:
1. Кеуде қуысының құрылымына қысымды бірқалыпты тең бөлуіне байланысты, төменгі градиентті қысым мен төмен диастолалық қысымды (коронарлық қанайналым үшін қозғаушы күш) құрайды.
2. Жүрек индексі қалыптан 20-25% төмен болады, бұл ауыр кардиогендік шок кезінде байқалатын индекстен де төмен.
3. Торакальдық помпаның өнімділігі тез төмендейді, миокардтың ауыр зақымданулары болмаған күннің өзінде, 30-40 минут ішінде тиімділігі жоғалады. Жүректің үдеген гипоксиясы мен механикалық жарақаты, аз уақыт ішінде миокард тонусының төмендеуніе алып келеді.
4. Коронарлық қанайналым қалыпты көрсеткіштерінің 5-10% ғана қамтамасыз етеді.
5. Торакальдық помпа ми қанайналымы қалпынан 10-20% аспайды, жасанды қанайналымның көп бөлігі бастың жұмсақ тіндерінде жүреді.
6. Торакальдық помпаның мидағы минимальды қанайналымды ұстайтын уақыты - 10 минут. Аталған уақыт біткенде миокардтағы барлық оттек қоры бітіп, энергетикалық резервтер тозып, жүрек тонусын жоғалтады.
 
Жүрекке ашық массаж жасаудың тиімділігі (ЖАМ):
1. ЖАМ ми қызметінің толық қалпына келуін қамтамасыз етеді. Көптеген жағдайларда екі сағат жүргізілген ЖӨМР кейін мидың тіршілік етуі қалпына келіп, жазылып кетеді.
2. Зарарсыздандырылмаған жағдайда жасалған торакотомиядан кейін де, инфекция ауыр проблема емес.
3. Торакальдық помапаға қарағанда, ЖАМ церебралдық (қалпынан 90% дейін) қанайналымды жəне коронарлық (50% жоғары) қанайналымды адекватты қамтамасыз етеді. Торакальдық помпа тек кеудеішілік қысымды, АҚҚ жəне веналық қысымды көтереді.
4. ЖАМ жоғары артерио-веналық перфузиялық қысымды құрайды.
5. Торакотомия кезінде жүректі тікелей қарап, пальпациялауға болады жəне ЖӨМР жүргізгенде дəрілік ем мен ЖЭД əсерін анықтап, бағалауға көмек береді.
6. Ашық көкірек кеудеішілік қан кетуді тоқтатуға мүмкіндік береді.
7. Құрсақ ішіне қан кету болған жағдайларда, көкеттен жоғары жерде кеуде аортасын уақытша қысып ұстауға мүмкіндік береді.
8. Тікелей массаж жасау арқылы жүректі механикалық тітіркендіру, миокардта жиырылу пайда болуын қамтамасыз етеді.

Егер дұрыс жүргізіліп жатқан торакальдық помпа қанайналымды қалпына келтіре алмаса, ЖАМ жасауға неғұрлым ерте кіріскен жөн.
ЖАМ əдісі дискредитациялануы тек оны қолдануды кешіктіргеннен болады. Ұзақ уақыт дұрыс жүргізілмеген торакальдық помпадан ЖАМ жасауға көшу өлі жүрекке массаж жасаумен тең.
 
Жүрекке тікелей массаж жасауға негізгі көрсетілімдер:
1. Көбінесе перикард тампонадасы перикардтағы сұйықтықты тікелей тазалау арқылы жойылады.
2. Ірі өкпелік тромбоэмболия.
3. Терең гипотермия – тұрақты ҚФ дамиды. Торакотомия тікелей массаж жасау кезінде жүректі жылы физиологиялық ерітіндімен жылытуға мүмкіндік береді.
4. Жүректің тоқтаған клиникалық көрінісін беретін тұйық жарақаттар, кеуде жəне құрсақ қуысының сұғылған жарақаттары.
5. Көкірек серпінділігінің жоғалуы - көкірек пен омыртқаның деформациясы мен ригидтілігі, көкірекортаның ығысуы.
6. Жүргізілген (3-5 мин ішінде) сыртқы дефибрилляцияның нəтижесіздігі (12 максимальды энергия разрядтарынан кем болмағанда).
7. Жас адамдарда кенеттен асистолияның пайда болуы жəне торакальдық помпаның нəтижесіздігі.
8. Көлемді гемоторакс.
9. Кернемелі пневмоторакс.
10. Экссудативті плеврит.
11. Аорта (қолқа) аневризмасының жарылуы.
12. Өкпе айқын эмфиземасы.
13. Қабыртқаның, төстің, омыртқаның көптеген сынықтары.
 
Дефибрилляцияның табысты факторлары:
1. Торакальдық помпа тиімділігі, ауалық қоспаларға оттекті мол мөлшерде жіберу арқылы өкпені ауаландыру.
2. Дефибрилляцияны адреналин енгізген соң жүргізген тиімдірек. Қысқатолқынды фибрилляцияны ірітолқындыға адреналиннің көмегімен ауыстырады. Қысқатолқынды фибрилляцияда дефибрилляцияның тиімділігі аз жəне ол асистолия туындатуы мүмкін.
3. Кардиотониялық немесе антиаритмиялық дəрілік препараттарды енгізгенде разряд, дəрі енгізген уақыттан 30-40 секундтан ерте берілмеуі керек. Тізбекке қарай жүргізу: дəрі → торакальдық помпа жəне ӨЖЖ → дефибрилляция → дəрі → торакальдық помпа жəне ӨЖЖ→ дефибрилляция.
4. Электродтарды теріге тығыз жəне бірқалыпты қою ережесін сақтау керек: қысым шамамен 10 кг.
5. Электродтар бір-біріне жақын орналаспауы керек.
6. Көкіректің орташа алғанда 70-80 Ом құрайтын кедергісін жою үшін жəне жүректің көп энергия алуы үшін, энергиясы біртіндеп жоғарылатылған үш разряд беріледі: 200 Дж → 300 Дж→ 360 Дж.
7. Разрядтар арасындағы интервал минимальды болуы керек – тек пульсті немесе ЭКГ (5- 10 сек.) бақылау уақыты.
8. Берілетін импульстің полярлылығы аса принципиальды маңызды емес .
9. Разряд беру науқастың дем шығару фазасында іске қосу керек. Бұл жүректің өкпемен жабылуын азайтады жəне омдық кедергіні 15-20% азайтады, соның салдарынан дефибриллятор разрядының əсері артады.
10. Фибрилляция эпизодтары қайталанғанда, басында оң əсер беретін энергия разряды беріледі.
11. ЭКГ- бақылау мүмкіндігі болмаған жағдайда, жүрек тоқтаған алғашқы минуттарда разрядты «қарамай» беруге болады.
12. Электродтарды жасанды ырғақ жүргізушінің үстінен қоюдан сақтану керек.
13. Пациенттің кеуде қабырғасының қалыңдығы тығыз болса, ЭИТ алғашқы разряды 300 Дж болуы керек, сонан соң 360 Дж жəне 400 Дж.
 
Электроимпульсті терапияның (ЭИТ) қателіктері мен асқынулары:
1. Асистолия кезінде ЭИТ жүргізуге болмайды.
2. Электр разрядының айналасындағы адамдарға байқаусыз əсер етуі өлімге ұшыратуы мүмкін.
3. ЭИТ жүргізгеннен кейін (кардиоверсия) жасанды ырғақ жүргізушінің жұмысы уақытша немесе мүлдем бұзылуы.
4. Реанимация кезінде дефибрилляторды разрядқа дайындау үшін ұзақ уақыт алмау керек.
5. Электродтарды денеге тығыз жанастырмай қоюға жол бермеу керек.
6. Электродтардың бетін толық ылғалдандырмай қолдануға болмайды.
7. Дефибриллятор электродтарының арасына тұйықталып қаларлық жол (сұйықтық, гель) қалдыруға болмайды.
8. ЭИТ жүргізу кезінде алаңдауға болмайды.
9. Өте аз немесе көп кедергілі разрядты беруге болмайды.
10. Қысқатолқынды ҚФ фонында миокард энергоресурстарын арттыратын шараларды жүргізбей, разряд бермеген жөн.
11. ЭИТ жүргізу кезінде реанимация шараларын жасауға болмайды.
 
Манипуляциялар жүргізуге көрсетілімдер мен қарсыкөрсетілімдер
 
Пероральдық ауаөткізгіш түтіктерді қолданудың қажеті жоқ:
-  жоғарғы тыныс жолдарының обструкцияларында;
- ауыз қуысының жарақаттарында;
- жақтардың сынуында;
- тістер босағанда;
- жіті бронхоспазм кезінде.

Пероральдық ауаөткізгіш түтіктерді қолданудың асқынулары:
- бронхоспастикалық реакция;
- регургитациямен аяқталатын құсу;
- ларингоспазм;
- тыныс жолдары обструкциясының күшеюі.

Кеңірдек интубациясын жасауға көрсетілімдер:
1. Өкпе вентиляциясын басқа əдістермен жүргізудің нəтижесіздігі.
2. Өкпеге ауа үрлеуге үлкен кедергілер (ларингоспазмның сақталуы, семіздіктен емшектің салмағы ауыр болуы, жүкті əйелдердің токсикоз кезеңі).
3. Асқазан сұйықтығының аспирацияланғанына күдіктену жəне регургитация.
4. Ауыз қуысында, кеңірдекте, бронхыларда қақырықтың, сілемейдің жəне қанның көп мөлшерде болуы.
5. Ес түсі сақталған адамда кеңірдек бронх тармағына дұрыс санация жүргізілмеген кезде.
6. Жұту рефлекстері жоғалғанда.
7. Қабыртқалардың көптеген сынықтарында.
8. Жүректің ашық массажына көшкенде.
9. Ұзақ уақыт ӨЖЖ қажеттігі болмағанда.
 
Естеріңізде сақтаңыздар
ҚФ кезінде дефибриллятор қолдануға мүмңкіндік болса, көктамырға дəрі жіберу жағдайы жасалғанша разрядтар беріледі.
 
Егер перифериялық көктамырларға инъекция жасау мүмкіндігі болса, асқынуларды болдырмау үшін (кернелген пневмоторакс, бұғана артериясының жəне кеуделік лимфа өзегінің зақымы, ауа эмболиясы жəне басқалары) магистральды көктамырларға катетеризация жүргізілмейді.

Қабыртқалар жəне/немесе төс сынғанда көкірек зақымданады, сондықтан торакальдық помпаның тиімділігі төмендейді.
 
Дəрілерді (адреналин, атропин, лидокаин) эндотрахеялық түтікше арқылы енгізуге болады немесе кеңірдекке тікелей коникопункция жолымен, мөлшерін 2-3 есе көбейтіп жəне 10-20 мл натрий хлоридтың изотоникалық ерітіндісімен араластырып енгізеді, сонан соң 3-4 күшейтілген дем беру арқылы дəрілерді пульверизациялайды.
 
Жедел жəрдем көрсету тактикасы
 
Емдеу принциптері:
1. Жүректің тиімді жұмыс атқару қызметін қалпына келтіру ЖӨМР шараларын бастау уақытына жəне шаралардың дұрыс жүргізілуіне байланысты.
2. Пациенттің бас жағын жəне денесін қатты жерге жатқызу кеуде помпасының тиімділігін арттырады.
3. Аяқты 30-40° көтеру, жүрекке қанның пассивті оралуын арттырады – күштемеалдылық жиырылуды күшейтеді.
4. Кеудеге кезекті компрессия жасау арасында тіркелетін абдоминальдық компрессия жүргізу күштемеалдылық жиырылуды күшейтеді жəне коронарлық перфузиялық қысымды көтереді.
5. Кеңірдек интубациясынан кейін жүректің ашық массажы қысымның тиімді градиентін құрайды жəне ми мен жүрек перфузиясын күшейтеді, осының салдары ЖӨМР 2 сағатқа дейін созуға, биологиялық жəне қоғамдық өмірді қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Ауруханаға дейінгі сатыда емдік шараларды тек арнайы үйретуден өткен медицина қызметкерлері жүргізеді!
 
Қарыншалық фибрилляция:
1. Тиімді қанайналымның тоқтаған уақыты 30 сек.асып кетпесе, прекордиальдық соққыны дефибрилляторды жұмысқа дайындау кезінде жүргізеді. Есте сақтаңыздар, прекордиальдық соққының өзі асистолия мен ЭМД дамуын тудыруы мүмкін!
2. Көкірек компрессиясы (1 мин 60-80 рет).
3. ӨЖЖ алдымен Амбу қапшығымен «ауыздан-ауызға» дем беру. Кеңірдек интубациясынан кейін 100% оттек қолдану.
4. Венепункция немесе венокатетеризация.
5. ЭКГ.
6. Тек ірітолқынды фибрилляция кезінде дефибриллятор разряды: 200 Дж – 300 Дж – 360 Дж беріледі. Разрядтар бірінен кейін бірі ЖӨМР жалғастырусыз жəне пульсті тексерусіз жүргізілуі керек.
7. Нəтижесі болмаса: эпинефрин (0,1%) венаға 1,0 мл (1 мг) 10 мл изотониялы ерітін. NaCl, сонан соң ЖӨМР жүргізіледі жəне ЭИТ қайталанады – 360 Дж.
8. Нəтижесі болмаса: амиодарон (кордарон) 300 мг 20 мл 5% глюкоза ерітіндісін венаға құяды; амиодарон болмаған жағдайда - лидокаин 1,5 мг/кг венаға құю. ЖӨМР - ЭИТ (360 Дж). ҚФ себебін іздеу.
9. Нəтижесі болмаса: эпинефрин 3,0 мг венаға, натрий бикарбонаты 2 мл 4% ерітіндісін 1 кг (1 ммоль/кг) венаға, амиодарон 300 мг 20 мл 5% глюкоза ерітін. (лидокаин 1,5 мг/кг венаға) СЛМР – ЭИТ (360 Дж).
10. Нəтижесі болмаса: магний сульфаты 5-10 мл 25% ерітіндісін венаға жəне/немесе пропранолол 0,1% - 10 мл венаға ЖӨМР – ЭИТ (360 Дж).
11. Нəтижесі болмаса: торакотомия, дəрілік ем мен ЭИТ қосып жүрекке ашық массаж жүргізу.
12. Егер ҚФ жойылса: гемодинамиканы бағалау, постконверсиялық ритмнің сипатын анықтау. Оң əсер берген, аритмияға қарсы жүргізіліп жатқан инфузияны жалғастыру.
 
Пульссіз қарыншалық тахикардия: қарыншалық фибрилляция еміне ұқсас.

Асистолия:
1. Егер асистолия анықталса немесе оған күдік болса, прекордиальдық соққыны қолдануға болмайды!
2. Көкірек компрессиясы (60-80 1 мин).
3. ӨЖЖ. Алдымен Амбу қапшығы арқылы «ауыздан ауызға». Кеңірдек интубациясынан  кейін 100% оттек қолдану.
4. Венепункция немесе венокатетеризация.
5. ЭКГ.
6. Эпинефрин (0,1%) венаға 1,0 мл (1 мг) 10 мл NaCl изотониялық еріт. (əр 3 мин сайын қайталау). Мөлшерін 3 мг, сонан соң 5 мг, сонан соң 7 мг көтеру, егер стандартты терапияның əсері болмаса, ЖӨМР инъекциялар арасында.
7. Атропин (0,1%) венаға 1,0 мл (1 мг), əр 3 мин сайын қайталау. Мөлшерін 3 мг көтеру, егер стандартты емнен немесе болмаса, 0,04 мг/кг суммарлы мөлшерге дейін көтеру. ЖӨМР.
8. Асистолия туындатушы себептерді (гипоксия, ацидоз, гипокалиемия жəне гиперкалиемия, дəрілерді мөлшерден тыс қабылдау жəне т.б.) жою.
9. Аминофиллин (2,4%) венаға 10 мл 1 мин ішінде. ЖӨМР.
10. Сыртқы электрокардиостимуляция миокард функциясы сақталған жағдайда ғана тиімді.
11. Егер асистолия ацидоз фонында дамыса, натрий бикарбонаты (4%) еріт.
12. 1 ммоль/кг венаға жіберіледі.

Электромеханикалық диссоциация (ЭМД):
1. Егер ЭМД анықталса немесе оған күдік болса, прекордиальдық соққыны қолдануға болмайды!
2. Көкірек компрессиясы (60-80 1 мин).
3. ӨЖЖ. Алдымен Амбу қапшығы арқылы «ауыздан ауызға». Кеңірдек интубациясынан кейін 100% оттек қолдану .
4. Венепункция немесе венокатетеризация.
5. ЭКГ.
6. Эпинефрин (0,1%) венаға 1,0 мл (1 мг) 10 мл NaCl изотониялық еріт (əр 3 мин сайын қайталау). Мөлшерін 3 мг, сонан соң 5 мг, сонан соң 7 мг көтеру, егер стандартты терапиядан нəтиже болмаса, ЖӨМР инъекциялар арасында жүргізу.
7. Себептерді анықтау жəне жою (гипоксия, ацидоз, гипокалиемия и гиперкалиемия, дəрілерді мөлшерден тыс қабылдау жəне т.б.).
8. Инфузиялық терапия - 0,9% NaCl изотониялық еріт. немесе 5% глюкоза 1л/с.
9. ЖСС сирек болса - атропин венаға 1 мг əр 3 мин сайын қайталап, 3 мг дейін жеткізу.
10. Ацидоз дамыған жағдайда - натрий бикарбонаты (4%) еріт 1 ммоль/кг венаға құю.
11. Электрокардиостимуляция.
 
Ескерту:
ЖӨМР ұзаққа созылғанда (10 минут жəне одан аса), ацидоз фонында кенет өлім, гиперкалиемиялар, трициклді антидепрессанттарды мөлшерден тыс қабылдағанда, натрий бикарбонатын 1 ммоль/кг құяды (4% 2 мл еріт 1 кг дене салмағына), сонан соң 0,5 ммоль/кг əр 7-10 мин сайын құяды.
Гиперкалиемия кезінде кальций хлоридін 20-40 мл 10% еріт венаға құяды.
 
Негізгі жəне қосымша дəрі-дəрмектер тізімі:
- эпинефрин;
- атропин;
- амиодарон;
- аминофиллин;
- 0,9% натрий хлориды еріт;
- 4% натрий бикарбонаты еріт;
- лидокаин;
- 25% магний сульфат еріт;
- пропранолол.
 
Ем тиімділігінің индикаторлары
 
Реанимацияны жалғастырудың басты критерийлері:
1. Күретамырда (ұйқы артерияларында) пульс; бұл жүргізіліп жатқан жүрек массажының дұрыстығы мен миокард тонусының жойылмағанын дəлелдейді.
2. Тері түсінің өзгеруі (қызғылттану).
3. Қарашықтардың кішіреюі (орталық ми аймағы оксигенациясының жақсаруы).
4. ЭКГ «артефакт-комплекстер».
5. Реанимация жүргізу кезінде ес-түсінің қалпына келуі.
 
* – Негізгі (өмірге маңызды) дəрілік заттар тізіміне кіретін препараттар

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Аурулардың диагностикасы және емдеу хаттамалары (Приказы №764 - 2007, №165 - 2012)
    1. Хаттаманы дайындау барысында пайдаланылған əдебиеттер: 1. Руководство по скорой медицинской помощи. Багненко С.Ф., Верткин А.Л, Мирошниченко А.Г., Хабутия М.Ш. ГЭОТАР-Медиа, 2006 г. 2. Доврачебная помощь при неотложных критических состояниях. И.Ф. Богоявленский. Санкт-Петербург, «Гиппократ», 2003 г. 3. Секреты неотложной помощи. П. Э. Парсонз, Дж. П. Винер-Крониш. Москва, «МЕДпресс-информ», 2006 г. 4. Легочно-сердечная и мозговая реанимация. Ф.Р. Ахмеров и др. Казань, 2002 г. 5. Интенсивная терапия угрожающих состояний. Под ред. В.А. Корячкина и В.И. Страшнова. Санкт-Петербург, 2002 год. 6. Руководство по интенсивной терапии. Под ред. А.И. Трещинского и Ф.С. Глумчера. Киев, 2004 год. 7. Интенсивная терапия. Москва, ГЭОТАР, 1998 год. 8. Henderson. Emergency medicine. Texas, 2006 9. Vital Signs and Resuscitation. Stewart. Texas, 2003 10. Rosen`s Emergency Medicine. Mosby, 2002 11. Биртанов Е.А., Новиков С.В., Акшалова Д.З. Разработка клинических руководств и протоколов диагностики и лечения с учетом современных требования. Методические рекомендации. Алматы, 2006, 44 с. 12. Приказ Министра Здравоохранения Республики Казахстан от 22 декабря 2004 года № 883 «Об утверждении Списка основных (жизненно важных) лекарственных средств». 13. Приказ Министра Здравоохранения Республики Казахстан от 30 ноября 2005 года №542 «О внесении изменений и дополнений в приказ МЗ РК от 7 декабря 2004 года № 854 «Об утверждении Инструкции по формированию Списка основных (жизненно важных) лекарственных средств».

Ақпарат


Əзірлеушілер тізімі:
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті «Жедел жəне шұғыл медициналық жəрдем, №2 ішкі аурулар кафедрасының меңгерушісі - м.ғ.д., профессор Тұрланов Қ.М.
С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті «Жедел жəне шұғыл медициналық жəрдем, №2 ішкі аурулар кафедрасының қызметкерлері: м.ғ.к, доцент Воднев В.П.; м.ғ.к., доцент Дюсембаев Б.К.; м.ғ.к., доцент Ахметова Г.Д.; м.ғ.к., доцент Бедельбаева Г.Г.; Альмухамбетов М.К.; Ложкин А.А.; Маденов Н.Н.
Алматы мемлекеттік дəрігерлер біліміг жетілдіру институтыеың «Шұғыл медицина» кафедрасының меңгерушісі – м.ғ.к., доцент Рахымбаев Р.С. Алматы мемлекеттік дəрігерлер біліміг жетілдіру институтыеың «Шұғыл медицина» кафедрасының қызметкерлері: м.ғ.к., доцент СилачевЮ.Я.; Волкова Н.В.; Хайрулин Р.З.; Седенко В.А.

Қазықтаулы файлдар

1. ( Е-003.pdf ) читать/скачать файл

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх