Балалардың бактериялы ішек инфекциялары

Версия: ҚР ДСМ клиникалық хаттамалар - 2017 (Қазақстан)

Вирусные и другие уточненные кишечные инфекции (A08), Диарея и гастроэнтерит предположительно инфекционного происхождения (A09), Другие бактериальные кишечные инфекции (A04), Другие сальмонеллезные инфекции (A02), Холера (A00), Шигеллез (A03)
Инфекционные болезни у детей, Педиатрия

Анықтамасы

Анықтамасы


Денсаулық сақтау министрлігінің
Медициналық қызметтер сапасы жөніндегі біріккен комиссиясының
2017 жылғы «18» тамыздағы
№ 26 хаттамасымен мақұлданған

Бактериалдық ішек инфекциялары – бұл адамның патогенді (шигеллалар, сальмонеллалар және т.б.) және шартты-патогенді бактериялар (протей, клебсиеллалар, клостридиялар және т.б.) себебінен туындайтын энтералдық (дәрет-ауыздық) жұғу механизмі бар асқазан-ішек жолдарын үстемелі түрде зақымдаумен және интоксикация мен диарея  синдромдарымен білінетін инфекциялық аурулар тобы. 

КІРІСПЕ БӨЛІМ

АХЖ-10 және АХЖ-6 кодтарының өзара қатынасы:

АХЖ-10
Код Атауы
А00 холера
А00.0 Холерлік 01 вибрионымен туындатылған холера,  биовар cholerae
A00.1 Холерлік 01 вибрионымен туындатылған холера, биовар eltor
A00.9 Анықталмаған холера
А02 Басқа сальмонеллездық инфекциялар
А02.0 Сальмонеллездық энтерит
А02.1 Сальмонеллездық септицемия
А02.2 Оқшауланған  сальмонеллездық  инфекциялар
А02.8 Басқа анықталған сальмонеллездық инфекциялар
А02.9 Анықталмаған сальмонеллездық инфекциялар
А03 Шигеллез
А03.0 Shigella dysenteriae  туындатылған шигеллез
А03.1 Shigella flexneri туындатылған шигеллез
А03.2 Shigella boydii туындатылған шигеллез
А03.3 Shigella sonnei туындатылған шигеллез
А03.8 Басқа шигеллез
А03.9 Анықталмаған шигеллез
А04 Басқа бактериалдық ішек жұқпалары
A04.0 Escherichia coli  себебінен туындаған энтеропатогендік инфекция
A04.1 Escherichia coli  себебінен туындаған энтеротоксигендік инфекция
A04.2 Escherichia coli  себебінен туындаған энтероинвазивті инфекция
A04.3 Escherichia coli  себебінен туындаған энтерогеморрагиялық инфекция
A04.4 Escherichia coli  себебінен туындаған басқа ішек инфекциялары
A04.5 Campylobacter  себебінен туындаған энтерит
A04.6 Yersiniaenterocolitica себебінен туындаған энтерит
A04.7 Clostridiumdifficile  себебінен туындаған энтероколит
A04.8 Басқа анықталған бактериялық ішек инфекциялары
A04.9 Анықталмаған бактериялық ішек инфекциясы
A08 Вирустік және басқа да анықталған бактериялық ішек инфекциялары
A09 Шамамен инфекциядан туындаған диарея және гастроэнтерит
 
Хаттаманы әзірлеу/қайта қарау күні: 2017 жыл.
 
Хаттамада пайдаланылатын қысқартулар:

АІЖ асқазан-ішек жолы
ХБ халықаралық бірліктер
ЖҚТ жалпы қан талдауы
ЖЗТ жалпы зәр талдауы
БЖАИЖ Балалық жас ауруларының интеграциялық жүргізу
ИФТ иммуноферментті талдау
ЖІИ асқынған ішек инфекциялары
ҚОБ қауіптің ортақ белгілері
АРҚ ауыз регидратациялық құралдары
ESPGHAN Педиатриялық гастроэнтерология, гепатология және нутрициология бойынша Еуропалық қоғам
ПТР полимераздық тізбек реакциясы
ЖПД жалпы практика дәрігері
ЭТЖ эритроциттердің тұну жылдамдығы
ТІҚҰ тамыр ішіндегі таралған қан ұю
 
Хаттаманы пайдаланушылар: жалпы практика дәрігерлері, балалардың инфекционисттері, педиатрлар, фельдшерлер, жедел медициналық көмек дәрігерлері.
 
Пациенттердің санаты: балалар.
 
Дәлелділік деңгейінің шкаласы:

А Жоғары сапалы мета-талдау, РБЗ жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен ықтималдығы (++) бар ірі РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
В Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулеріне жоғары сапалы (++) жүйелік шолу немесе жүйелік қатенің өте төмен тәуекелі бар жоғары сапалы (++) когортты немесе жағдай-бақылау зерттеулері немесе жүйелік қатенің жоғары емес (+)тәуекелі бар РБЗ, олардың нәтижелері тиісті популяцияға қолданылуы мүмкін.
С Когортты немесе жағдай-бақылау зерттеуі немесе жүйелік қатенің жоғары емес тәуекелі бар рандомизациясыз бақыланатын зерттеу (+), олардың нәтижелері тиісті популяцияға немесе нәтижелері тиісті популяцияға тікелей қолданылмайтын жүйелік қатенің өте төмен немесе жоғары емес  тәуекелі бар РБЗ-ға(++ немесе +) қолданылуы мүмкін.
D Жағдайлар сериясының сипаттамасы немесе бақыланбайтын зерттеу немесе сарапшылардыңпікірі.
GPP Үздік фармацевтикалық практика.

Жіктемесі


Жіктеме [1,2,7]:
Этиология бойынша: •   холера;
•   шигеллез;
•   сальмонеллез;
•   эшерихиоз;
•   кампилобактериоз және анаэробтық  қоздырғыштар себебінен туындаған басқа АІИ;
•   Yersiniaenterocolitica;
•   шартты-патогендік микроорганизмдер (стафилококктар, клебсиеллалар, цитробактер, көкіріңді таяқшамен, протеймен және т.б.) себебінен туындаған АІИ.
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
АІЖ зақымдау түрлері бойынша •   гастрит;
•   энтерит;
•   гастроэнтерит;
•   гастроэнтероколит;
•   энтероколит;
•   колит.
Ағымы бойынша •    асқынған (1 айға дейін); 
•    ұзаққа созылған (1- 3ай);
•    созылмалы (3 айдан жоғары).
 
Сальмонеллез жіктемесі [2]:

Түрі бойынша: Типтік
•   гастроинтестиналдық (гастрит,   энтерит, гастроэнтерит,    гастроэнтероколит, энтероколит, колит)
•   тифтәріздес
•   септикалық
Атиптік:
•   қажалған;
•   субклиникалық;
•         сальмонелл  бактериятасымалдаушылық (тұрақты, транзиторлық,  реконвалесценттік).
Ауырлағы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
Ағымы бойынша •    асқынған (1 айға дейін); 
•    ұзаққа созылған (1- 3ай);
•    созылмалы (3 айдан жоғары).
 
Шигеллез жіктемесі[2]:

Түрі бойынша: •     Типтік;
•     Атиптік:
– қажалған;
– субклиникалық;
– диспепсикалық;
– гипертоксиндік;
– шигелл бактериятасымалдаушылық
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері: а)          интоксикациясы басым, б) колитикалық синдромы басым, в) аралас түрі 
Ағымы бойынша •    асқынған (1 айға дейін); 
•    ұзаққа созылған (1- 3ай);
•    созылмалы (3 айдан жоғары).
 
Эшерихиоздар жіктемесі [2]:

Түрі бойынша: ·  типтік:
–  гастроэнтерит, энтерит, энтероколит;
·  атиптік:
–   қажалған, абортивті, гипертоксиндік.
Этиология бойынша: –  энтеропатогендік;
–  энтероинвазивтік;     
–  энтеротоксигендік;
–  энтерогеморрагиялық ішек таяқшалары.
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
Ағымы бойынша •    асқынған (1 айға дейін); 
•    ұзаққа созылған (1- 3ай);
•    созылмалы (3 айдан жоғары).
 
Ішек иерсиниозының жіктемесі [2]:

Таралу бойынша –   оқшауланған;
–   жайылған(септикалық)
Түрі бойынша
 
·   типтік:    
–   асқазан-ішектік;       
–   жалғанаппендикулярлы;  
–   иерсиниозды гепатит;
–   түйінді эритема;
–   буындық.
·   атиптік:
–   қажалған;
–   субклиникалық;
–    кенет.
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
Ағымы бойынша –   асқынған, асқунылары және  қайталанулары бар.
 
Холераның жіктемесі[2]:

Түрі бойынша ·   типтік;
·   атиптік:  
–  гипертоксиндік;        
–  «құрғақ»;        
–  геморрагиялық;       
–  қажатылған;
–  субклиникалық.
Ауырлығы бойынша –  жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
Ағымы бойынша –  асқынған, кенет .
Асқынудың сипаттары бойынша –  жіті бүйрек жетіспеушілігі, бас миының ісігі, паралитикалық илеус, өкпе қабынуы, ішек дисбактериозы.
 
Шартты-патогенді ішек инфекциясының жіктемесі [2]:

Түрі бойынша ·    типтік:
–    гастрит, гастроэнтерит, энтерит, энтероколит;
·    атиптік:
–    қажатылған, симптомсыз, гипертоксиндік.
Таралуы бойынша –    оқшауланған;
–    таралған (септикалық).
Ауырлығы бойынша жеңіл, орташа ауыр және ауыр түрлері
Ағымы бойынша –  асқынған (1 айға дейін); 
–  ұзаққа созылған (1- 3ай);
–  созылмалы (3 айдан жоғары).

Диагностикасы


ДИАГНОСТИКАНЫҢ ӘДІСТЕРІ, ТӘСІЛДЕРІ ЖӘНЕ ЕМ-ШАРАЛАРЫ [1-18]

Диагностикалық өлшемшарттар[1]

Шағымдар:
·        қалтырау;
·     жүрек айну, құсу;
·     әлсіздік;
·     іш ауыруы;
·     тәулік ішінде 3 рет немесе одан да көп сұйық дәрет;
·      метеоризм.

Анамнез: Физикалық зерттеп-қараулар:
Эпидемиологиялық  анамнез: сапасы нашар азық-түліктерді қолдану; оқшауланған ішек инфекцияларының, сондай-ақ басқа ауруханаларда таралулары туралы хабарламалар; отбасы мүшелері немесе балалар ұжымы ұқсас симтомдарға ие.
Ауру анамнезі:
Интоксикация симптомдарының болуы, қалтырау, гастриттің, гастроэнтериттің, энтероколиттің, колиттің орын алуы.
Жалпы интоксикация синдромы:
•      Жалпы жағдайдың бұзылуы;
•      қалтырау;
•      әлсіздік, бостық;
•      тәбеттің төмендеуі;
•      лоқсу;
•      жүрек айну;
•      тілді ақ үлпек басып кету.
Диспепсиялық синдром:
•     жүрек айну, тамақтанумен байланысты жеңілдік әкелетін лоқсу, сәби шақтағы балалардың тұрақты құсуы;
•     энтерит кезінде  патологиялық дәреттің пайда болуы – мол, иіссіз, қорытылмаған түйіршіктермен, жасыл болуы, қан білеуленіп тұруы мүмкін;
•     аш ішек пен/немесе  тоқ ішек бойына шұрқырау;
•     метеоризм;
•      анус айналасындағы, бұттағы, бөкседегі терінің  тітіркенуі.
Ауырсыну синдромы:
•       Гастрит кезінде – іштің жоғарғы бөлігінде, эпигастрияда басымырақ  ауырулар;
•       Энтерит кезінде – кіндік айналасында немесе бүкіл іш бойында тұрақта ауырулар;
•       Колит кезінде – сигмоұқсас ішек аймағында ауырулар.
Эксикоз:
•      Ағзаның сусыздануының белгілері, шырышты қабықтар және терінің құрғауы, шөлдеу немесе сусыннан бас тарту, тері созылғыштығының төмендеуі және тері тығыздығы, көздердің шүңіреюі;
•      Үлкен еңбектің артқа ағысуы (емізулі балаларда);
•      Сананың бұзылуы;
•      Дене салмағының азаюы;
•      Диурездің төмендеуі.
Нейротоксикоз:
•      Ыстықты түсіретін дәрі-дәрімекке дұрыс жауап бермейтін қалтырау;
•      Тамақтанумен байланысты емес және жеңілдік әкелмейтін лоқсудың пайда болуы;
•      тырыспа;
•      шеткі гемодинамиканың бұзылуы;
•      тахикардия.
Зат алмасудың (метаболизмдік) бұзылу синдромы:
•     гипокалемия белгілері – бұлшықет гипотониясы, адинамия;
•     гипорефлексия, ішек парезі;
•     алмасу ацидозының белгілері – тері бетінің мәрмәрлығы мен цианозы, шулы уытты тыныс алу, сананың шатасуы.
 
 

Қоздырғыштар Негізгі симптомдары
Холера Іштің ауыруы тән емес. Дәрет сұйық, түсі күріш қайнатындысы тектес, иіссіз, кейде шикі балықтың иісіне ұқсас. Лоқсу іш өткеннен кейін пайда болады. Эксикоздың жедел дамуы.  Интоксикация мардымсыз немесе жоқ болады, дене  температурасы қалыпты.  
Сальмонеллез Жағымсыз иісті, көбінесе жасыл қосындысы бар және шалшықты балдыр түстес сулы дәрет. Ұзақ мерзімді қалтырау, гепатоспленомегалия.
Ішек иерсиниозы Ұзақ мерзімді қалтырау. Кіндік айналасында немесе мықын тұсындағы қарқынды ауырулар. Мол, сасық, қан мен шырыш қосындысы жиі кездесетін  дәрет.  Жалпы қан сараптамасында лейкоцитоз бен нейтрофилез бірге кездеседі.
шартты-патогенді микроағзалар себебімен туындалған ЖІИ Бір жастан асқан балалардың асқазан-ішек жолдарының зақымдануының негізгі нұсқасы гастроэнтерит пен энтерит болып табылады, сирек нұсқасы - гастроэнтероколит, энтероколит. Бірінші жыл. Бір жасқа дейінгі балалар клиникасы этиология мен жұқтырудың мерзімдеріне байланысты. Бір жасқа дейінгі науқастарда ішек формасы токсикоз бен І-ІІ эксикоз дамуымен ілесіп жүреді. Іш өту секреторлы-инвазивтікке тәнділігі басымырақ.
Шигеллез Интоксикация симптомдары, жиі, мардымсыз, бұлыңғыр шырыш мөлшері көп, жиі – жасылы мен қаны бар сұйық дәрет.
Энтеропатогенді эшерихиялар (ЭПЭ)
Энтероинвазивті эшерихиялар  (ЭИЭ)
Энтеротоксигенді эшерихиялар (ЭТЭ)
ЭПЭ:
баланың ерте жасы; ақырындап басталуы; жиі емес, бірақ қажырлы лоқсу; метеоризм; мол сулы дәрет;  
ЭТЭ:
Аурудың басы  әдеттегідей жіті, қайталап лоқсудың, «сулы» іш өтудің пайда болуынан басталады.
Дене температурасы көбінесе қалыпты көрсеткіш жағдайында немесе субфебрильді. Дәрет нәжіске тән иістен, патологиялық қоспалардан айырылған, күріш қайнатындысына ұқсас. Эксикоз тез дамиды.
ЭИЭ:
Ересек жастағы балаларда ауру әдеттегідей, жіті, дене қызуының көтерілуінен, бас ауыруынан, жүрек айнуынан, жиі – құсудан, іштің ынсапты ауыруынан басталады. Бір уақытта немесе бірнеше сағаттан кейін патологиялық қоспалары бар сұйық дәрет пайда болады.
 
ДДҰ белгілері және  ESPGHAN/ESPID (2008, 2014):
Балада сұйықтық тапшылығын ДДҰ бойынша бағалау:  

Гидратсыздандыру дәрежесі Дене салмағына қатысты сұйықтық тапшылығының үлесі % Дене салмағының мл/кг –да сұйықтық тапшылығы
Сусыздандырудың белгілері жоқ <5% <50 мл/кг
Сусыздандырудың орташа дәрежесі 5-10% 50-100 мл/кг
Ауыр түрдегі сусыздандыру >10%
 
>100 мл/кг
 
Гидратсыздандырудың  бала денесінің салмағынан ауырғанға дейінгі үлесі

Дереккөз Жеңіл  % Орташа дәрежелі % Ауыр %
Dell (1973) 5 5-10 10 -15
Robson (1987) 4-5 6-9 ≥ 10
 
ESPGHAN гидратсыздандырудың клиникалық шкаласын (Clinical Dehydration Scale – CDS) қолдануды ұсынады, онда 0 балл – гидратсыздандыру жоқ, 1 ден 4 баллға дейін – жеңіл гидратсыздандыру, 5 – 8 баллға дейін гидратсыздандыру ауырлықтың ауыр дәрежесіне сәйкес келеді.
 
ClinicalDehydrationScale (CDS): 

Белгі Баллдар
0                 1           2
Сыртқы келбеті Қалыпты Шөлдеу, алаңдаулық, ашушаңдық Әлсіздік, ұйқысыздық
Көз алмалары Шүңіреймеген Аздап шүңірейген Шүңірейген
Шырышты қабықтар Ылғал Құрғақтау Құрғақ
Жастар Жас бөліну бірқалыпты Жас бөліну төмендеген Көзжастарының жоқ болуы
 

БЖАИЖ бойынша балалардың сусыздандыруының ауырлығы 5 жасқа дейінгі балаларда [1, 2]: 

 
 
 
 
 
Екі немесе одан да көп белгілердің бар болуы
Сусыздандыру жоқ Бірқалыпты сусыздандыру Ауыр сусыздандыру
Бірқалыпты сусыздандырудың екі белгісі жоқ •  алаңдаушылық пен көтеріңкі ашушаңдық;
•  шүңірейген көздер;
•  тері тыртыстары баяу жазылады (2с дейін);
•  бала қомағайлықпен  ішеді.
 
•  Сананың тежелуі/сана деңгейінің төсендеуі;
•  Жаман ішеді, немесе іше алмайды;
•  Көз алмаларының шүңіреюі;
•  тері тыртысының өте баяу жазылуы (2с аса).
NB!Ауыр сусыздандыру белгілерінің бар болуы жағдайында шок симптомдарын тексеріңіз: суық қолдар, капиллярлы толуының уақыты 3с.көп, әлсіз әрі жиі тамыр ырғағы.  
 
Гидратсыздандыру түрлері және клиникалық симптомдары [1, 2,4]: 

сектор бұзылу түрі клиникалық көрініс
жасушаішілік гидратсыздандыру шөлдеу, тіл құрғақтығы, қозу
гипергидратация жүрек айну, судан жиіркену, өлім
тінаралық гидратсыздандыру тыртыстар жаман жазылады, склерема, шүңірейген көздер, сүйір бет келбеті
гипергидратация ісінулер
тамырлы гидратсыздандыру гиповолемия, тамырлардың басылуы, ОТҚ, тахикардия, микроциркуляцияның бұзылуы, суық аяқ-қол, мәрмәрлық, акроцианоз.
гипергидратация ↑АҚК, ОТҚ↑, тамырлардың ісінуі, демікпе, өкпедегі қырылдар
 

Эксикоз дәрежесін бағалаудың клиникалық өлшемшарттары[1,2,4]:

  Симптомдар Эксикоз дәрежесі
            1 2                3
  Дәрет жиі емес энтеритті, тәулігіне 10 ретке дейін жиі, сұйық
  Лоқсу 1-2 рет қайталанылатын
 
 
 
бірнеше реттік
  Жалпы жағдай орташа ауыр орташа ауырдан ауырға дейін ауыр
  Дене салмағын жоғалту до 5% (> 1 жылдан 3 %дейін) 6-9% (> 1 жылдан  3-6%дейін) 10% жоғары (> 1 жылдан 6-9 дейін%)
  Шөлдеу бірқалыпты өте айқын көрінген жоқ болуы мүмкін
Тері тығыздығы сақталған тыртыс баяу жазылады (2с дейін) тыртыс өте баяу жазылады (2с. көп)  
Шырышты қабықша ылғал құрғақтау,  аздап гиперемирияланған құрғақ, жарқын  
Үлкен еңбек бассүйек сүйектері деңгейінде аздап кіріп кеткен тартылған  
Көз алмалары бірегей шүңірейген шүңірейген  
Жүрек үні қатты аздап ақырындатылған ақырындатылған  
Күретамырлық қысым қалыпты немесе сәл көтерілген систолистік қалыпты,  диастолистік көтерілген төмендеген  
Цианоз жоқ бірқалыпты өте айқын көрінген  
Сана-сезім, қоршағандарға реакциясы қалыпты Қозу немесе ұйқышылдық, әлсіздік Летаргиялық немесе естен тану  
Ауыруға реакциясы айқындалған әлсіреген болмаған  
Дауыс қалыпты әлсіреген жиі афония  
Диурез сақталған төмендеген біршама төмендеген  
Тыныс алу қалыпты аздап демікпе уландырғыштық  
Дене қызуы қалыпты жиі көтерілген жиі қалыптан төмен  
Тахикардия жоқ бірқалыпты айқындалған  

Зертханалық зерттеулер[1,2,3,7,9,10]:
·               ЖҚТ – лейкоцитоз, нейтрофилез, ЭЖА жылдамдауы;
·               копрограмма: қорытылмаған өзектің, шырыштың, лейкоциттердің,  эритроциттердің, байтарап майлардың болуы;
·               құсықтардың немесе асқазан мен дәрет бөлінудің патогендік/шартты-патогендік флорасын шаятын суларды бактериологиялық зерттеу.

Қосымша зертханалық және аспаптық зерттеулер:
·               б/х қан талдауы: қан сарысуында электролиттер шоғырлануы, несепнәр, креатинин, қалдық азот, жалпы ақуыз (сусызданыру кезінде);
·               коагулограмма (ТІҚҰ синдромы кезінде);
·               қан мен зәрдің бактериологиялық талдауы – патогенді/шартты-патогенді флораның бөлінуі;
·               спецификалық антигенді диагностикумдарымен қанның ПГГР (ТГГР)         - қайталану реакциясы кезінде қарсы денелердің титрларының 4 есе және одан да көп өсуі.
·               ПТР– бактериалды этиологиялық ішек инфекцияларының ДНҚ анықтау.

Маман консультациялары үшін көрсетілімдер:
·               Хирург консультациясы   –    аппендицитке, ішек тарылуына, ішек қынапталуына күдік болғанда.


Диагностикалық алгоритм [1,2,3]:


 

Дифференциалды диагноз


Дифференциалды диагноз және қосымша зерттеулер негіздемесі: [1,2,5-9]

Диагноз Дифференциалды диагностикаға арналған негіздеме Зерттеп-қараулар Диагнозды жоққа шығару өлшемшарттары
Ротавирустік  инфекция Қалтырау, лоқсу, сұйық дәрет.
 
ИФТ- нысаптағы ротавирус антигендерін анықтау Сулы дәрет, лоқсу, аз уақыттық қалтырау.
Энтеровирусті  инфекция Қалтырау, лоқсу, сұйық дәрет.
 
ПТР- нысаптағы энтеровирус  РНҚ анықтау. Герпангина, экзантема, гастроэнтерит.
Ішектің қынапталуы Сұйық дәрет, іштің ауыруы. Хирург консультациясы Тері бетінің өңсізденуімен бірге бала жылауының ұстамалары. Аурудың басталуынан кейін 4-6 сағаттан кейін дәрет қоспаларынсыз дәреттегі қан («таңқурай» немесе «қарақат» желесі).Іштің үрленуі, құрсақ қуысының қатаюы, жұмсақ-созылмалы консистенцияда. Қайта лоқсу динамикасында.
Аденовирусті инфекция Қалтырау, лоқсу, сұйық дәрет.
 
ПТР- нысаптағы аденовирустер ДНҚ анықтау Ұзақ мерзімді қалтырау.  Фарингит, тонзиллит, ринит, конъюктивит, энтерит, гепатоспленомегалия.
 Жіті аппендицит Қалтырау, лоқсу, сұйық дәрет.
 
Хирург консультациясы Эпигастриядағы ауыры оң жақ мықын тұсына көшумен бірге. Ауыруы тұрақты, жөтел кезінде күшееді. Сұйық дәрет, патологиялық қоспаларсыз, 3-4 ретке дейін, іш қатып қалуы жиірек.

Емдеу тактикасы (амбулатория)


АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ [1-5,13-15]
Этиологиясы бактериялық болып келетін ЖІИ-дің жеңіл және орташа ауыр түрімен (36 айдан ересек балалар) ауыратын балалар емді амбулаториялық деңгейде алады.
ЖІИ-мен ауыратын науқастарды емдеу қағидалары мыналардан тұрады: тәртіп, регидратация, диета, патогендік және симптоматикалық терапияның құралдары.
Амбулаторлық деңгейдегі емнің тиімсіз болу немесе оның мүмкін болмауы жағдайында баланы  бейінді ауруханаға жатқызу сауалы қарастырылады.

Дәрі-дәрімексіз емдеу:
·               жартылай төсек тартып жату (қалтырау барлық кезеңі бойында);
·               баланың жасына, ұнатып жейтін тағамдарына және ауырғанға дейінгі тамақтану әдеттеріне –  диета;
·               емізулі балаларды емшек сүтімен өздері қалағанша ұзақ және жиі емізу қажет;
·               сүтті қоспамен тамақтанатын балаларды, әрі қарай өздеріне үйреншікті тағаммен тамақтандыру;
·               6 айдан 2 жасқа дейінгі балаларға - № 16 үстел, 2 жастан және одан ересек балаларға - № 4 үстел;

Дәрі-дәрімекпен емдеу [1-5,13-15]:
38,50С жоғары гипертермиялық синдромды тоқтату үшін:
•                парацетамол 10-15 мг/кг қабылдау аралығы 4 сағаттан кем емес, ауыз арқылы немесе perrectum үш күннен көп емес немесе ибупрофен  5-10 мг/кг мөлшерінде ауыз арқылы.
Сусыздандырусыз іш өту кезінде – А жоспары:
·               жиірек емізу және әр емізу уақытын ұзарту, егер бала тек қана емізулі болса, қосымша АРҚ немесе ана сүтінен басқа таза су беру.
·               Егер бала аралас немесе сүтті қоспамен тамақтандырылса, келесі сұйықтықтарды кез келген үйлесімде беру: АРҚ ерітіндісі, сұйық тағам (мысалы, сорпа, күріш қайнатындысы) немесе таза су.
·               Анасына қалыпты қабылдаумен қатар қанша сұйықтық беру қажет екендігін түсіндіріңіз:
·               2 жасқа дейін әр сұйық дәреттен кейін 50-100 мл;
·               2 жас және одан ересек әр сұйық дәреттен кейін100-200 мл.
·               Тамақтандыруды жалғастыру;
·               Егер балада төменде келтірілген белгілердің кез келгені пайда болса, анасына баланы қайтадан ауруханаға алып келуге кеңес беріңіз:
·               іше алмайды немесе омырауды еме алмайды;
·               баланың  жағдайы нашарлап жатса;
·               қалтырау туындаса;
·               бала дәретінде қан болса немесе сұйықтықты нашар ішсе.
·               Бірқалыпты сусыздандырумен іштің өтуі кезінде – Б жоспары:
·               Қажетті АРҚ көлемін (мл есебінде) бала салмағын (кг есебінде) 75-ке көбейтіп есептесе болады.
·               есептелген сұйықтық көлемін 4 сағат ішінде ішкізу.
·               Егер бала АРҚ ерітіндісін әуестікпен ішсе және тағы да сұраса, кеңес берілген мөлшерден көбірек беруге болады. Емізуді баланың қалауына қарай жалғастыру керек. Қолдан қоректенетін нәрестелерге алғаш 4 сағатқа тамақтануды болдырмайды және ауыз арқылы регидратация жүргізеді.
·               4 сағаттан кейін баланың жағдайын қайта бағалаңыз және регидрация дәрежесін анықтаңыз: егер бірқалыпты сусыздандырудың 2 және одан да көп белгілері сақталса, тағы да 4 сағат бойы Б жоспарын жалғастырыңыз және жасына қарай тамақтандырыңыз.
·               емхана жағдайында ауыз арқылы регидратациялау тиімді болмаса науқасты ауруханада емделуге жібереді.
·               ұйқы безінің экзокринді жетіспеушілігін түзету үшін орнын басу мақсатында 7-10 күн бойы тамақтану кезінде 1000бірлік/кг/тәу панкреатин.
·               ЖІИ этиотропты терапия мақсатында: бірінші күні 10 мг/кг азитромицин, екінші күннен бесінші күн аралығын  5 мг/кг  тәулігіне бір рет ішке қабылдау;
·               алты жастан үлкен балаларға – ципрофлоксацин тәулігіне екі бөліп 20 мг/кг/тәулігіне 5-7 күн аралығында.

Негізгі дәрілік заттардың тізбесі [1-5,13-15]:

Фармакологиялық топ ДЗ Халықаралық патенттелмеген атауы Қолдану тәсілі ДД
Анилидтар Парацетамол Ішке қабылдауға арналған шәрбат 60 мл және 100 мл, 5 мл-да – 125 мг; 0,2г және 0,5г  ішке қабылдауға арналған таблеткалар; тік ішектік суппозиторийлар; инъекцияға арналған ерітінді (1 мл-да 150 мг). А
Сулы-электролитты теңгерімге әсер ететін ерітінділер Декстроза+калий
хлориді+ натрий
хлориді+натрий
цитраты
ішке қабылдайтын ерітінді дайындауға арналған ұнтақ. С
Жүйелік әсері бар бактерияларға қарсы препараттар Азитромицин ішке қабылдауға арналған супензия дайындауға арналған  ұнтақ 100 мг/5 мл, 200 мг/5мл; таблеткалар 125 мг, 250 мг, 500 мг; капсулалар 250 мг, 500 мг В

Қосымша дәрілік заттардың тізбесі [1,2,3,4,13,14,15]:
Фармакологиялық топ ДЗ-ның халықаралық патенттелмеген атауы Қолдану тәсілі ДД
Пропион қышқылының туындамалары Ибупрофен Ішке қабылдауға арналған суспензия және таблеткалар. Суспензия 100мг/5мл; таблеткалар 200 мг; А
Ферментативті препараттар Панкреатин Ішке қабылдауға арналған10000 және 25000 Б капсулалар В
Антибактериалды препараттар - хинолонның туындамалары Ципрофлоксацин таблеткалар 0,25 г және 0,5 г; инфузияға арналған 50 мл (100 мг) және 100 мл (200мг)құтыларда
 
А
 
Хирургиялық араласу: жоқ.

Әрі қарай емдеу [1-4,19]:
·               клиникалық-зертханалық сауыққан жағдайда балалар ұжымына шығару;
·               дизентериядан кейін және басқа да жіті диареялық инфекциялар кезінде реконвалесцентерді бірреттік бактериологиялық талдау клиникалық сауығудан кейін жүргізіледі, бірақ антибиотикатерапия аяқталған соң күнтізбелік екі күн өткеннен кейін;
·               аурудың қайталануы кезінде немесе зертханалық талдаудың оң нәтижесі шықса, дизентериямен ауырған адамдар қайта емдеуден өтеді. Емдеу аяқталған соң сол тұлғалар үш ай ішінде ай сайын зертханалық талдаудан өтеді. Бактериятасымалдаушылық үш айдан аса жалғасып жатқан тұлғалар дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын науқастар сияқты емделеді;
·               созылмалы дизентериямен ауыратын тұлғалар бір жыл ішінде диспансерлік бақылауда болады. Созылмалы дизентериямен ауыратын тұлғаларда бактериологиялық талдау мен инфекционист-дәрігердің қарауы ай сайын өткізіліп отырады;
·               емдеу аяқталған соң сальмонелланы бөлуді жалғастыратын балаларды емдеуші дәрігер он бес күнтізбелік күнге мектепке дейінгі мекемеге барудан шеттетеді, бұл кезеңде дәреттің үшреттік талдауын арасына бір-екі күн салып отырып өткізеді. Оң нәтиже қайталанылған жағдайда дәл сондай шеттету тәртібі мен талдау тағы он бес күннің ішінде қайталанылады.
 
Емдеудің тиімділік индикаторлары:[1-4,7]:
·               дене қызының қалыпқа келуі;
·               сулы-электролитты теңгерімнің қалпына келуі;
·               интоксикация симптомдарының тоқтауы;
·               гастроинтестиналды синдромның тоқтауы;
·               бактериологиялық зерттеулердің теріс нәтижелері;
·               дәреттің дұрысталуы.
 

Емдеу тактикасы (стационар)


СТАЦИОНАРЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ [1-5,13-15]
Бактериологиялық этиологиялы ЖІИ кезінде өзіне мыналарды қосатын терапия: күн тәртібі, регидратациялау, диета, этиотропты құралдар, патогендік және симптомдық терапия  негізгі емдеу шаралары болып табылады. 
Ауыздық регидратациялау екі кезеңмен жүргізіледі:
·               I кезең – науқас түскеннен кейінгі алғаш 6 сағат ішінде емделу басталғанға дейін пайда болатын су-тұз тапшылығын жояды;
·               І дәрежелі дегидратациялау кезінде сұйықтықтың көлемі 40-50 мл/кг, ал ІІ дәрежелі дегидрадация кезінде 6 сағат ішінде 80-90 мл/кг дене салмағына;
·               II кезең – сұйықтықтар мен электролиттарды жоғалту жалғасын тапқан жағдайда, аурудың келесі кезеңінің барлығында жүргізілетін қолдау көрсетуші ішу арқылы регидратациялау. Қолдау көрсетуші регидратация үшін ерітіндінің тұспалды көлемі тәулігіне дене салмағының 80-100 мл/кг құрайды. Ішу арқылы регидратациялаудың тиімділігі келесі белгілер бойынша бағаланады: сұйықтықты жоғалту көлемінің азаюы; дене салмағының азаюы жылдамдығының төмендеуі; сусыздандырудың клиникалық белгілерінің жойылуы; диурездің қалыпқа келуі; баланың жалпы жағдайының жақсаруы.

Парентералдық регидратациялау мен дезинтоксикациялауды жүргізу үшін көрсетілімдер:
·               қан мөлшерінің азаюы шогының белгілерімен бірге сусыздандырудың ауыр түрлері;
·               инфекционды-улағыш шок;
·               нейротоксикоз;
·               сусыздандырудың ауыр түрлері;
·               эксикоздың (кез келген дәрежесі) ауыр интоксикациямен үйлесімі;
·               тоқтамайтын лоқсу;
·               Б жоспары кезінде 8 сағат ішінде ауыз арқылы регидратациялаудың тиімсіздігі немесе бірқалыпты сусыздандырудан ауыр сусыздандыруға көшуі.

Бірінші тәулікте парентералды регидратацияны өткізу бағдарламасы қажетті сұйықтық мөлшерін есептеуге және регидратациялық ерітінділердің сапасын анықтауға негізделеді.  Қажет көлем келесі жолмен есептелінеді:
Жалпы көлем (мл)= ФҚ + ПЖ + Т, онда ФҚ – суға деген тәуліктік  физиологиялық қажетсіну; ПЖ – патологиялық жоғалтулар (лоқсумен, сұйық дәретпен, перспирациямен); Т – инфузиялық терапияға дейінгі балада бар сұйықтық тапшылығы.
Бар сұйықтық тапшылығының орнын толтыру үшін қажет сұйықтық мөлшері дегидратацияның айқындылығына және дене салмағының тапшылығынан шыға келе шамаланып анықталады. І дәрежелі эксикоз кезінде тапшылықтың орнын толтыру үшін тәулігіне  30-50 мл/кг қажет, ІІ дәрежелі эксикоз кезінде – тәулігіне 60-90 мл/кг, ал ІІІ дәрежелі дегидратация кезінде тәулігіне – 100-150 мл/кг. Бар тапшылықтың көлемі ақырындап түзетіледі, тек І дәрежелі дегидратация кезінде тапшылықтың орнын бір тәуліктің ішінде толтыруға мүмкін болады.Патологиялық жоғалтулардың нақтырақ есебі үшін  барлық сыртқы жоғалтулардың (лоқсу, сұйық дәрет) өлшеу мен салмағы өлшену  арқылы мұқият есепке алынуы қажет. Ағымдағы патологиялық жоғалулардың орнын толтыру жаппай айқындалған жоғалтулар кезінде әр 4-8 сағат сайын, бірқалыпты жоғалтулар кезінде әр 12 сағат сайын жүзеге асырылады.

Инфузиялық терапияның бастапқы ерітіндісін таңдау гемодинамикалық бұзылушылықтардың дәрежесімен және дегидратация дәрежесімен анықталады.

Дегидратацияның барлық түрлерінде гемодинамиканың айқын  бұзылулары үйлесімді изоосмолярлы тұзды ерітінділермен (физиологиялық ерітінді, Рингер ерітіндісі және т.б.) түзетіледі, ал егер қажет болса коллоидтық ерітінділермен үйлестіріліп түзетіледі. Дегидратация синдромы кезінде инфузиялық терапияның негізгі қағидасы, ол жоғалтулар орнын толтыру жоғалтылғанға ұқсас инфузиялық ортада жүзеге асырылуы тиіс.

Бастапқы ерітінді ретінде ешқандай төменосмолярлық ерітінділерді (декстрозаның 5% ерітінділері, төмен осмолярлы полионды ерітінділер) қолданбаған жөн. Бұл тұрғыда декстрозаның 5% ерітінділері қауіптірек. Біріншіден олардың гипоосмолярлығы себебінен; екіншіден глюкозаның жойылуы «еркін» судың пайда болуымен жанама жүреді, ол жасушаішілік гипергидратацияны одан сайын жоғарылатады (ми ісігінің қаупі); үшіншіден тіндік гиперфузия жағдайында глюкозаның соңына дейін тотықпауы одан да үлкен лактат-ацидозға әкеліп соқтырады.  

Пациентті қарау картасы, пациентті бағдарлау [1,2]:

Дәрі-дәрімексіз емдеу [1-4]:
•         жартылай төсек тартып жату (қалтырау барлық кезеңі бойында);
•         баланың жасына, ұнатып жейтін тағамдарына және ауырғанға дейінгі тамақтану әдеттеріне –  диета;
•         емізулі балаларды емшек сүтімен өздері қалағанша ұзақ және жиі емізу қажет;
•         сүтті қоспамен тамақтанатын балаларды, әрі қарай өздеріне үйреншікті тағаммен тамақтандыру;
•         6 айдан 2 жасқа дейінгі балаларға - № 16 үстел, 2 жастан және одан ересек балаларға - № 4 үстел;
•         лактазды жетіспеушілігі бар балаларға төмен/лактазасыз сүтті қоспалар жазылады;
 
Дәрі-дәрімекпен емдеу [1-5,11-15]:
38,50С жоғары гипертермиялық синдромды тоқтату үшін:
·   парацетамол 10-15 мг/кг қабылдау аралығы 4 сағаттан кем емес, ауыз арқылы немесе perrectum үш күннен көп емес; немесе
·   ибупрофен  5-10 мг/кг мөлшерінде ауыз арқылы тәулігіне 3 реттен артық емес.
Сусыздандырусыз диарея кезінде – А жоспары, бірқалыпты сусыздандырумен – Б жоспары. Ауыр сусыздандыру кезінде – В жоспары: балаға қантамырына сұйықтық 1 сағат ішінде <12 ай 30 мл/кг, содан соң 5 сағат ішінде 70 мл/кг құйыңыз, содан кейін 70 мл/кг 2,5 сағат ішінде.  Әр 15-30 минут сайын бағалауды қайталап отырыңыз. Егер гидратация ахуалы жақсармаса, сұйықтықтарды тамшылап құю жылдамдығын жоғарылатыңыз. Сондай-ақ бала іше алатын жағдайға жеткен соң бірден АРҚ ерітінділерін беріңіз (5 мл/кг/с мөлшеріндей: әдетте 3-4 сағаттан кейін (нәрестелер) немесе 1-2 с. (ересектеу балалар). Нәрестенің жағдайын 6 сағаттан кейін қайта бағалаңыз, ал жасы 1 жастан асқан баланы – 3 сағаттан кейін. Сусыздандыру дәрежесін анықтаңыз. Содан кейін емдеуді жалғастыруға сәйкес келетін  жоспарды (А, Б немесе В) таңдаңыз.
Дезинтоксикациялық терапия мақсатында қантамыр ішіне құйылатын  ерітінділер қосылатын инфузия 30-50 мл/кг/тәулігіне есебімен:
·               декстрозаның  10% (10-15 мл/кг);
·               0,9% натрий хлориді (10-15 мл/кг);
·               Рингер (10-15 мл/кг).
Ұйқы безінің экзокринді жетіспеушілігін түзету үшін орнын басу мақсатында 7-10 күн бойы тамақтану кезінде 1000бірлік/кг/тәу панкреатин.
Антибактериалды препараттар ЖІИ этиологиясын есепке алумен жас мөлшеріне қарай беріледі. Антибактериалды препаратты таңдау кезінде аурудың ауырлық деңгейі, баланың жасы, жанама патологияның және ауыртпашылықтардың болуы есепке алынады. Егер ЖІИ расталған наукастың дене қызуы 48-72 сағат ішінде түспесе, антимикробты препараттардың альтернативті әдістерін қарастырған жөн. 

Этиотропты антибактериалық терапия [1-5]:

ЖІИ этиологиясы Бірінші қатар антибиотиктері Екінші қатар антибиотиктері
Антибиотик Тәуліктік дозасы (mg/kg) күндер Антибиотик Тәуліктік  дозасы  (mg/kg) күндер
Шигеллез азитромицин 1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 ципрофлоксацин 20- 30 5-7
 
норфлоксацин

15
 
 5-7
Сальмонеллез Ceftriaxon 50-75 5-7 азитромицин
 
1тәу.-10 мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5
Cefotaxime 50-100  5-7
норфлоксацин 15  5-7
Эшерихиоздар азитромицин 1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 цефиксим 8  5
Холера азитромицин 1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 ципрофлоксацин 20-30 5-7
Ішек иерсиниозы Ceftriaxon 50-75 5-7 ципрофлоксацин 20-30 5-7
Cefotaxime 50-100  5-7 норфлоксацин
15
 
 5-7
Кампилобактериоз азитромицин   1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 ципрофлоксацин 20-30 5-7
Стафилококк инфекциясы азитромицин 1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 цефуроксим 50-100 5-7
амикацин  10-15 5-7
ШПФ себебінен туындаған ЖІИ азитромицин 1тәу.-10мг/кг, әрі қарай 5-10 мг/кг 5 цефтриаксон 50-75 5-7
цефотаксим
 
50-100  5-7
амикацин  10-15 5-7
 
·               азитромицин бірінші күні 10 мг/кг,екінші күннен бесінші күн аралығында                    ішке 5 мг/кг тәулігіне бір рет;
·               алты жастан асқан балаларға  ципрофлоксацин тәулігіне 20-30 мг/кг/тәулігіне екі бөліп 5-7 күн аралығында;
·               цефтриаксон 50-75 мг/кг тәулігіне б/е немесе қ/т, бір граммға дейін – тәулігіне бір рет, бір граммнан аса – тәулігіне екі рет. Емделу курсы 5-7 күн. Немесе
·               цефотаксим 50-100 мг/кг тәулігіне б/е немесе қ/т, екі немесе үш қабылдағанға Емделу курсы 5-7 күн. Немесе
·               амикацин 10-15 мг/кг /кг тәулігіне б/е немесе қ/т екі қабылдауға бөліп.  Емделу курсы 5-7 күн. Немесе
·               цефуроксим 50-100 мг/кг тәулігіне б/е немесе қ/т екі немесе үш қабылдауға бөліп.Емделу курсы 5-7 күн.
 
Негізгі дәрілік заттардың тізбесі [1,2,3,4,5,11,12,13,14,15,16,17,18]:

Фармакологиялық топ ДЗ халықаралық патенттелмеген атауы Қолдану тәсілі ДД
Анилидтар Парацетамол Ішке қабылдауға арналған шәрбат 60 мл және 100 мл, 5 мл-да – 125 мг; 0,2г және 0,5г  ішке қабылдауға арналған таблеткалар; тік ішектік суппозиторийлар; инъекцияға арналған ерітінді (1 мл-да 150 мг).             А
Сулы-электролитты теңгерімге әсер ететін ерітінділер Декстроза+калий
хлориді+ натрий
хлориді+натрий
цитраты
ішке қабылдайтын ерітінді дайындауға арналған ұнтақ. С
Жүйелік әсері бар бактерияларға қарсы препараттар Азитромицин ішке қабылдауға арналған супензия дайындауға арналған  ұнтақ 100 мг/5 мл, 200 мг/5мл; таблеткалар 125 мг, 250 мг, 500 мг; капсулалар 250 мг, 500 мг В
 
 
Қосымша дәрілік заттардың тізбесі [1-5,11-17]:

Фармакологиялық топ ДЗ халықаралық патенттелмеген атауы Қолдану тәсілі ДД
Пропион қышқылының туындамалары Ибупрофен Ішке қабылдауға арналған суспензия және таблеткалар. Суспензия 100мг/5мл; таблеткалар 200 мг; А
Басқа да ирригациялық ерітінділер декстроза инфузияға арналған ерітінді 5 % 200 мл, 400 мл; 10% 200 мл, 400 мл С
тұзды ерітінділер натрий хлорид ерітіндісі Инфузияға арналған ерітінді 0,9% 100 мл, 250 мл, 400 мл
 
С
тұзды ерітінділер Рингер ерітіндісі* Инфузияға арналған ерітінді 200 мл, 400 мл
 
С
Екінші буындағы цефалоспориндер цефуроксим инъекцияға арналған ерітінді дайындауға арналған ұнтақ 250 мг, 750 мг және                1500 мг
 
А
Үшінші буындағы цефалоспориндер цефтриаксон б/е және қ/т-на құюға арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 1 г. А
Үшінші буындағы цефалоспориндер цефиксим қабыршықпен қапталған таблеткалар 200 мг, ішке қабылдауға арналған суспензияны әзірлеуге арналған ұнтақ 100 мг/5 мл А
Үшінші буындағы цефалоспориндер цефотаксим б/е және қ/т-на құюға арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 1 г. А
Басқа да аминогликозидтер амикацин инъекция үшін ерітінді дайындауға арналған ерітінді 500 мг;
инъекцияға арналған ерітінді 500 мг/2 мл-нан 2 мл
А
Антибактериалды препараттар - хинолонның туындамалары Ципрофлоксацин ішке қабылдауға арналған қабыршықпен қапталған таблеткалар 250 мг, 500 мг А
Антибактериалды препараттар - хинолонның туындамалары          норфлоксацин Ішке қабылдауға арналған  400, 800 мг таблеткалар А
Ферментативті препараттар панкреатин Ішке қабылдауға арналған  10000 және 25000 Б капсулалар. В
 
Хирургиялық араласу: жоқ.

Әрі қарай емдеу [1-4,7,18]:
·               Дизентериядан кейін және басқа да жіті диареялық инфекциялардан кейін (сальмонеллезден басқа)реконвалесценттерді жазу толық клиникалық сауығудан кейін жасалады.
·               Дизентерияның және жіті диареялық инфекциялардың (токсинді және Proreus, Citrobacter, Enterobacter және т.б. сияқты шартты-патогенді қоздырғыштарды қоспағанда) реконвалесцентті бірреттік бактериологиялық талдаулары емханалық жағдайда шығарылғаннан кейін жеті күнтізбелік күн ішінде, бірақ антибиотикатерапиядан кейін екі күннен соң ғана жасалады.
·               Диспансерлік қадағалау бір ай ішінде жүргізіледі, аяқталған соң бірреттік бактеритологиялық талдау жасау қажет.
·               Дәрігерге қаралу саны клиникалық көрсеткіштерге байланысты анықталады.
·               Диспансерлік қарау тұрғылықты жері бойынша ЖПД/педиатрмен  немесе инфекциялық аурулар кабинетінің дәрігерімен жүзеге асырылады.
·               аурудың қайталануы кезінде немесе зертханалық талдаудың оң нәтижесі шықса, дизентериямен ауырған адамдар қайта емдеуден өтеді. Емдеу аяқталған соң сол тұлғалар үш ай ішінде ай сайын зертханалық талдаудан өтеді. Бактериятасымалдаушылық үш айдан аса жалғасып жатқан тұлғалар дизентерияның созылмалы түрімен ауыратын науқастар сияқты емделеді;
·               созылмалы дизентериямен ауыратын тұлғалар бір жыл ішінде диспансерлік бақылауда болады. Созылмалы дизентериямен ауыратын тұлғаларда бактериологиялық талдау мен инфекционист-дәрігердің қарауы ай сайын өткізіліп отырады;
·               сальмонеллездің реконвалесценттерін жазу тек толық клиникалық сауығудан кейін ғана жүргізіледі және нәжісті бірреттік бактериологиялық талдаудан өткізген соң. Талдауды емдеу аяқталған соң үш күннен кейін ғана жүргізеді.
·               Аурудан кейін диспансерлік қарауға тек декреттенген халық құрамы ғана өткеріледі.
·               емдеу аяқталған соң сальмонелланы бөлуді жалғастыратын балаларды емдеуші дәрігер он бес күнтізбелік күнге мектепке дейінгі мекемеге барудан шеттетеді, бұл кезеңде дәреттің үшреттік талдауын арасына бір-екі күн салып отырып өткізеді. Оң нәтиже қайталанылған жағдайда дәл сондай шеттету тәртібі мен талдау тағы он бес күннің ішінде қайталанылады.
 
Емдеудің тиімділік индикаторлары:[1-4,7]:
·               дене қызының қалыпқа келуі;
·               сулы-электролитты теңгерімнің қалпына келуі;
·               интоксикация симптомдарының тоқтауы;
·               гастроинтестиналды синдромның тоқтауы;
·               дәреттің қалыпқа келуі.

Ауруханаға жатқызу


ЕМДЕУГЕ ЖАТҚЫЗУҒА АРНАЛҒАН КӨРСЕТІЛІМДЕР [1-4,18]

Жоспарлы емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер: жоқ.

Шұғыл емдеуге жатқызуға арналған көрсетілімдер:
·               вирусты гастроэнтериттің ауыр және орташа ауыр (36 а     йға дейін) түрлерімен ауыратын балалар;
·               жасы екі айға дейінгі нәрестелердегі аурулардың барлық түрлері;
·               баланың жасына тәуелсіз ауыр сусыздандырумен қатар жүретін ауру түрлері;
·               кез келген дәрежелі сусыздандырумен қатар созылған іш өту;
·               дизентерияның созылмалы (асқынған кезде) түрлері;
·               ауырланған морбидалды көрініс (шала туылу, созылмалы аурулар және басқалары);
·               3 айлық балаларға  38°С  немесе 3 айдан 36 айға дейінгі балалар үшін 390 С қалтырау;
·               Айқындалған диареялық синдром (жиі және көлемі бойынша едәуір дәрет);
·               Тұрақты (қайталанған) лоқсу;
·               Ауыз регидратациясының тиімділігінің жоқ болуы;
·               48 сағат ішінде емханадағы емнің тиімділігінің болмауы;
·               Гемодинамиканың бұзылуымен, мүшелердің жеткіліксіз қызмет атқаруымен ауыр инфекциялық аурудың клиникалық симтом-кешені;
·               Эпидемиологиялық көрсеткіштер (тәулік бойы жататын «жабық» мекемелердегі балалар, көпбалалы отбасылардан жәнге т.б.);
·               Медициналық ұйымдарда, мектеп-интернаттарда, балалар үйінде, бөбектер үйінде, шипажайларда, қарттар мен мүгедектерге арналған  үй-интернаттарда, жазғы сауықтыру ұйымдарында, демалыс үйлерінде аурудлардың оқиғалары;
·               Үйде тиісті күтімді қамтамасыз ете алмау (әлеуметтік мәселелер).

Ақпарат

Пайдаланған әдебиеттің тізбесі

  1. Протоколы заседаний Объединенной комиссии по качеству медицинских услуг МЗ РК, 2017
    1. 1) Roberg M.Kliegman, Bonita F.Stanton, Joseph W.St.Geme, Nina F.Schoor/ Nelson Textbook of Pediatrics. Twentieth edition. International Edition.// Elsevier-2016, vol. 2-th. 2) Учайкин В.Ф., Нисевич Н.И., Шамшиева О.В. Инфекционные болезни у детей: учебник – Москва, ГЭОТАР-Медиа, 2011 – 688 с. 3) Лечение диареи. Учебное пособие для врачей и других категорий медработников старшего звена: Всемирная организация здравоохранения, 2006 г. 4) Оказание стационарной помощи детям (Руководство ВОЗ по ведению наиболее распространенных заболеваний в стационарах первичного уровня, адаптированное к условиям РК) 2016г. 450 с.Европа. 5) Farthing M., Salam M., Lindberg G. et al. Acute diarrhea in adults and children: a global perspective. World Gastroenterology Organisation, 2012 // www.worldgastroenterology.org/ 6) World Gastroenterology Organisation (WGO). WGO practice guideline: acute diarrhea. Munich, Germany: World Gastroenterology Organisation (WGO); 2008 Mar.28p. 7) Реализация новых рекомендаций по клиническому ведению диареи. Руководство для лиц, ответственных за принятие решений и программных менеджеров.ВОЗ,2012.//www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/.../9244594218R.pdf. 8) National Collaborating Centre for Women's and Children's Health. Diarrhoea and vomiting in children. Diarrhoea and vomiting caused by gastroenteritis: diagnosis, assessment and management in children younger than 5 years. London (UK): National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE); 2009 Apr 9) Centers for Disease Control and Prevention. Salmonella Senftenberg Infections , Serbia. Emerging Infectious Diseases 2010; 16(5): 893-894. 10) Majowicz SE, Musto J, Scallan E, Angulo FJ, Kirk M, O’Brien SJ, et al.; International Collaboration on Enteric Disease ‘Burden of Illness’ Studies. The global burden of nontyphoidal Salmonella gastroenteritis. Clin Infect Dis. 2010;50:882–9. http://dx.doi.org/ 10.1086/650733 11) Petrovska L, Mather AE, AbuOun M, Branchu P, Harris SR, Connor T, et al. Microevolution of monophasic Salmonella Typhimurium during epidemic, United Kingdom, 2005–2010. Emerg Infect Dis. 2016;22:617–24. http://dx.doi.org/10.3201/ eid2204.150531 12) Samuel J. Bloomfield, Jackie Benschop, Patrick J. Biggs, Jonathan C. Marshall, David T.S. Hayman, Philip E. Carter, Anne C. Midwinter, Alison E. Mather, Nigel P. FrenchLu J, Sun L, Fang L, Yang F, Mo Y, Lao J, et al. Genomic Analysis of Salmonella enterica Serovar Typhimurium DT160 Associated with a 14-Year Outbreak, New Zealand, 1998–2012 Emerging Infectious Diseases • www.cdc.gov/eid • Vol. 23, No. 6, June 2017 13) G. Gigante, G. Caracciolo, M. Campanale, V. Cesario, G. Gasbarrini, G. Cammarota, A. Gasbarrini Ospedale Gemelli, Rome, Italy; Fondazione Italiana Ricerca in Medicina, Rome, Italy Gelatine Tannate reduces antibiotics associated side-effects of anti-helicobacter pylori first- line therapy Copyright© 2014 The Cochrane Collaboration. Published by John Wiley & Sons, Ltd. 14) Gelatin tannate for treating acute gastroenteritis: a systematic review Centre for Reviews and Dissemination Original Author(s): Ruszczynski M , Urbanska M and Szajewska H Annals of Gastroenterology, 2014, 27(2), 121-124 15) Esteban Carretero J, Durbán Reguera F, López-Argüeta Ál - varez S, López Montes J. A comparative analysis of response to ORS (oral rehydration solution) vs. ORS + gelatin tannate in two cohorts of pediatric patients with acute diarrhea. Rev Esp Enferm Dig 2009; 101: 41-49. 16) Большой справочник лекарственных средств / под ред. Л. Е. Зиганшиной, В. К. Лепахина, В. И. Петрова, Р. У. Хабриева. - М.: ГЭОТАР-Медиа, 2011. – 3344 с 17) BNF for children 2014-2015 18) ««Инфекциялық аурулардың алдын алу бойынша санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 12 наурыздағы № 194 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2015 жылғы 16 сәуірде № 10741 болып тіркелген.

Ақпарат


ХАТТАМАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ АСПЕКТІЛЕРІ

Хаттама әзірлеушілерінің тізімі:
1)           Эфендиев Имдат Муса оглы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Семей қаласының мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК балалар инфекциялық аурулары және фтизиатрия кафедрасының меңгерушісі.
2)           Баешева Динагүл Аяпбекқызы – медицина ғылымдарының докторы, «Астана медицина университеті» АҚ балалар инфекциялық аурулары кафедрасының меңгерушісі.
3)           Құттықұжанова Ғалия Ғабдуллақызы – медицина ғылымдарының докторы, профессор, «С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медициналық университеті» ШЖҚ РМК балалар инфекциялық аурулары кафедрасының профессоры.
4)           Девдариани Хатуна Георгиевна      – медицина ғылымдарының кандидаты, «Қарағанды мемлекеттік медициналық университеті» ШЖҚ РМК балалар инфекциялық аурулар кафедрасының доценті.
5)           Жұмағалиева Галина Даутқызы      – медицина ғылымдарының кандидаты, доцент, «М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК  балалар инфекциялары курсының жетекшісі.
6)           Мажитов Талғат Мансұрұлы – медицина ғылымдарының докторы,  профессор, «Астана медицина университеті» АҚ  клиникалық фармакология кафедрасының профессоры.
7)           Умешева Күміскүл Абдуллақызы – медициналық ғылымдар кандидаты, «С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті» ШЖҚ РМК балалар инфекциялық аурулар кафедрасының доценті.
8)           Алшынбекова Гүлшарбат Қанағатқызы – медицина ғылымдарының кандидаты, «Қарағанды мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК балалар инфекциялық аурулар кафедрасы профессорының м.а.
 
Мүдделер қақтығысының жоқтығын көрсету: жоқ.
 
Рецензенттердің тізімі:
1)           Көшерова Бахыт Нұрғалиқызы – медицина ғылымдарының докторы, «Қарағанды мемлекеттік медицина университеті» ШЖҚ РМК профессоры, үздіксіз кәсіби даму мен клиникалық жұмыс бойынша проректор, инфекциялық аурулар кафедрасының профессоры.
 
Хаттаманы қайта қарау шарттары: жарияланғаннан кейін және қолданысқа енгізілген күннен бастап 5 жыл өткен соң немесе дәлелділік деңгейі бар жаңа әдістер болған кезде хаттама қайта қаралады.

Қазықтаулы файлдар

Назар аударыңыз!

  • Занимаясь самолечением, вы можете нанести непоправимый вред своему здоровью.  
  • Информация, размещенная на сайте MedElement и в мобильных приложениях "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта", не может и не должна заменять очную консультацию врача. Обязательно обращайтесь в медицинские учреждения при наличии каких-либо заболеваний или беспокоящих вас симптомов.  
  • Выбор лекарственных средств и их дозировки, должен быть оговорен со специалистом. Только врач может назначить нужное лекарство и его дозировку с учетом заболевания и состояния организма больного.  
  • Сайт MedElement и мобильные приложения "MedElement (МедЭлемент)", "Lekar Pro", "Dariger Pro", "Заболевания: справочник терапевта" являются исключительно информационно-справочными ресурсами. Информация, размещенная на данном сайте, не должна использоваться для самовольного изменения предписаний врача.  
  • Редакция MedElement не несет ответственности за какой-либо ущерб здоровью или материальный ущерб, возникший в результате использования данного сайта.
На главную
Наверх