Жақтардың тістен тарайтын қатерсіз ісіктері
Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)
Доброкачественное новообразование костей черепа и лица (D16.4), Доброкачественное новообразование нижней челюсти костной части (D16.5)
Челюстно-лицевая хирургия
Анықтамасы
Анықтамасы
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы бойынша біріккен комиссиясының
2017 жылғы «29» маусымдағы
№ 24 хаттамасымен мақұлданған
Қатерсіз тістен таралатын жақ ісіктері – бірінші сүйекте туындайтын және оның құрамына кіретін жалғастыру-тіндік элементтерден дамитын ісіктер [1].
КІРІСПЕ БӨЛІМ
АХЖ-10 коды (тары):
| АХЖ-10 | |
| Код | Атауы |
| D16.4 | Бас сүйек және беттің қатерсіз өскіндері |
| D16.5 | Сүйек бөлігінің төменгі жақтарының қатерсіз өскіндері |
Хаттаманы әзірлеу/қайта қарау күні: 2017 жыл.
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:
| ACT | – | аспартатаминотрансфераза |
| AЛT | – | аланинаминотрансфераза |
| т/і | – | тамырішілік |
| б/і | – | бұлшықетішілік |
| АИТВ | – | адам иммунотапшылығы вирусы |
| КТ | – | компьютерлік томография |
| ЕДШ | – | емдік дене шынықтыру |
| МРТ | – | магнитті-резонанстық томография |
| ҚЖА | – | қанның жалпы анализі |
| ЗЖА | – | зәрдің жалпы анализі |
| р/к | – | рет күніне |
| СМТ | – |
синусоидалды модулденген тоқтар |
| ЭТЖ | – | эритроциттердің тұну жылдамдығы |
| УЖЖ | – | ультражоғары жиіліктер |
| ДД | – |
дәлелділік деңгейі |
| УДЗ | – | ультрадыбыстық зерттеу |
| УКС | – | ультра күлгін сәулелену |
| ЭКГ | – | электрокардиограмма |
| УЖЖ ЭӨ | – | ультра жоғары жиілікті электромагнитті өріс |
| Er | – | эритроциттер |
| Hb | – | гемоглобин |
| Ht | – | гематокрит |
| Le | – | лейкоциттер |
| Tr | – | тромбоциттер |
Хаттаманы пайдаланушылар: ЖПД, терапевттер, педиатрлар, жақ-бет хирургтары, дәрігер -стоматологтар, дәрігер-онкологтар.
Пациенттердің санаты: ересек адамдар, балалар.
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:
| А | Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін. |
| В | Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулеріне жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+) тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін. |
| С | Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу (+), олардың нәтижелері тиісті популяцияға немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданылмайтын жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес тәуекелі бар РБЗ-ға (++ немесе +) қолданылуы мүмкін. |
| D | Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу немесе сарапшылардың пікірі. |
| GPP | Үздік клиникалық практика |
Жіктемесі
Жіктеме [1-2]:
ДДҰ жіктеуі №6. Тістен тараған ісіктерді гистологиялық жіктеу,
· остеома;
· остеоид-остеома;
· остеобластокластома.
Диагностикасы
ДИАГНОСТИКАНЫҢ ЖӘНЕ ЕМДЕУДІҢ ӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМ-ШАРАЛАРЫ
Диагностикалық өлшемшарттар:
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
· онколог дәрігердің консультациясы –диагнозды салыстыру үшін;
· анестезиологтың консультациясы – анестезиологиялық құралды өткізу үшін;
· оториноларингологтың консультациясы – мұрын қуысында ісіктер өскенде;
· офтальмологтың консультациясы – көз шарасындағы қуыста ісіктер пайда болғанда;
· терапевттің консультациясы – қосалқы аурулар болғанда;
· басқа салалық мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша.
Диагностикалық алгоритм:
Диагностикалық өлшемшарттар:
| Жақтардың тістен тарайтын қатерсіз ісіктері бар пациенттер шағымдары және анамнез [4-5][7-9][12-14]: | ||
| Шағымдар: | Беттің өзгеруіне | Сүйектің өзгеруі сүйектің дамуының бұзылумен немесе ісіктің өсуімен шарттастырылған |
| Неврологиялық сипаттағы ауыру | Сүйектің беріштенуімен байланысты | |
| Мұрынмен қиын тыныс алу, жас ағу, диплопия | Сәйкес аймақта ісіктер пайда болғанда. | |
| Парестезиялар | Жүйке тармақтары және өзектер ісігін басуда. | |
| Аурулар анамнезі: | Диагноз анықталғанға дейін бірінші клиникалық белгілер пайда болған сәттен бастап ұзақтығы бірнеше жылды құрауы мүмкін. Кейде аурудың дамуының алдында жарақат болады. | Дәрігерге жүгіну себебі тұрақты тістердің шығуы, жақтың ісінуінің болуы, бет ассиметриясы, ауызды қиын ашу болып табылады |
| Өмір анамнезі: | Болған және қосалқы аурулар | Даму ақаулары бар жаңа түзілімдердің үйлесіміне назар аудару қажет |
| Физикалық қарап-зерттеу [4-5][7-9][12-14]: | ||
| Гигант жасушалы ісік (остеобластокластома) |
Ол өзіндік клиникалық ағыммен, полиморфты рентгенологиялық суретпен және арнайы гистологиялық суретпен шарттастырылатын қан айналудың ерекше түрімен сипатталады. Өсу сипатына байланысты қатерсіз остеобластокластоманың екі түрін ажыратады: литиялық, литилік сипаттағы сүйектің тез өсуі және маңызды бұзылуларымен сипатталады, динамикада жасалған рентгенограммаларда қатерлі өсу және ұялы ошақтың неғұрлым баяу ұлғаюы тән ұялылар суретін еске салады. Гигант жасушалы ісік әдетте кіші және үлкен азу тістер аймағында және жоғары жақ аймағында төменгі жақта орналасады, науқастардың басым бөлігінде кіші азу тістер аймағында. Литилік нысан тез өседі, кіші балалар және мектеп жасындағы балаларда кездеседі. Әлі байқалмайтын ісіктегі бірінші белгілер ауырсынулар болуы мүмкін. Клиникалық айқын ісікте ісіктің орналасу аймағында төменгі жақта тығыздалу және ісіну байқалады. Кортикалды қабат жұқарғанда және оның аурулармен бірге болмауында тыныш күйде пальпациядағы ауыру пайда болады. Ісікті жабатын шырышты қабаттың тамырларының тамырлы жүйесі кеңейген. Ісіктің сүйектің кортикалды қабаты шегінен тыс өсуінде ауыздың шырышты қабаты көк-қып-қызыл бояуға ие болады. Оның астында жұмсақ тінді түзілу пальпацияланады. Тіс кецде жылжиды және қозғалғыш болады. Зақымдану аймағында жақтың патологиялық сынулары болуы мүмкін; жоғары жақта ісіктің жоғары жақтыққа қуысқа, мұрын қуысына және бет қаңқасының басқа сүйектеріне өсуі байқалады. Алып жасушалы ісіктің литилік нысаны жақтың литилік саркомасы түрінде жиі диагностикаланады. Ісіктің ұялы нысанында көбіне 8-15 жаста байқалады және бастапқыда белгісіз дамиды. Өсу қарқындары бойынша алып жасушалы ісіктің ұялы нысанжары бір бірінен барынша ауқымды шекте ерекшеленетінін атап өткен жөн. Ұялы нысанда ісі жоғары немесе төменгі жақтың бір учаскесінде дамиды, басым жағдайларда сыртқы әсерсіз, ауырсынусыз, бала және ата-ана үшін білінбей болады. Осы жердегі сүйек бүртік бетпен, диффузды қалыңдаған. Ісікті сау учаскелерден ажырату клиникалық мүмкін емес. Жақ көбіне ұршық тәрізді нысанға ие. Ісік аймағында болатын тістер көбіне жағдайын жинайды және жылжитын болады. Альвеолярлық өсіндінің ісікті жабатын шырышты қабаты сәл анемиялық және жылтыр. Пальпация сәл ауырсынумен. Пергаментті қытырлау немесе қар қытыры белгісі пайда болуы мүмкін ол кортикалды қаюаттың кіші сынуымен және басылуымен сипатталады. Кіші жастағы балаларда өсіп келе жатқан сүйектің икемділігіне байланысты әр түрлі өскіндерде «пергаментті қытыр» симптомы жоқ. Жоғары жақ зақымданғанда ісіктерді ұялы және литилік нысандарға бөлу айқын дифференциалды белгілердің жоқтығынан барынша шартты. |
|
| Остеома |
Сүйек тінінен қатерсіз ісік. Сүйек тінінің құрылымына байланысты кеуекті және тұтас (тығыз) остеомаларға ажыратады. Олар шеткі және орталық орналасуға ие болуы мүмкін. Шеткі (сыртқы) остеомалар макроскопиялық бүртікті экзостоздарды еске салады. Орталық немесе ішкі, остеомалар жақ сүйегінде орналасқан. Остеомалардың клиникалық суреті аз көрінген. Жақ сүйектерінің басқа ісіктерінен айырмашылығы остеомалар барынша баяу өседі, бірнеше жыл бойы және тіпті он жыл, алайда олардың өсу қарқыны жекелеген науқастарда түрленеді. Жақ сүйегінен дами отырып, остеомалар сүйектің тиісті учаскесінің қалыңдауын туындатады және эстетикалық және функционалдық бұзылуларға әкеледі. Үлкен өлшемдеріне қарамастан, ісік ауыру көріністерін туындатпайды. Симптоматика ісіктердің оқшаулануымен, өлшемдерімен және өсу бағытымен анықталады. Осылайша, аңғалақ қуысына өсетін жоғары жақтағы остеомалар экзофтальм, үш жүйкенің бірінші тарамының невралгиясын, жас ағуды, диплопияны, көру өрісінің тарылуын, көрудің нашарлауын, бет асимметриясын туындатуы мүмкін. Көру жүйкесіне қысымнан көз түбінде іркілу құбылысы орын алуы мүмкін. Ринологиялық симптомдар шығару саңылауларының, мұрынның қосалқы қуыстарының жабылуы және оларда бездің жиналуы нәтижесінде туындайды, ол мукоцеленің түзілуіне әкеледі. Жақ сүйектерінің остеомалары эстетикалық бұзылулардан басқа шайнау функциясының бұзылуын, ал мұрын қуысына өскен жағдайда — тыныс алудың бұзылуын туындатуы мүмкін. Маңдай қуысында өскенде оның бөгетінің атрофиясы туындайды, ісік екі қуысты толтырады және одан кейін ғана қабырғалардың бірінің узурасын туындатуы мүмкін. Торлы лабиринтте орналаса отырып, остеома орбитаға өседі. Маңдай сүйегінің және торлы лабиринт остеомасы алдыңғы бас сүйекке өскенде қатты ми қабығын жаруы мүмкін. Бас ми абсцесі және менингит түріндегі асқынулар туындайды. |
|
| Остеоид-остеома | Жақ сүйектерінде оқшауланудағы остеоид-остеомаларға тән көрініс қаңқаның басқа да сүйектеріндегідей ереже бойынша ауыру. Алайда жақ сүйектері зақымданғанда бұл белгі тек остеоид-остеомаға ғана тән емес. Төменгі жақ остеоид-остеомасы бар науқастардың шағымы таңқаларлық бірдей. Деформация болмағанда ауырулар жергілікті сыздататын, бұрайтын немесе шаншитын сипатқа ие, біресе тұрақьы, біресе қысқа аралықтармен ұстама тәрізді. Басым жағдайларда олар түнгі уақытта неғұрлым қарқынды. Бұл қиналтатын ауырулар кенеттен туындамайды; аз көрінетін сезінулердің біртіндеп қабатталуы болады, олар уақыт өте келе артады және нақты көрінген ауыру синдромына ие. Кейде ауырулар тамақ ішу кезінде күшеюі мүмкін, әсіресе төменгі жақтағы альвеолярлық бөліктің кортикалды қабатында ісіктің оқшаулануында күшеюі мүмкін. Кеуекті қабатта остеоид-остеомалардың орналасуында альвеолярлық өсінді және қоршаған жұмсақ тіндер өсіндісінің бояуы да, көлемі де өзгермейді. Альвеолярлық бөліктің кортикалды қабатының оқшаулануында остеоид-остеомалардың орналасу деңгейінде төменгі жақ бөлігінің төменгі қабатында шырышты қабаттың кішігірім қызаруын бақылауға болады. Зақымдану учаскелерінің пальпациясында әлсіз ісінушілік анықталады. | |
| Остеобластома (қатерсіз остеобластома) | Остеобластома остеоидті остеомадан тек үлкен өлшемдермен (1x1 см-ден артық) және реактивті сүйек түзілу аймағының болмауымен ерекшеленеді. Ол остеоидты остеомаға қарағанда сирек кездеседі. Онда ереже бойынша, отеоид-остеомада байқалатын ауырсынулар жоқ. | |
| Зертханалық зерттеулер[6][14-17]: | ||
| Гистологиялық зерттеу |
Остеома - тұтас остеомада ретсіз тасталған тар гаверсті каналдардың кішігірім саны бар, тұтас остеомалардың сүйек заты қалыпты остеоидты құрылымға ие емес және сүйектің тар орталық каналдарының кішігірім санын қамтиды. Кеуекті остеома гаверсті каналдарға ие емес, қым-қуытты нысанды сүйек біліктері ретсіз орналасқан, сүйек омыртқалы кеңістіктер үлкен учаскелерді алады, жасушалы-талшықты тін қабаттары бар. |
|
| Остеобластокластома – ісіктің негізгі элементтері ұсақ бір ядролы остеобласттардың дөңгелек немесе сопақ ядросымен бір ядролы жасуша-гиганттар болып табылады, олардың арасында ядролардың орталық орналасуымен көп ядролы остеокласт типті жасуша-гиганттар бар. Осылармен қатар ісіктерде гиганттық жасушалармен жиектелген қанды өрістер немесе қанды және күкіртті сарысулы ісіктерді бақылауға болады. | ||
| Остеоид-остеома – аурудың басында ісік остеопластикалық функциясы бар мезенхималды тін тамырлары және өте бай жасушалардан тұрады. Остеоидты заттарды қорғайтын остеобласт типті бір ядролы жасушалар ішінде, кейде остеокласт типті көп ядролы жасушалар кездеседі. Неғұрлым соңғы кезеңде остеоидты тіннің учаскесі - осылай аталатын ұя – ізбестенеді және қатты өрілген, дқрекі сүйек кермелерден тұратын түзілуге айналады, ал процестің соңғы кезеңдерінде остеома түрі бар. | ||
| Остеобластома - қалыпты остеоид-остеома ұясының мөлшерлері бойынша кішігірім микроскопты сурет остеобластомадағыдай (гиганттық остеоид-остеомалар), тек остеоидті трабекулалар неғұрлым кең және ұзақ. | ||
| Аспаптық зерттеулер[6,14-17]: | ||
| Жақтар рентгенографиясы | Остеомада нақты шекаралармен, көбіне дөңгелек нысанмен жоғары тығыздықты сүйек учаскесі анықталады. Сүйектің сыртынан орналаса отырып, остеомалар рентгенограммада кортикальды пластинканың шеті бойынша шектелген шар тәрізді сүйек түзілімі түріне ие. Остеома кеуекті немесе тығыз құрылысқа ие. | |
| Остеоид-остеомада остеосклероз жиегі және нақты контурларымен 1 см-ге дейін сүйектің дөңгелек ажырау учаскесі анықталады. | ||
| Остеобластокластомада (литикалық нысанда) тамырлардың ұшының сіңірілуімен және жақтың кортикалды қабатының бұзылуымен құрылымсыз деструкция ошағы. Ұялы нысанда – әр түрлі қалыңдықты сүйек бөгеттерімен бір бірінен ажыраған ұсақ қуыстық ұяшықтар. Сарысулы нысанда – нақты шекаралармен сарысулы ісік түріндегі ошақты ажырау | ||
| Бет және жақ сүйектердің КТ | Остеомада нақты шекараларымен, әдетте дөңгелек нысанды сүйек учаскесі анықталады. Сүйектің сыртынан орналаса отырып, рентгенограммадағы остеомалар шар тәрізді сүйек түзілімі түріне ие, ол шетінен кортикалды пластинкамен шектелген. Остеома кеуекті немесе тұтас құрылымға ие. | |
| Остеоид-остеомада сүйектің 1 см дейінгі ажырауының дөңгелек учаскелері нақты контурлары бар диаметрде және остеосклероз жиегімен анықталады | ||
| Остеобластокластомада (литийлік нысан) тұптерінің бастарының сіңуімен және жақтың кортикалды қабатының бұзылумымен деструкцияның құрылымсыз ошағы. Ұялы нысанда – ұсақ қуысты ұяшықтар, бір бірінен әр түрлі қалыңдықты бөгеттермен бөлінген. Сарысулы ісікті нысанда – нақты шекаралармен сарысулы ісіктер түріндегі ошақтық ажырау | ||
Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
· онколог дәрігердің консультациясы –диагнозды салыстыру үшін;
· анестезиологтың консультациясы – анестезиологиялық құралды өткізу үшін;
· оториноларингологтың консультациясы – мұрын қуысында ісіктер өскенде;
· офтальмологтың консультациясы – көз шарасындағы қуыста ісіктер пайда болғанда;
· терапевттің консультациясы – қосалқы аурулар болғанда;
· басқа салалық мамандардың консультациясы – көрсетілімдер бойынша.
Диагностикалық алгоритм:
Дифференциалды диагноз
Дифференциалды диагноз және қосымша зерттеулер негіздемесі [3,8]:
| Диагноз | Физикалық зерттеп-қарау | Рентгенограмма | Патоморфология |
| Жақ экзостозы | білінбейтін туындау, жақ учаскелері қалыңдағанда көрінетін баяу және ұзақ ағым. | Экзостоз рентгенограммасында сүйектің жиынтықты қабатының жергілікті қалыңдауы түрінде анықталады. | Қалыпты сүйек суреті |
| Жақ гиперостозы | Жақ гиперостозы болған периостита немесе остеомиелит немесе жарақат нәтижесі болып табылады, ол анамнезді зерттеу негізінде анықталады. Ұқсас клиникалық көріністермен, жақтың өзгеруінде қалыңдауда көрінеді. | Рентгенограммада сүйектің тұтас қабатының жергілікті қалыңдауы түрінде анықталады. | Қалыпты сүйек суреті |
|
Амелобластома |
Баяу, білінбей дамиды, қалыңдаумен немесе жақтың зақымданған учаскесінің ұршық тәрізді үрілумен, кейде тістердің қозғалғыштығымен сипатталады. Көптеген жағдайларда іріңдейді. Кейде ісік аймағында орналасқан тістер аймағындағы өзіндік аурулардың пайда болуы байқалады. |
Нақты шекаралармен көптеген ошақтардың ажырауы түріндегі сүйек деструкциясы амелобластомасында (поликистозды ажырау сипаты). Әр түрлі өлшемдегі қуыстар өзара сүйек бөгеттерімен ажыраған. | Амелобластомада тіс бастамасының эмаль мүшесінің дамуын еске салатын әр түрлі шамадағы эпителиалды кешендер. |
| Созылмалы тістен тараған остеомиелит | Асқынған остеомиелиттен кейін туындайды, теріде немесе шырышты қабатта іріңді бөлінулері бар жылан көздердің болуымен сипатталады. Зақымданған аймақтағы ауыратын ауырсынулар, тістердің қозғалғыштығы және қисаюы. Рентгенограммаларда сүйек тіні деструкциясы ошақтары. | Жақ суреттерінде сүйек секвестрлерінің болуы. | қабыну процесінің микроскоптық суреті. |
|
Остеолитикалық саркома |
Қатерлі түзілім. Тез өседі, қатты ауыруды тудырады, тістердің босауы көрінеді. | Тегіс емес желінген шеттері бар сүйектер ақауы, бұдырлы-спикулалар түріндегі периосталды реакция | Көбіне саркоманың ұршық тәрізді жасушалы және дөңгелеу жасушалы нысаны кездеседі |
Емдеу тактикасы (стационар)
СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ
Стационарлық деңгейде жергілікті/жалпы жансыздандырумен хирургиялық емдеу өткізіледі. Өткізілген араласудан кейін антибактериалды, нестероидты қабынуға қарсы препараттарды тағайындайды.
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
· II режим;
· Диета: №15 Стол (диеталық терапияны тағайындау көрсетілімдері бойынша).
Хирургиялық араласу [4-6,8-12,14-16]
Үздіксіздігін сақтаумен жақтың ішінара резекциясы.
Оперативтік араласуды өткізу үшін көрсетілімдер:
· сүйек ауқымында орналасқан кішігірім өлшемді остеома, остеоид-остеома, остеобластокластома.
Қарсы көрсетілімдер:
· III-IV дәрежелі өкпе-жүректік жеткіліксіздігі;
· қанның ұюының бұзылуы, қан түзілім жүйесінің басқа аурулары;
· миокард инфаркты (нфаркттан кейінгі кезең);
· қосалқы аурулардың ауыр нысандары (декомпенсирленген қант диабеті, асқазанның және он екі елі ішектің жаралы ауруының асқынуы, бауыр/бүйрек жеткіліксіздігі, туа біткен және жүре пайда болған декомпенсациялы жүрек ақаулары, маскүнемдік және басқалары);
· функционалды жеткіліксіздікпен бүйрек және бауырдың асқынған және созылмалы аурулары;
· асқыну кезеңіндегі инфекциялық аурулар.
Экскохлеация (капсуласы бар ісіктерді жою):
Көрсетілімдер:
· остеобластокластома, одонтома, цементомадағы ісіктің кішігірім өлшемі;
· жақтың кортикалды пластинкасы сақталған.
Қарсы көрсетілімдер:
· жүрек-қантамыр аурулары (инфаркт алдындағы жағдай және болған миокардтан кейінгі 3-6 ай ішіндегі уақыт, II және III деңгейлі гипертониялық ауру, стенокардияның жиі ұстамаларымен жүректің ишемиялық ауруы, пароксизм мерцательной аритмии, пароксизмалды тахикардия, асқынған септикалық эндокардит және т.б.);
· паренхиматозды мүшелердің өткір аурулары (инфекциялық гепатит, панкреатит және т.б.);
· геморрагиялық аурулар (гемофилия, Верльгоф ауруы, С-дәруменсіздігі, өткір лейкоз, агранулоцитоз);
· өткір инфекциялық аурулар (тұмау, өткір респираторлық аурулар; тілме аурулар, пневмония);
· орталық жүйке жүйесінің аурулары (ми қан айналымының бұзылуы, менингит, энцефалит);
· асқыну кезіндегі психикалық аурулар (шизофрения, маниакалды-депрессивті психоз, эпилепсия).
Сүйек тінінің бір сәттік қалпына келуімен бет/жақ сүйектері резекциясы
Көрсетілімдер:
· остеобластокластомада және басқаларында ісіктің ауқымды өлшемдері;
· жақтың кортикалды пластинкасы сақталмаған.
Қарсы көрсетілімдер:
· жүрек-қантамыр аурулары (инфаркт алды жағдай және миокард инфарктынан кейін 3-6 ай ішіндегі уақыт, гипертониялық ауру II және III дәрежелі, стенокардияның жиі ұстамаларымен жүректің ишемиялық ауруы, жарқырау аритмиясының пароксизмі, пароксизмалды тахикардия, өткір септикалық эндокардит және т.б.);
· паренхиматозды мүшелердің өткір аурулары (инфекциялық гепатит, панкреатит және т.б.);
· геморрагиялық аурулар (гемофилия, Верльгоф ауруы, С-дәруменсіздігі, өткір лейкоз, агранулоцитоз);
· өткір инфекциялық аурулар (тұмау, өткір респираторлық аурулар; тілме аурулар, пневмония);
· орталық жүйке жүйесінің аурулары (ми қан айналымының бұзылуы, менингит, энцефалит);
· асқыну кезіндегі психикалық аурулар (шизофрения, маниакальды-депрессивті психоз, эпилепсия).
Дәрі-дәрмектік емдеу
Негізгі дәрілік заттар тізбесі:
| № | Препарат, шығару нысандары | Бір реттік мөлшер | Енгізу мерзімділігі | ДД |
| Опиоидты анальгетиктер | ||||
| 1 |
трамадол 100мг/2мл 2 мл немесе 50 мг ауыз арқылы |
Ересек адамдарге және 12 жастан асқан балаларға т/і (баяу тамшылап), б/і 50-100 мг (1-2 мл ерітінді) енгізеді. Қанағаттанарлық әсер болмағанда 30-60 минуттан кейін 50 мг (1 мл) препаратты қосымша енгізу мүмкін. Енгізу мерзімділігі терапия тиімділігіне және ауыру синдромына байланысты тәулігіне 1-4 ретті құрайды. Максималды тәуліктік мөлшер – 600 мг. 12 жасқа дейінгі балаларға қарсы көрсетілген. |
операциядан кейінгі кезеңде жансыздандыру мақсатымен, 1-3 тәулік | А |
| Сстероидты емес қабынуға қарсы заттар | ||||
| 1 |
кетопрофен 100 мг/2мл 2 мл немесе ауыз арқылы 150мг ұзартылған 100мг. |
тәуліктік мөлшер т/і 200-300 мг құрайды (300 мг-нан аспауы тиіс), бұдан әрі ауыз арқылы ұзақ қолдану ішке 150 мг 1 р/к, 100 мг 2 р/к |
Емдеу ұзақтығы т/і 48 сағаттан аспауы тиіс. Жалпы қолдану ұзақтығы 5-7 күннен аспауы тиіс, қабынуға қарсы, ыстықты түсіретін және ауырсынуды басу мақсатымен. |
B |
| 2 |
ибупрофен 100 мг/5 мл100мл немесе ауыз арқылы 200 мг; ішке 600 мг |
Ересек адамдар және 12 жастан асқан балалар үшін ибупрофен 200 мг-нан тәулігіне 3–4 рет тағайындайды. Ересек адамдарда тез терапевтік әсерге жету үшін мөлшер тәулігіне 3 реттен 400 мг-ға дейін ұлғайтылуы мүмкін. Суспензия: бір реттік мөлшер баланың дене салмағына тәулігіне 3-4 рет 5-10 мг/кг құрайды. Максималды тәуліктік мөлшер не тәулігіне дене салмағына 30 мг аспауы тиіс. |
Қызуды түсіретін құрал ретінде 3 күннен артық емес Ауырсынуды басатын құралдар ретінде 5- күннен артық емес қабынуға қарсы, қызуды төмендету мақсатымен. |
A |
| 3 | ацетаминофен 200 мг немесе 500мг; ішке қабылдау үшін 120 мг/5 мл немесе ректальды 125 мг, 250 мг, 0,1 г |
Ересек адамдарға және дене салмағы 40 кг артық 12 жастан асқан балаларға: бір реттік мөлшер – 500 мг-1,0 г до 4 раз в сутки. Максималды тәуліктік мөлшер – 1,0 г. Қабылдаулар арасындағы интервал 4 сағаттан кем емес. Максималды тәуліктік мөлшер - 4,0 г. 6 дан 12 жасқа дейінгі балаларға: бір реттік мөлшер – 250-500 мг, 250-500 мг дейін 3-4 рет тәулігіне. Қабылдаулар арасындағы интервал 4 сағаттан кем емес. Максималды тәуліктік мөлшер – 1,5-2,0 г. |
Емдеу ұзақтығы анальгетик ретінде қолдануда және қызуды түсіретін құрал ретінде 3 күннен артық емес. | A |
| Гемостатикалық құралдар | ||||
| 1 | этамзилат 12,5% - 2 мл |
4-6 мл 12,5 % ерітінді тәулігіне. Балаларға бір мәрте т/і немесе б/і 0,5-2 дене салмағын ескерумен енгізіледі (10-15 мг/кг). |
Операциядан кейін қан ағу қаупінде профилактика мақсатында енгізіледі | B |
Қосымша дәрілік заттар тізбесі:
| № | Препараттар | Бір ретті мөлшер | Енгізу мерзімділігі | ДД |
| Антибиотикопрофилактика | ||||
| 1. |
цефазолин 500 мг және 1000 мг |
1 г т/і (балаларға 50 мг/кг есеппен бір мәрте) | 1 | B |
| 2. |
цефуроксим 750 мг және 1500 мг +метронидазол 0,5% - 100 мл |
Цефуроксим 1,5-2,5 г, т/і (балаларға 30 мг/кг есеппен бір мәрте) +Метронидазол (балаларға 20-30 мг/кг есеппен бір мәрте) 500 мг т/і |
2 | A |
| β-лактамды антибиотиктерге аллергияда | ||||
| 3. |
ванкомицин 500мг және 1000 мг |
1 г т/і (балаларға бір мәрте 10-15 мг/кг есеппен) | 3 | B |
Әрі қарай емдеу:
· жақ-бет хирургында – жылына 2 рет бақылану, дәрігер-онкологта – көрсетілімдері бойынша;
· патологиялық сынуларды ескерту үшін жақтарды шиналау
· бастапқы (немесе кейінге қалдырылған) сүйек пластикасының көмегімен жақтың анатомиялық нысаны және функциясын қалпына келтіру;
· тісті протездеу, дентальды профилактика қажеттілігінде.
Емдеу тиімділігінің индикаторлары:
· ісікті жою;
· зақымданған анатомиялық құрылымдарды қалпына келтіру;
· бұзылған функцияларды қалпына келтіру.
Ауруханаға жатқызу
ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУ ТИПІН КӨРСЕТУМЕН ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУҒА АРНАЛҒАН КӨРСЕТІЛІМДЕР
Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
· функцияларының бұзылуымен және жақтың айқын өзгерумен тістен тараған ісік.
Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
· ісіктен қан ағу, ісіктің іріңдеуі.
Ақпарат
Пайдаланған әдебиеттің тізбесі
-
Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
- 1) Козлова В.А., Кагана И.И. Оперативная челюстно-лицевая хирургия и стоматология, ГЭОТАР-Медиа 2014. – 544 с.Супиев Т.К., Зыкеева С.К. Лекции по стоматологии детского возраста: учеб. пособие – Алматы: Стомлит, 2006. – 616с. 2) Пачес А.И. Опухоли головы и шеи. Пятое издание переработанное,2013. – 480 с. 3) Муковозов И.Н. Дифференциальная диагностика хирургических заболеваний челюстно-лицевой области, Медицинская книга, 2014. – 224 с. 4) De França T.R, Gueiros L.A, de Castro J.F, Catunda I, Leão J.C, da Cruz Perez D.E Solitary peripheral osteomas of the jaws. Imaging Sci Dent. 2012. 5) Nah K. Osteomas of the craniofacial region. Imaging Sci Dent. 2011. 6) Saati S, Nikkerdar N, Golshah A. Two huge maxillofacial osteoma cases evaluated by computed tomography. Iran J Radiol. 2011. 7) Gundewar S, Kothari D.S, Mokal N.J, Ghalme A. Osteomas of the craniofacial region: A case series and review of literature Indian J Plast Surg. 2013. 8) María de Lourdes Suárez-Roa, Ludovic Reveiz, Luz María Ruíz-Godoy Rivera Juan Asbun-Bojalil José Eduardo Dávila-Serapio Andrés H Menjívar-Rubio Abelardo Meneses-García Systematic review: Interventions for central giant cell granuloma (CGCG) of the jaws Cochrane Oral Health Group 2009. 9) Giri G.V, Sukumaran G, Ravindran C, Narasimman M.J Giant cell tumor of the mandible.Oral Maxillofac Pathol. 2015. 10) Kulkarni D, Shetty L, Kulkarni M, Mahajan B. Extensive giant cell tumour of the mandible: a case report with review. J Maxillofac Oral Surg. 2013. 11) Bokhari K, Hameed M.S, Ajmal M, Togoo R.A. Benign osteoblastoma involving maxilla: a case report and review of the literature. Case Rep Dent. 2012. 12) Mahajan A, Kumar P, Desai K, Kaul R.P. Osteoblastoma in the retromolar region Report of an unusual case and Review of literature. J Maxillofac Oral Surg. – 2013. 13) Jones A.C, Prihoda T.J, Kacher J.E, Odingo N.A, Freedman P... Osteoblastoma of the maxilla and mandible: a report of 24 cases, review of the literature, and discussion of its relationship to osteoid osteoma of the jaws. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod – 2006. 14) Kaur H1, Verma S, Jawanda MK, Sharma A. Aggressive osteoblastoma of the mandible: A diagnostic dilemma. Dent Res J (Isfahan). 2012. 15) Harrington C, Accurso B.T, Kalmar J.R, Iwenofu O.H, Agrawal A, Allen C.M, Leon M.E. Aggressive osteoblastoma of the maxilla: a case report and review of the literature Head Neck Pathol. 2011. 16) Giannico G, Holt G, Homlar K, et al. Osteoblastoma characterized by a three-way translocation: report of a case and review of the literature. Cancer Genet Cytogenet. 2009.
Ақпарат
ХАТТАМАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ АСПЕКТІЛЕРІ
Біліктілік деректерін көрсете отырып, хаттама әзірлеушілерінің тізімі:
1) Батыров Төлеубай Оралбайұлы –ҚР ДСМ бас штаттан тыс жақ-бет хирургы, жоғары санатты жақ-бет хирург дәрігері, медицина ғылымдарының кандидаты, профессор, «Астана медицина университеті» АҚ» стоматология және жақ-бет хирургиясы кафедрасының меңгерушісі.
2) Сағындық Хасан Люкотоұлы – жоғары санатты жақ-бет хирург дәрігері, медицина ғылымдарының кандидаты, «Астана медицина университеті» АҚ» стоматология және жақ-бет хирургиясы кафедрасының профессоры.
3) Өтепов Дилшат Кәрімұлы – С.Д. Асфендияров атындағы «Ақсай» УК жоғары санатты бет-жақ хирург дәрігері, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ балалар жасындағы стоматология кафедрасының ассистенті.
4) Сәдуақасова Ләззат Меңдібайқызы – м.ғ.к., жақ-бет хирургы, ҚР ДСӘДСМ «Семей қаласы ММУ» ШЖҚ РМК стоматологиялық пәндер кафедрасының доценті.
5) Сугірбаев Әділ Асылханұлы - жақ-бет хирург дәрігері, «Астана медицина университеті» АҚ стоматология және жақ-бет хирургиясы кафедрасының магистранты.
6) Ихамбаева Айнұр Нығыманқызы – «Астана медицина университеті» АҚ жалпы және клиникалық фармакология кафедрасының ассистенті, клиникалық фармаколог».
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
Рецензенттердің тізімі:
1) Нұрмағанов Серік Балташұлы – медицина ғылымдарының докторы, жоғары санатты жақ-бет хирургы, С.Д. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ балалар жасындағы және стоматология кафедрасының профессоры, Алматы қаласы № 5 балалар жақ-бет хирургиясы бөлімшесінің меңгерушісі
Хаттаманы қайта қарау шарттарын көрсету: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күнінен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.
Қазықтаулы файлдар
Назар аударыңыз!
- Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.
- Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.
- Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.
- Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.
- Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.